شیعه نیوز:
پرسش
در حدیثی از امام علی( علیه السلام ) در بیان ویژگی یاران امام عصر( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) آمده است، سوار مرکب‌های گران‌قیمت نمی‌شوند. آیا اگر کسی از راه حلال صاحب ثروت عظیمی شود و خمس و زکات اموال خود را بدهد، و به اندازه کافی به فقرا و نیازمندان کمک کند، باز هم نباید سوار خودرو گران قیمت شود؟
پاسخ اجمالی
اسلام برای کم کردن فاصله طبقاتی میان ثروت‌مندان و نیازمندان دستوراتی ارائه نموده است که در صورت اجرای دقیق آن، هرگز در جامعه فقیری وجود نخواهد داشت تا از آن رنج ببرد.
آنچه که میان مردم در مورد حقوق مالی شهرت دارد، خمس و زکات واجب است، امّا جا دارد به این نکته اشاره شود که علاوه بر این حقوق مالی واجب، حقوق دیگری در اموال انسان‌های ثروت‌مند وجود دارد که در صورت عدم کفاف انفاق واجب، به صورت غیر رسمی و غیر واجب نیز شایسته است به نیازمندان کمک کند.
امام صادق( علیه السلام ) فرمود: چنان تصوّر می‌کنید که از مال تنها زکات باید پرداخته شود؟ آنچه خداوند براى بخشیدن به دیگران در مال - غیر از زکات- قرار داده است از «زکات» بیشتر است که باید به خویشان فقیر و کسانى که در راه از تو چیزى طلب می‌کنند داده شود.[1]
همچنین از آن‌حضرت در باره آیه: «و الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»، پرسیدند که آیا چیزى جز زکات است؟ فرمود: خداوند به شخص، ثروت و مالى می‌دهد، او هزار، یا دو، یا سه هزار از آن مال یا بیشتر و کمتر را کنار می‌گذارد، و با آن صله رحم می‌کند، یا بار خرج را از دوش خویشان بر می‌دارد.[2]
بر این اساس، اگر در جامعه‌‌ای مردمش پایبند به این احکام و مقررات باشند، هرگز فقیری در آن جامعه وجود نخواهد داشت.
امام صادق( علیه السلام ) می‌فرماید: زکات براى آزمون ثروت‌مندان و مدد رساندن به زندگى فقیران مقرّر شده است. اگر مردم زکات اموال خود را بدهند، هیچ مسلمانى فقیر و نیازمند نخواهد ماند، و با مقدارى که خدا براى واجب کرده است بی‌نیاز خواهد شد. به یقین مردمان، فقط از گناه توانگران است که فقیر و نیازمند و گرسنه و برهنه می‌مانند.[3]
گفتنی است؛ با توجه به اینکه در عصر ظهور امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) احکام و قوانین الهی به طور کامل اجرا می‌شود، بر این اساس تفاوت طبقاتی دست کم تا این حد وجود نخواهد داشت؛ لذا قابل مقایسه با وضعیت فعلی جامعه نیست.
با ذکر این مقدمه به پرسش برمی‌گردیم و اینکه فردی که حقوق خود را پرداخت کرده، آیا می‌تواند خودروی گران‌قیمتی سوار شود؟! در پاسخ باید گفت ظاهراً اگر خودرویی باشد که عرفاً برای افرادی مانند او چندان به چشم نمی‌آید اشکالی ندارد، اما استفاده از خودروهایی که به چشم آمده و به نوعی انگشت‌نما هستند، سزاوار نیست و اصولاً هر نوع انگشت‌نما شدن، در روایات مورد نکوهش قرار گرفته شده است:
امام( علیه السلام ) فرمود: براى رسوایى شخص همین کافى است که لباسى به تن کند که او را انگشت‌نما سازد، یا بر مرکبى مشهور سوار شود... .[4]
[1]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج 3، ص 551، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش.
[2]. همان، ص 500.
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 7 و 8، قم، جامعه مدرسین، 1413ق.
[4]. حرانى، ابن شعبه، تحف العقول عن آل الرسول، ص 369، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404ق.
T