شیعه نیوز: برادران اهل سنت ما که در بعضی عقاید خصوصاً در مسئله امامت با شیعیان اختلاف داشته ولی در اکثر مبانی اسلام با شیعیان اتحاد دارند، به خصوص اگر از طبقه عوام و غیرمحقق در امور دینی باشند، خیلی مشکل است که در برابر بیان اموری که عقاید آنان را زیر سؤال ببرد آرام گرفته و بی تفاوت بمانند مگر این که در اثر تماس افراطی با امور مادّی و مکاتب دین زدا در اعتقادات او ضعف ایجاد شده باشد. بنابراین در برخورد با آنان خصوصاً در زمان بیان حقایق مذهب شیعه باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد.
۱. قبل از همه چیز باید معاشرت و رفتار با آنان، از رنگ و بوی برادری و محبت برخوردار باشد خصوصاً طبیعت رابطه معلّمی و دانش آموزی این نوع معاشرت را به خودی خود اقتضاء دارد. اسلام به مسئله معاشرت نیکو و حسن رفتار خیلی اهمیت قائل است. خداوند می فرماید: «با مردم به زبان خوش سخن بگوئید.»(۱) و این دستور خداوند معاشرت نیکو را با تمام مردم چه مسلمان باشد و چه کافر و چه شیعه باشد و چه سنی اقتضاء می کند.(۲) و به همین سبب است که پیامبر اسلام به وسیله حسن خلق و نرمی رفتار که خداوند به او عطا کرده بود، توانست مردم را به سوی خود جذب کرده، و اسلام را تبلیغ و تثبیت نموده و شرک و کفر و قدرت های استکباری را شکست دهد. قرآن کریم در رابطه با رمز پیروزی رسول خدا (صلی‌الله علیه و اله) می فرماید: «تو به (برکت) رحمت الهی در برابر آنها (مردم) نرمخو (و مهربان شدی) و اگر تندخو و سخت دل بودی از اطراف تو پراکنده می شدند».(۳) پس شرط اول و لازم در تأثیر تبلیغ و یا لااقل در رام کردن شنونده در برابر هر تبلیغی، از جمله تبلیغ اهل بیت در بین برادران اهل سنت خوش خلقی و لطافت برخورد مبلغ می باشد. شنونده نباید از خود گوینده و نحوه برخورد او تنفر داشته باشد و با وجود تنفر هیچ نوع تبلیغی نه تنها در شنونده تأثیر مثبت ندارد بلکه به صورت قطع، او را به موضوع حساس تر و از آن دورتر می گرداند.
۲. در مرحله بعدی یک مبلّغ حق جو و انسان دوست که در تبلیغش جز سعادت و هدایت شنونده هدف دیگری ندارد، هیچگاه نباید اعتقادات و رسومات طرف را مورد اهانت و تمسخر قرار بدهد بلکه گاهی باید با اعتقادات و ارزش های مذهبی آنها مماشات نموده و از خود تسامح نشان دهد و نباید از موضع تعصب و بدبینی با طرف خصوصاً با شنونده محض سخن گفته شود. بنابراین نباید بزرگان اهل سنت و رؤسای مذاهب آنان خصوصاً در برابر دانش آموزان که از روحیات و احساسات لطیفی برخوردارند مورد اهانت قرار گیرد و اگر احیاناً اسمی از بزرگان اهل سنت برده شود باید عاری از اهانت باشد. چون نتیجه اهانت و تمسخر جز اهانت و بدبینی در طرف و ایجاد دشمنی چیز دیگری نمی تواند باشد. خداوند به مسلمین دستور داده است که: «معبود کسانی را که غیر خدا را می خوانند دشنام ندهید مبادا آنها نیز از روی ظلم و جهل خدا را دشنام دهند.»(۴) چرا که هیچ چیزی با دشنام و ناسزاگویی اثبات نمی شود و جز آثار منفی و تخریبی چیز دیگری بر آن مترتب نمی گردد.
