شیعه نیوز:
پرسش
آیا می‌توان ثواب عمل خود را به فرشتگان الهی هدیه کرد؟ مثلاً عزرائیل تا با این کار راحت‌تر جانمان را بگیرد. و آیا آنها ارتقای مقام دارند؟
پاسخ اجمالی
با این‌که در توصیف فرشتگان در قرآن کریم آمده است: «وَ ما مِنَّا إِلاَّ لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ»؛[1] هرکدام از ما جایگاه مشخصی دارد، اما این آیه بدین معنا نیست که آنها در یک درجه خاصی قرار دارند که هیچ ارتقای درجه‌ای برای آنان قابل تصور نیست، بلکه معنای آیه این است که هر کدام از فرشتگان در اجرای اوامر الهی، جایگاه و وظیفه خاصی دارد که به همان می‌پردازد و تداخلی در کار فرشتگان دیگر ایجاد نمی‌کند.[2] از این‌رو، بین فرشتگان رقابت و دشمنی وجود ندارد.[3]
اما درباره اهدای ثواب اعمال به فرشتگان باید گفت: با این‌که در آموزه‌های اسلامی منعی برای اهدای ثواب اعمال به فرشتگان وجود ندارد، اما توصیه‌ای نیز برای این کار صورت نگرفته است. با این وجود اما ادعیه‌ای از معصومان نقل شده است که در آن، بر فرشتگان، خصوصاً فرشتگان مقرب سلام شده،[4] و حتی در صحیفه سجادیه دعایی مختص برای فرشتگان مقرب و دیگر فرشتگان الهی از امام سجاد( علیه السلام ) صادر شده است که می‌توان از این دعاها استفاده کرد.[5]
همچنین در آموزه‌های دینی ما اعمالی را عنوان کرده‌اند که موجب ملاطفت و مهربانی ملک الموت با انسان می‌شود:
1. گریه و عزاداری برای امام حسین: امام صادق( علیه السلام ) به شخصی که گفته بود من برای امام حسین گریه می‌کنم و حالاتم متغیر می‌شود، چنین فرمود: «تو جزء کسانی هستی که با شادی ما شاد و با حزن ما محزون می‌شوند و هنگامی که ما ایمن می‌شویم آنان نیز ایمن می‌شوند. بدان که هنگام مرگت حضور پدرانم را خواهی دید و می‌بینی که آنان به ملک الموت سفارشت را خواهند کرد، و بشارت‌هایی که به تو خواهند داد بسیار با ارزش خواهد بود. در این حال ملک الموت برای تو مهربان‌تر از مادر برای فرزندش خواهد بود».[6]
2. ایمان واقعی: امام صادق( علیه السلام ) در پاسخ شخصی که پرسید: آیا شخص مؤمن از گرفته شدن جانش ناراحت می‌شود، فرمود: «خیر؛ زیرا هنگامی که ملک الموت نزد او می‌آید تا قبض روحش کند، و او نگران می‌شود، ملک الموت به او می‌گوید: ای ولیّ خدا نگران نباش! قسم به خدایی که محمد( صلی الله علیه و آله و سلم ) را به حق مبعوث کرده، من نسبت به تو خوش‌رفتار تر و مهربان‌تر از پدر مهربان نسبت به پسرش هستم. چشم‌هایت را باز کن و نگاه کن. در این حال، پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم )، امیرالمؤمنین، فاطمه، امام حسن و امام حسین( علیه السلام ) برای او متمثل می‌شوند».[7]
[1]. صافات، 164.
[2]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص، 176، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[3]. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق، اعلمی، حسین، ج 1، ص 114، تهران، انتشارات الصدر، چاپ دوم، 1415ق.
[4]. ابن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 205، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1406ق.
[5]. علی بن الحسین ع (امام چهارم)، الصحیفة السجادیة، ترجمه و شرح، فیض الاسلام اصفهانی، علی نقی، محقق، مصحح: افشاری زنجانی، عبد الرحیم، ص 37- 40، تهران، فقیه، چاپ دوم، 1376ش.
[6]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 101، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
[7]. شیخ صدوق، فضائل الشیعة، ص 30، تهران، أعلمی، چاپ اول، بی‌تا.
آیات مرتبط
سوره البقرة (177) : لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ۖ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ ۗ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
سوره البقرة (285) : آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ
سوره الصافات (164) : وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ
T
