شیعه نیوز:
پرسش
ظاهراً در روایتی به این مضمون آمده است که خداوند روح انسان را از پایین به سمت بالا قبض میکند، و این از رحمت او است تا انسان تا همان دم آخر هم فرصت توبه داشته باشد. اگر امکان دارد لطفاً اصل این روایت را مرقوم نمایید یا آدرس بدهید.
پاسخ اجمالی
۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک است بیرون بیاید.
۲. روایاتی در زمینه‌ی پذیرش توبه‌ی واقعی تا آخرین لحظه حیات در منابع روایی وجود دارد، مانند این روایت: «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ( صلی الله علیه و آله و سلم ) مَنْ تَابَ قَبْلَ مَوْتِهِ بِسَنَةٍ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ سَنَةً لَکَثِیرٌ مَنْ تَابَ قَبْلَ مَوْتِهِ بِشَهْرٍ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ وَ إِنَّ شَهْراً لَکَثِیرٌ مَنْ تَابَ قَبْلَ مَوْتِهِ بِیَوْمٍ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ وَ إِنَّ یَوْماً لَکَثِیرٌ مَنْ تَابَ قَبْلَ مَوْتِهِ بِسَاعَةٍ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ وَ إِنَّ سَاعَةً لَکَثِیرٌ مَنْ تَابَ وَ قَدْ بَلَغَتْ نَفْسُهُ هَاهُنَا وَ أَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى حَلْقِهِ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ»؛[2] پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: هر کس یک سال پیش از آن‌که بمیرد توبه کند، خداوند توبه او را می‌پذیرد، سپس فرمودند: یک سال زیاد است، هر کس یک ماه قبل از فوتش توبه کند خداوند توبه او را قبول میکند بعد اضافه فرمود: یک ماه هم زیاد است، هر کس یک هفته پیش از مرگش توبه کند توبهاش در بارگاه خدا مقبول است. باز فرمود یک هفته هم بسیار است، هر کس یک روز قبل از وفاتش توبه کند خداوند توبه او را می‌پذیرد، باز فرمود: یک روز هم زیاد است، هر کس ساعتى پیش از مرگش توبه کند خداوند توبه او را قبول میکند، باز فرمود: یک ساعت هم بسیار است، هر کس توبه کند در حالى‌که نفسش به این‌جا رسیده - و در این حال با دست مبارکش به حلق خود اشاره فرمود- خداوند توبه او را قبول میکند.
برداشت رحمانی این روایت این است که فرایند قبض روح به گونه‌ای تنظیم شده است تا فرصت بیشتری را برای توبه در اختیار انسان قرار دهد.
[1]. واقعه، ۸۳.
[2]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج ۱۶، ص ۸۸، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، قم، چاپ اول، 1409ق.
آیات مرتبط
سوره الواقعة (83) : فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ
T
