قُل لاَّ أَسْـَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى؛[1]
بگو من هیچ پاداشى از شما برای اجر رسالتم درخواست نمى کنم جز دوست داشتن (همراه با فرمان برداری ) نزدیکانم، اهل بیتم»
«إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّــلِحَـتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَـنُ وُدًّا؛[2]
مسلّماً کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده اند، خداوند رحمان محبّتى براى آنان در دل ها قرار مى دهد.»
بر اساس روایات شیعه و هم چنین برخى روایات اهل سنت، مقصود از «المودة فى القربى» (دوستى همراه با فرمان برداری از خویشاوندان) در آیه شریف، دوستى و فرمان برداری حضرت على و فاطمه و فرزندان آن ها علیهم السلام است که اجر و پاداش رسالت است.
زمخشرى از دانشمندان اهل سنت، در تفسیر خود «کشاف» در ذیل آیه شریف روایتى نقل مى کند که وقتى این آیه نازل شد، از رسول خداصلى الله علیه وآله وسلم پرسیدند: خویشان تو چه کسانی اند که مودت و دوستى آن ها بر ما واجب شده است؟فرمود: «على و فاطمه و فرزندان آن دو».[3] در این باره روایات فراوانى نقل شده است .[4]
در شأن نزول آیه 92 سوره مریم - إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّــلِحَـتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَـنُ وُدًّا - نقل شده است که پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلمبه حضرت على علیه السلامفرمود: «اى ابوالحسن! بگو خداوندا براى من نزد خودت عهد و پیمانى قرار ده و محبت مرا در دل هاى مؤمنان بیفکن.»
در این هنگام این آیه نازل شد، سپس آن حضرت فرمود: «به همین جهت فرد باایمانى را ملاقات نمى کنیم مگر این که در قلب او محبت على بن ابى طالب علیه السلام است.»
روایات متعدد دیگرى نیز نقل شده که این آیه درباره على بن ابى طالب علیه السلام است که محبت او را در دل هر فرد با ایمانى جاى داده است.[5]در ادامه برخی منابع برای مطالعه بیشتر پیرامون این موضوع آورده شده است .
1. اهل بیت در قرآن و حدیث، محمدى رى شهرى، دارالحدیث.
2. مودة اهل البیت و فضائلهم فى الکتاب و السنه، مرکز الرسالة قم.
3. علّموا اولادکم محبت آل البیت، الدکتور محمدعبده یمانى.
4. مودة اهل البیت فریضه، شرف الدین عاملى.
5. المودة فى ذوى القربى، ابى اسحاق ابراهیم الثقفى.
6. المودة فى القربى، سید على همدانى.
7. کتاب هاى تفسیر قرآن ذیل آیه 23 سوره شورى، و در کتاب هاى حدیثى در قسمت هاى مربوط به اهل بیت و یا حب اهل بیت؛ برخی منابعى که درباره محبت اهل بیت علیهم السلام تدوین شده است.
پی نوشت:
[1]. سوره شورا، آیه 23
[2]. سوره مریم، آیه 92
[3]. تفسیر کشاف، زمخشرى، ج 4، ص 219، ذیل آیه 23 سوره شورى
[4]. شواهد التنزیل، ج 2، ص 189ـ210 ; تفسیر نورالثقلین، ج 4، ص 571ـ575.
[5]. شواهد التنزیل، ج 1، ص 464ـ
T