۳. در بیان و تبلیغ مقام شامخ اهل بیت (علیهم‌السلام) و عظمت آنان باید به سخنان پیامبر خدا (صلی‌الله علیه و اله) که اهل بیت ارزش خود رااز او گرفته است ـ متمسک شد و از روایات و احادیثی، در تبلیغ اهل بیت استفاده شود که از طریق اهل سنت در رابطه با فضائل آنان نقل گردیده اند. مثلاً این سخنان پیامبر که فرمود: «هر کسی بر محبت آل محمد بمیرد شهید مرده است، آگاه باشید هر کسی که بر حبّ آل محمد (صلی‌الله علیه و اله) بمیرد در حالی مرده است که گناهانش بخشیده شده است. آگاه باشید، هر کسی که بر حبّ آل محمد (صلی‌الله علیه و اله) بمیرد مؤمن و با ایمان کامل مرده است، آگاه باشید هر کسی بر حبّ آل محمد (صلی‌الله علیه و اله) بمیرد ملک الموت او را بشارت بهشت می دهد، و یا از قبر او دو تا در به سوی بهشت باز می گردد، و قبرش مزار فرشتگان رحمت قرار می گیرد و…»(۵) که از طریق اهل سنت نقل گردیده اند، بیان و توجیه شود که اهل بیت اختصاص به شیعه و هیچ فرقه ی خاصی ندارد، بلکه آنان فرزندان رسول خدا (صلی‌الله علیه و اله) هستند که محبت و پیروی آنان بر همه مسلمین واجب گردیده است. و با بیان چهره کریه دشمنان اهل بیت که در نزد اهل سنت نیز احترام چندانی ندارند مثل یزید، شمر، خوارج، پادشاهان بنی امیه و بنی عباس، و امروز ناصبی ها و وهابیون که نه تنها شیعیان را بلکه همه مسلمانان را مشرک می دانند، عظمت اهل بیت تثبیت گردد.
و نیز توجه آنان به کتاب هایی معطوف گردد که توسط علمای بزرگ اهل سنت در رابطه با فضائل و مناقب اهل بیت نگاشته شده اند از آن جمله کتاب های: «خصائص امیرالمؤمنین تألیف عبدالرحمن احمد بن شعیب النسایی الشافعی و کفایه الطالب فی مناقب علی بن ابی طالب، تألیف حافظ محمد بن یوسف الگنجی الشافعی و ینابیع الموده تألیف سلیمان بن ابراهیم القندوزی الحنفی و المناقب تألیف الموفق بن احمد الحنفی الخوارزمی» برای این منظور بهترین کتاب هایی هستند که توسط علما اهل سنت نوشته شده اند.
و نیز در صورت امکان از سخنان بعضی از بزرگان علما اهل سنت در تبلیغ عظمت و مقام الهی اهل بیت استفاده شود مثلاً امام شافعی یکی از رؤسای مذاهب چهارگانه اهل سنت در رابطه با اهل بیت چنین می گوید: ای اهل بیت رسول خدا محبت شما از طرف خداوند در قرآنی که آن را نازل کرده است بر ما فرض شده است، بس است شما را در عظمت قدر و منزلت، که اگر کسی بر شما درود نفرستد نمازش باطل است.(۶)
و منظور امام شافعی این است که تمام مسلمین اعم از سنی و شیعه در تشهد نمازشان درود و صلوات بر محمد و آل محمد (صلی‌الله علیه و اله) را از شرایط صحت نماز می دانند ولو ممکن است بعضی از فرقه ها در عین حالیکه در تشهد نمازش بر محمد و آل محمد صلوات می فرستد لکن آن را از شرایط صحت نماز نداند.
پی نوشت:
بقره:۳.
طباطبائی، محمدحسین، المیزان، مؤسسه نشر اسلامی، ج۱، ص۲۱۹.
آل عمران:۱۵۹.
انعام:۱۰۸.
زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، بیروت، دارالکتاب العربی، بی تا، ج۴، ص۲۲۰.
الهیتمی، ابن حجر ابی العباس احمد بن محمد، الصواعق المحرقه، بیروت، مؤسسه الرساله، اول ۱۹۹۷م، ج۲، ص۴۳۵.
نویسنده: حمید الله رفیعی