روابط عربستان - یمن یکی از پیچیده ترین روابطی است که می تواند میان دو کشور در منطقه و حتی در جهان وجود داشته باشد. نگاهی گذرا و سریع به این روابط نشان می دهد که عربستان سعودی از زمان تشکیل تا کنون، یمن را در راس اولویت های خود قرار داده است و پادشاهان عربستان همواره از هرگونه تغییرات در مرزهای جنوبی کشور خود نگران بوده اند؛ نگرانی هایی که در راستای عمل به وصیت عبدالعزیز آل سعود مؤسس سعودیه به فرزندان خویش است که در این وصیت به آنها هشدار داده و گفته خیر و شرّ شما از یمن است.
وصیتی که اگر صحیح باشد که به احتمال زیاد همین گونه است، می تواند تفسیرگر رفتار خصمانه ریاض با همسایه جنوبی خود باشد. تاریخ نشان می دهد که حاکمان عربستان فقط زمانی احساس راحتی کرده اند که یمن، ضعیف و غیرمسنجم بوده و از این رو در طول ده ها سال، مسؤولان عربستان برای ایجاد درگیری های طایفی و منطقه ای در یمن تلاش کرده اند و در این راه، از دخالت نظامی در این کشور نیز دریغ نکرده اند.
چرا یمن؟
بسیاری از پژوهش های عربی و غربی به بررسی اسباب نگرانی و هراس همیشگی عربستان از یمن و جنگ های واقع شده میان طرفین در طول ده ها سال پرداخته اند که آخرین این جنگ ها نیز حمله کنونی عربستان به یمن می باشد.
گریگوری جوس استاد علوم سیاسی دانشگاه فرمونت آمریکا در پژوهشی که سال ها پیش منتشر شد می گوید: عربستان در یمن دو هدف اساسی دارد:
اول: جلوگیری از تشکیل هرگونه وحدت یمنی، زیرا این وحدت می تواند عاملی برای نقض معاهده 1934 باشد.
دوم: عربستان دوست ندارد کشورها و طرف های خارجی در یمن پایگاه تاثیرگذار داشته باشند، زیرا چنین اتفاقی می تواند بر اتفاقات یمن و شبه جزیره عربی تاثیر بگذارد و از سویی ریاض ترجیح می دهد تمام نظام های شبه جزیره عربی، پادشاهی بوده و روابطش با یمن مانند روابط با شیخ نشین های کوچک خلیج فارس باشد.
از سوی دیگر خانم ساره فیلیپس در سخنرانی خود در مرکز پژوهش های امنیت بین المللی دانشگاه سیدنی می گوید: روابط میان یمن و عربستان روابط میان دو کشور نیست. عربستان هیچ گاه هم پیمان یمن نبوده بلکه فقط با برخی مراکز و مؤسسات معین رابطه داشته تا از طریق آنها بر روند سیاسی یمن تاثیر بگذارد.
گریگوری جوس نویسنده می گوید: یک دولت مرکزی قدرتمند به معنای استقلال قبایل و توانایی دولت برای بهبود و ساماندهی نهادهای داخلی و در نتیجه قطع وابستگی اقتصادی به عربستان است و این، امری است که ریاض، آن را نمی خواهد؛ چرا که وابستگی اقتصادی یمن به ریاض بهترین ضمانت برای خاندان سعودی در مورد عدم موفقیت پروژه "جمهوری" در جزیره عربی و یمن و ضعیف ماندن این کشور می باشد.
حملات ادامه دارد.. اما
این اطلاعات که سال ها پیش منتشر شده می تواند پاسخگوی پرسش های زیادی درباره اسباب حمله کنونی عربستان به یمن باشد و پاسخی باشد به ادعاهای ریاض و رسانه های وابسته به آن مبنی بر وجود توطئه و برنامه ایران در یمن؛ چرا که واقعیت این است که علت اصلی این حملات این است که ریاض اجازه نخواهد داد یمن کشوری قدرتمند باشد.
