شیعه نیوز:
پرسش
با عرض سلام؛ اگر منظور رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) از حدیث غدیر، ولایت و رهبری و امامت بود، پس چرا ایشان بلا فاصله فرمودند: «اللّهم وال من والاه، و عاد من عاداه»؟! چرا ایشان مسئله محبت و نصرت و دشمنی را مطرح کردند؟ مگر اینها چه ربطی به مسئله رهبری و امامت دارند؟ آیا این دلیل نیست که حدیث غدیر درباره نصرت و محبت است، نه درباره‌ی ولایت و رهبری؟
پاسخ اجمالی
معنا و مقصود از قسمت اول حدیث غدیر(من کنت مولاه فهذا علی مولاه – هر کس من مولای او هستم علی مولای اوست) ولایت سیاسی و حق حاکمیت است؛ زیرا اگر مراد دوست داشتن بود، چیز تازه‌ای نبود تا پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) این همه مردم را معطل کند؛[1] زیرا اصل دوستی مؤمنان نسبت به هم بارها در آیات قرآن بیان شده بود؛ مانند این آیه شریفه:
«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ»؛[2] و مردان و زنان مؤمن دوستان و یاوران یکدیگرند.
چنان‌که لزوم دوستی اهل‌بیت( علیه السلام ) نیز قبلاً در آیات قرآن بیان شده بود؛ مانند آیه:
«قُل لَّا أَسْئَلُکمُْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فىِ الْقُرْبىَ»؛[3] بگو: من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوستداشتن نزدیکانم [اهل بیتم].
اما قسمت دوم حدیث(اللهم وال من والاه و عاد من عاداه - خدایا دوست بدار کسی‌را که او(علی) را دوست می‌دارد و دشمن بدار کسی‌را که با دشمنی می‌کند)؛ هر چند می‌تواند به معنای دعا برای دوستان علی( علیه السلام ) باشد، اما در عین حال می‌تواند به معنای ولایت و سرپرستی نیز تفسیر شود؛ یعنی خدایا تو عهده‌‌دارباش، ولایت و سرپرستی کسی را ولایت علی را پذیرفته است؛ و با توجه قرائن محکمی که در فراز اول وجود دارد، مشخص می‌شود که فرازهای دیگر را نمی‌توان به دوستی صرف تفسیر کرد.
خلاصه این‌که، اگر مقصود رسول الله( صلی الله علیه و آله و سلم ) فقط بیان دوست داشتن حضرت علی( علیه السلام ) بود، و حضرتشان هیچ قصد دیگری برای متوقف کردن مردم نداشتند، جمع کردن و معطل نمودن مردم برای اعلام دستوری که قبلاً در قرآن به صراحت اعلام شده بود کاری لغو و بیهوده بود. علاوه بر این برای اعلام دوستی نیاز به بیعت نبود، در حالی که در تاریخ می‌خوانیم که بعد از این اعلان عمومی، مردم با علی( علیه السلام ) بیعت کردند.
[1]. ر. ک: 2570.
[2]. توبه، 71.
[3]. شوری، 23.
آیات مرتبط
سوره المائدة (3) : حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره المائدة (55) : إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ
سوره المائدة (67) : يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
T