شیعه نیوز:
پرسش
آیا این حقیقت دارد که در زمان تدفین پیغمبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) به غیر از خانواده ایشان یعنی حضرت فاطمه ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و حضرت علی ( صلی الله علیه و آله و سلم ) کس دیگری وجود نداشته و اشخاصی مثل ابوبکر، عثمان و عمر مشغول تعیین جانشین بوده‌اند؟
پاسخ اجمالی
در منابع تاریخی و حدیثی اهل سنت جریان تجهیز و تدفین پیامبر گرامی اسلام اینگونه گزارش شده است که علىّ بن ابى طالب ( علیه السلام ) و فضل بن عبّاس و اسامه ابن زید بدن پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) را غسل دادند. اول کسى که بر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نماز گزارد، عبّاس بن عبد المطلّب و بنى هاشم بودند و پس آن گاه مهاجران و پس آن گاه انصار و پس آن گاه دیگر مردم که گروه گروه نماز مىگزاردند. بعد از گذشت سه روز امام علی به همراه فضل و اسامة در قبر آن حضرت وارد شدند و بدن مطهر آن حضرت را به خاک سپردند. بر اساس این گزارشات، اگرچه ابوبکر و عمر هم چون سایر مسلمانان بر بدن پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نماز خواندند، اما در مراسم تدفین نبی مکرم اسلام حضور نداشتند.
پاسخ تفصیلی
در منابع تاریخی و حدیثی اهل سنت جریان تجهیز و تدفین پیامبر گرامی اسلام اینگونه گزارش شده است:
"وکیع بن جرّاح و عبد الله بن نمیر از اسماعیل بن ابو خالد از عامر نقل مىکنند که مىگفته است پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) را علىّ بن ابى طالب ( علیه السلام ) و فضل بن عبّاس و اسامه ابن زید غسل دادند. علىّ ( علیه السلام ) عهده دار غسل بود و مىگفت : پدر و مادرم فداى تو باد که در مرگ و زندگى پاک و پاکیزهاى." فضل و اسامة پرده را نگه داشته بودند.
همین مطلب را یعقوب بن ابراهیم بن سعد از پدرش از صالح بن کیسان از ابن شهاب نقل مىکند و نیز عارم بن فضل از حمّاد بن زید، از معمر، از زهرىّ نقل کرده اند.[1]
محمد بن عمر [واقدى] از ابن ابو سبرة، از عبّاس بن عبد الله بن معبد، از پدرش، از عبد الله بن عبّاس نقل مىکند که مىگفته است اول کسى که بر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نماز گزارد، عبّاس بن عبد المطلّب و بنى هاشم بودند و پس آن گاه مهاجران و پس آن گاه انصار و پس آن گاه دیگر مردم که گروه گروه نماز مىگزاردند. و چون نماز مردان به پایان آمد پسر بچگان نماز گزاردند و پس آن گاه زنها.[2]
وکیع بن جرّاح و عبد الله بن نمیر، از اسماعیل بن ابو خالد، از عامر نقل مىکنند که مىگفته است على ( علیه السلام ) و فضل و اسامة در گور رسول خدا رفتند. عامر گوید: مرحب یا ابن ابو مرحب برایم نقل کرد که عبد الرحمن بن عوف را نیز با خود در گور بردند. وکیع در حدیث خود از قول شعبىّ گوید خویشاوندان میّت عهده دار این کارند.
وکیع بن جرّاح و فضل بن دکین از شریک، از جابر، از عامر نقل مىکند که مىگفته است چهار تن از براى دفن پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در گور رفتند. فضل در حدیث خود گوید کسى که آن چهار تن را دیده بود، از براى من نقل کرد.
فضل بن دکین از سفیان ثورىّ، از اسماعیل، از عامر نقل مىکند که مىگفته است مرحب یا ابن ابو مرحب مىگفت گوییا هم اکنون آن چهار تن را در مرقد پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) مىبینم و یکى از ایشان عبد الرحمن بن عوف بود.[3]
بنا براین گرچه ابوبکر و عمر هم چون سایر مسلمانان بر بدن پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نماز خواندند اما در غسل و تجهیز آن حضرت دخالتی نداشتند و در مراسم دفن آن حضرت حاضر نبودند؛ زیرا اگر حضور می داشتند قطعاً وارد شدن در قبر پیامبر و دفن آن حضرت را مایه افتخار و مباهات خود دانسته و چنین سعادت بزرگی را از دست نمی دادند.
[1]. الطبقاتالکبرى/ترجمه،ج2،ص:262.
[2] .همان ،ص 272.
[3].الطبقاتالکبرى/ترجمه،ج2،ص:281.
T