شیعه نیوز: پاداش دنیوی هر چند بزرگ باشند فراتر از دنیا و نعمت‌های دنیوی؛ مانند مال، سرمایه، قدرت و... نیستند. با عنایت به آیات زیادی از قرآن کریم،[1] پاداش اخروی با پاداش دنیوی قابل مقایسه نیست، همان‌گونه که دنیا با آخرت، قابل مقایسه نیست؛ چرا که ثواب و پاداش اخروی پایان ناپذیر است.[2] اما با این وجود، می‌توان با استفاده از آیات و روایات، تفاوت‌هایی را بین آن دو در نظر گرفت از جمله:
1. نعمت‌های اخروی پرتوى از کمالات روحى و صفای روح اهل ایمان خواهد بود و اختصاص به شخص خاص دارد، قابل انتقال و یا صرف نظر نخواهد بود، اما نعمت‌های دنیوی اختصاص به شخص خاصی ندارد، بلکه به طور کلى آماده براى عموم شده، هر کس بتواند از آنها استفاده خواهد برد.[3]
2. نعمت‌هاى دنیوى اغلب از بین رفتنی و فنا پذیرند و نعمت‌های اخروى همه باقى و دایمی است.[4]
3. نعمت‌هاى دنیوى براى انسان، صاف و خالص نمىماند، بلکه همواره به سبب عوارض و آفات با ناخالصی همراه مىگردد[5] اما ناخالصی در نعمت‌های اخروی به هیچ وجه راه ندارد.[6]
4. نعمت‌هاى دنیوى به مقدار لذّت آن، یا با غصه همراه است و یا غصه را به دنبال دارد. به عبارت دیگر هر لذّتى با المى باشد و هر سرورى آمیخته به اندوهى است.[7] بر خلاف نعمت‌های اخروی که غصه و رنجی را به همراه ندارند.[8]
5. نعمت‌هاى دنیوى هر قدر که باشد، از آن‌جا که فانى و زوال پذیر است، ناچیز خواهد بود.[9] اما نعمت‌هاى بهشتی چون پاینده و دائمى است، عظیم و بزرگ است.[10]
[1].«وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَ مَساکِنَ طَیِّبَةً فی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ»؛ خداوند به مردان و زنان باایمان، باغ هایى از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختانش جارى است جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن هاى پاکیزهاى در بهشت هاى جاودان (نصیب آنها ساخته) و (خشنودى و) رضاى خدا، (از همه اینها) برتر است و پیروزى بزرگ، همین است، توبه، 72؛ «انْظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَکْبَرُ تَفْضیلا.» ببین چگونه بعضى را (در دنیا بخاطر تلاششان) بر بعضى دیگر برترى بخشیدهایم درجات آخرت و برتریهایش، از این هم بیشتر است، اسراء، 21.
[2].«وَ لَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولى»؛ و مسلّماً آخرت براى تو از دنیا بهتر است، ضحی، 4.
[3]. حسینى همدانى نجفى، محمد، درخشان پرتوى از اصول کافى، ج 4، ص 63 - 64، چاپخانه علمیه قم، قم، چاپ اول،1363 ش.
[4]. «بادروا آجالکم باعمالکم و ابتاعوا ما یبقى لکم بما یزول عنکم». تمیمى آمدى، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتى، مصطفى، ص 157، دفتر تبلیغات، قم، چاپ اول، 1366 ش؛ اصفهانى، مجلسى اول، محمد تقى، لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه، ج 5، ص 276، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم، 1414 ق؛ آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسین، شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، حسینى ارموى محدث، جلال الدین، ج 3، ص 246، دانشگاه تهران، تهران، چاپ چهارم، 1366 ش.
[5]. «بعوارض الآفات تتکدّر النّعم». تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ۱۰۱، ح ۱۷۶۰.
[6]. شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم، ج 3، ص 215.
[7]. «بقدر اللذّة یکون التغصیص». غرر الحکم و درر الکلم، همان.
[8]. غرر الحکم و درر الکلم، همان؛ شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم، ج 3، ص 216، ج 1، ص 91.
[9]. «کُلُ فَانٍ یَسِیر». غرر الحکم و درر الکلم، ص 506.
[10]. شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم، ج 4، ص 526.
آیات مرتبط
سوره البقرة (201) : وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
سوره آل عمران (145) : وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ كِتَابًا مُؤَجَّلًا ۗ وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا ۚ وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ
سوره آل عمران (148) : فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
سوره النساء (134) : مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا
سوره الأعراف (156) : وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ ۚ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ ۖ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ ۚ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ
سوره يونس (64) : لَهُمُ الْبُشْرَىٰ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ۚ لَا تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
سوره يوسف (56) : وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ ۚ نُصِيبُ بِرَحْمَتِنَا مَنْ نَشَاءُ ۖ وَلَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ
سوره يوسف (57) : وَلَأَجْرُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ
سوره النحل (30) : وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ ۚ قَالُوا خَيْرًا ۗ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ ۚ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ ۚ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ
سوره النحل (41) : وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً ۖ وَلَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
سوره النحل (122) : وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ
سوره العنكبوت (27) : وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ وَآتَيْنَاهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ
سوره الشورى (20) : مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ ۖ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ
T