پرسش
آیا حدیث «نزلونا عن الربوبیه و قولوا فینا ما شئتم» صحیح است و مشمول غلوّ نمی‌‌باشد؟ یا بیانگر مقام بالاتر ائمه( علیه السلام ) از انسان‌های عادی است؟
پاسخ اجمالی
آراسته شدن به اخلاق خداوندی از توصیه‌هایی است که در روایات نسبت به همه انسان‌ها بیان شده است، و از آنان خواسته شده است تا خود را به اخلاق الهی آراسته سازند.[1] البته، شایان توجه است که خداوند صفاتی؛ مانند خالقیت، رازقیت و ... دارد که وجود چنین صفاتی در دیگران به معنای واقعی‌اش متحقق نمی‌شود. ائمه( علیه السلام ) کسانی بودند که به اخلاق و صفات مجاز الهی در حد کمال، متخلق شده‌اند.
عین آنچه در سؤال به عنوان روایت ذکر شده است، در منابع روایی و حدیثی پیدا نشد، اما مشابه آن در منابع روایی آمده است؛ چنان‌که در روایاتی امام صادق( علیه السلام ) فرمودند: «اجْعَلُونَا عَبِیداً مَخْلُوقِینَ وَ قُولُوا فِینَا مَا شِئْتُم»؛[2] (ما را مخلوق خداوند بدانید، و هر چه می‌خواهید ]از صفات نیکو [ برای ما بگویید)، ناظر به همین مطلب است که ائمه اطهار( علیه السلام ) متخلق به اخلاق و صفات الهی شده‌اند و در نهایت امکان به این صفات دست پیدا کرده‌اند، جز آن‌که آنان بندگان خدا و مخلوق او هستند.
همان‌طور که می‌دانیم غلوّ در آن است که ائمه( علیه السلام ) را در جایگاه خدایی و ربوبی نشانده و خلقت و ربوبیت را اصالتاً به آنان نسبت دهیم،[3] اگر در این ورطه نیفتیم، نسبت دادن دیگر صفات حسنه به آن بزرگواران هیچ محذوری ندارد.
[1]. برای نمونه؛در روایتی آمده است: «تخلقوا باخلاق الله»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 58، ص 129، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، 1403ق.
[2]. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ج 1، ص 241، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1404ق.
[3]. نک: «غلوّ نسبت به امامان»، 7472؛ «غلو درباره اهل بیت( علیه السلام )»، 2029.
T