با وجود شدید بودن و وحشیانه بودن حملات عربستان به یمن، نشانه های زیادی وجود دارد که نشان می دهد این دخالت های عربستان سرانجام سیاهی خواهد داشت. در همین راستا عبدالخالق عبدالله استاد علوم سیاسی امارات متحده می گوید: با وجود اینکه عربستان قدرتی قابل توجه در منطقه است اما با این حملات، ریسک زیادی را قبول کرده است.
یک مسؤول آمریکایی بلندپایه نیز در گفتگو با رویترز در این رابطه می گوید: اتفاقات اخیر، واکنشی هیجانی و ناشی از وحشت ریاض در برابر تحولات سریع یمن می باشد و به همین خاطر بود که ائتلاف علیه یمن به سرعت تشکیل شد و به نظر خیلی از ناظران، این ائتلاف مشکوک می باشد.
رویترز می گوید: اگر حوثی ها و جنبش انصارالله بتوانند با وجود حملات عربستان، در روزهای آینده بر "عدن" مسلط شوند و مانع بازگشت منصور هادی به کشور شوند، هدف اصلی ائتلاف ده کشور به رهبری عربستان با شکست روبرو خواهد شد.
رویترز در ادامه می گوید: هر اتفاقی از این دست می تواند آزمونی دشوار برای نیروهای ائتلاف باشد که از هم اکنون در حال فروپاشی است چون پاکستان، ادعای عربستان مبنی بر عضویت پاکستان در ائتلاف را تکذیب کرده و گفته که هنوز در این باره تصمیمی نگرفته است.
اما رابرت فیسک در روزنامه ایندپندنت انگلیس می گوید: عربستان با این کار اقدام به خودکشی کرده و حملات هوایی او به یمن ضربه سختی بر عربستان و خاور میانه خواهد بود.
ویسک افزود: چه کسی تصمیم گرفته چنین جنگی را در فقیرترین کشورهای عربی به راه بیندازد؟ عربستان که در تمام جهان معروف است حتی از تصمیم گیری در مورد خود نیز ناتوان است؟ یا فرماندهان ارتش عربستان نگران این شده اند که با این کار، سرسپردگی خود را به خاندان سلطنتی ثابت کنند؟
سایمون هندرسون در یادداشتی در مجله فارین پالیسی می گوید: بحران یمن آینده سیاست خارجی ملک سلمان را مشخص می کند و اگر عربستان، نتواند منصور هادی را به کاخ ریاست جمهوری بازگرداند به معنای شکست ریاض در عملیات علیه یمن خواهد بود.
نشانه ها و تحلیل ها حاکی از نتیجه منطقی شکست قریب الوقوع عربستان است و اکنون با مشاهده موضع گیری کشورهای خلیج فارس در حال دیدن این شکست هستیم و برخی مسؤولان کشورهای خلیج فارس به یک خبرگزاری کشور فرانسه گفته اند که حمله به یمن ممکن است شش ماه ادامه یابد در حالی که نشانه ها حاکی از آن است که این حملات یک ماه بیشتر دوام نخواهد داشت.
انتهای پیام/ ن . ش
با مرگ ملک سلمان هم جنگ قدرت بر سر جانشینی بندر بن عبد العزیز عربستان را ازهم خواهد پاشید.
چقدر جای تاسف دارد که یک کشور که امریکا برای تجزیه آن برنامه دارد اینقدر مطیع اوامر آمریکا باشد.
مبالغ هنگفتی نیز به نمایندگان خارجی و رسانه ها اعطا شد. اکنون که اعتلاف عربی از چند شیخ نشین و دو کشور حول آل سعود ایجاد شده است، و به خصوص دو فرد(رئیس جمهور مصر و نخست وزیر پاکستان) با این وضع به دنبال پیروی از عربستان هستند، سوال مهمی که مطرح می شود این است که این دو فرد و دیگر سیاسیون و نظامیان این دو کشور، چه مبالغی به عنوان رشوه از عربستان دریافت کرده اند که حاضر به چنین کاری شده اند. موضوع دریافت رشوه از آل سعود باید در راس پی گیری های جهانی در خصوص این اعتلاف قرار گیرد.