شیعه نیوز: حسین بن محمد بن حسن دیار بکری از مورّخان قرن دهم است[1] که اطلاعات چندانى از وى در دست نیست. او ساکن مکه بود و مدتى سمت قضاوت آن‌جا را بر عهده داشت.[2]
اثر مشهور وى کتاب «الخمیس فی احوال أنفس نفیس» است[3] که با عنوان «تاریخ الخمیس» شهرت دارد. دو اثر دیگر وى عبارت‌اند از: «أهبة الناسک و الحاج، لانتفاعه بها لدى الاحتجاج، على المذاهب الأربعة»،[4] و «مساحة الکعبة و المسجد الحرام».[5]
مذهب وى را مالکى گفته‌اند.[6] درباره زمان درگذشت او اختلاف نظر وجود دارد، برخى سال 966 یا پیش از آن‌را ذکر کرده‌اند،[7] اما یاد کردِ او از سلطان سلیم دوم[8] نشان می‌دهد که او تا سال 982 زنده بوده است.
کتاب «تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس نفیس»؛ کتابى است که با استفاده از منابع متعدد، که در ابتداى کتاب از آنها نام برده شده است، درباره تاریخ اسلام و سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله و سلم ) و اخبار صدر اسلام و نیز اخبار خلفاء و پادشاهان به بحث و بررسى می‌پردازد. مؤلف تمام تلاش خود را براى سنجش اخبار و تمییز صحیح از ناصحیح بکار برده و کتاب را بر یک مقدمه و سه رکن و یک خاتمه نگاشته است.
[1]. عبد الغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج 4، ص 47، بیروت، مکتبة المثنى، بی‌تا؛ سرکیس، یوسف بن إلیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج 2، ص 897، مصر، مطبعة سرکیس، 1346ق.
[2]. همان.
[3]. همان.
[4]. حاجی خلیفة جلبی، مصطفى بن عبد الله، کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون، ج 1، ص 203، بغداد، مکتبة المثنى، 1941ق.
[5]. معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج 2، ص 897.
[6]. همان؛ معجم المؤلفین، ج 4، ص 47.
[7]. معجم المؤلفین، ج 4، ص 47؛ معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج 2، ص 897.
[8]. ر. ک: دیار بکری، حسین بن محمد بن حسن، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس، ج 2، ص 391، دار الصادر، بیروت، بی‌تا.
T