آیا استفاده از محصولات تهیه شده توسط دیگر کشورها از دیدگاه اسلام شایسته نبوده و مردمی که از خوراک و پوشاک تهیه شده توسط بی‌گانگان استفاده می‌کنند مورد لعنت قرار گرفته‌اند؟!

شیعه نیوز:
پرسش
روایتی شنیده‌ام مبنی بر این‌که مردمی که چیزی بخورند که خود نکاشته‌اند و چیزی بپوشند که خود نبافته‌اند ملعون‌اند! آیا چنین روایتی وجود دارد؟
پاسخ اجمالی

اگرچه خودکفایی نسبی در اقتصاد کشورها امری پسندیده بوده و نیز در آموزه‌های دینی بر تلاش نسبت به کسب روزی حلال سفارش شده است،[1] اما با جست‌وجویی که داشتیم به روایتی برخورد نکردیم که دلالت بر لعنت افرادی کند که چیزی را بخورند که خود نکاشته و چیزی را بپوشند که خود نبافته‌اند.

البته با فرض وجود چنین روایتی، محتوای آن مخالف با آیات قرآن و نیز روایات معتبر دیگر بوده و نمی‌توان بدان استناد کرد.

خداوند در مقام منت‌گذاشتن بر مردم مکه، یکی از نعمت‌های موجود در این شهر را چنین بیان می‌کند:

«... أَ وَ لَمْ نُمَکنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً یجْبى‏ إِلَیهِ ثَمَراتُ کلِّ شَی‏ءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا»؛[2] آیا ما حرم امنى در اختیارشان قرار ندادیم که تمام محصولات و ثمرات از نقاط مختلف به آن‌جا آورده می‌شود و این نوعی رزق و روزی از طرف ما است!

و نیز پروردگار در سوره قریش، تجارت‌های مردم مکه به دیگر مناطق را به عنوان نعمتی از جانب خداوند به آنان یادآور می‌شود.

سیره معصومان( علیه السلام ) نیز آن بوده که گاه از لباس‌های تهیه شده در مناطق دیگر استفاده می‌کردند:

1. امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) را در سه پارچه کفن کردند که دو پارچه آن از منطقه صحارى(یمن[3]) و یک پارچه حبره(نوعى از برد یمنى[4]) است».[5]
2. امام کاظم( علیه السلام ) فرمود: «من پدرم را در دو جامه شطوى(نام منطقه‌ای در مصر[6]) که لباس احرامش بود و نیز با یکى از پیراهن‌هاى خودش و عمامه امام سجاد( علیه السلام ) و بُردى(پارچه‌ای که در یمن بافته می‌شد) که آن‌را به چهل دینار خریده بود، کفن کردم».[7]

علاوه بر این‌که یکی از راه‌های کسب درآمد پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و برخی از دیگر، از راه تجارت با سرزمین‌های دوردست بود.[8]

گذشته از همه اینها، این موضوع که تمام مایحتاج خود را – حتی اگر تولید آن، مزیت نسبی نیز نداشته باشد – باید در سرزمین خود تولید کنیم، مخالف با زندگی اجتماعی بشر از دیرباز تا امروز است.[9]

با این وجود، جامعه اسلامی باید در مسیری حرکت کند که از آن توان برخوردار شود که در صورت محاصره و تحریم بتواند نیازهای حداقلی خود را برآورده سازد.

[1]. «اهمیت روزی حلال در اسلام»، 48596؛ «درآمد امامان و انفاق آن»، 11006.

[2]. قصص 57.

[3]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین،‏ ج 4، ص 445، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.

[4]. همان، ج ‏4، ص 159.

[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 400، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[6]. لسان العرب، ج ‏14، ص 433.

[7]. کافی، ج ‏1، ص 476.

[8]. «محل درآمد زندگی پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بعد از بعثت»، 71665؛ «منبع درآمد هزینه زندگی امامان شیعه»، 26845.

[9]. «زندگی فردی و اجتماعی»، 8351؛ «میزان بی‌نیازی جستن از دیگران»، 83416.

T