آیا ائمه( علیه السلام ) برای برطرف کردن بیماری‌ها، علاوه بر درمان عادی، از عوامل معنوی - مانند توسل به حضرت زهرا(سلام الله علیها) استفاده می‌کردند؟

شیعه نیوز:
پرسش
آیا صحیح است که امام باقر( علیه السلام ) برای رفع بیماری تب، لباسی خیس به تن می‌کردند و یا زهرا می‌گفتند؟
پاسخ اجمالی

در روایات به کمک گرفتن از جنبه‌های معنوی در کنار وسائل مادی برای شفای بیمار سفارش شده است:

امام کاظم( علیه السلام ) به علی بن ابی‌حمزه فرمود: «من مدت هفت ماه تب داشتم و پسرم نیز دوازده ماه تب کرده بود و تحمل آن برای ما سخت شده بود. این تب همه تن را نمی‌گرفت و گاهی قسمت بالای بدن داغ شده و قسمت پایین خنک بود و گاهی عکس این وضعیت پیش می‌آمد. علی بن ابی‌حمزه به امام( علیه السلام ) گفت: پدربزرگ شما امام باقر( علیه السلام ) وقتی تب می‌کرد، خودشان را با آب سرد مداوا می‌کرد؛ به این صورت که دو لباس داشت که یکى در آب سرد بود و یکى بر بدن ایشان و آن‌را بعد از مدتی تعویض می‌کرد. در این هنگام مادرشان حضرت زهرا(س) را نیز صدا می‌زد به گونه‌ای که صدای ایشان از دم در شنیده می‌شد. امام( علیه السلام ) نیز گفتار علی بن ابی‌حمزه را مورد تصدیق قرار داد. سپس علی بن ابی‌حمزه به امام( علیه السلام ) گفت که شما دارویى براى درمان تب سراغ ندارید؟ امام( علیه السلام ) فرمود: دارویى برای تب بهتر از دعا و آب سرد نیافتم. محمد بن ابراهیم دارویى برای تب من آورده بود که تهوع‌آور بود و من آن‌را ننوشیدم؛ چون وقتى آن‌را می‌نوشیدم، قى می‌کردم به گونه‌ای که همه بندهاى تنم از هم جدا می‌شد.(اذیت می‌شدم).[1]

گفتنی است؛ این روایت به دلیل حضور قاسم بن محمد جوهری که واقفی مذهب بود،[2] ضعیف شمرده شده است.[3] بر فرض پذیرش روایت، باید گفت یکی از بهترین راه‌های درمان بیماری تب، استفاده از آب سرد است که امروزه از آن به «پاشویه» تعبیر می‌شود،[4] نه آن‌که هیچ داروی امروزی را نیز نباید خورد و به دعا و پاشویه بسنده کرد، و یا آن‌که تا می‌شود از روش‌های درمانی بی‌ضررتر استفاده کرده و درمان بیماری را از خدا خواست.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 8، ص 109، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. حلی، حسن بن علیّ بن داود، الرجال، ص 247، دانشگاه تهران، ‏چاپ اول‏، 1342ش.

[3]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 25، ص 264، ‌تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. «دعا برای شفای بیماری تب»، 28424؛ «ارتباط بیماری‌هایی؛ مانند برص، جذام و... با ایمان و بی‌ایمانی»، 104090؛ «گرفتاری‌ها موجب کفاره گناهان»، 101372؛ «بهداشت و درمان در حدیث نبوی»، 2122؛ «دعاها و اذکاری درباره سلامتی خانواده از بیماری ها و بلاها»، 83286.

T