SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:
به گزارش «شیعه نیوز»، روز بعثت پیامبر، مانند روز تولد و رحلت آن حضرت از نظر تاریخ نگاران قطعى نیست. دانشمندان شیعه،تقریباً متفقاند كه پیامبر اسلام در بیست و هفتم ماه«رجب»به رسالت مبعوث گردید، و نبوت او از همان روز شروع شد. ولى مشهور در میان دانشمندان سُنى اینست كه بزرگ پیشواى اسلام، در ماه رمضان به این مقام بزرگ نائل گردید، و در آن ماه پربركت و مبارك، حضرتش براى راهنمائى مردم از طرف خداى جهان ماموریت پیدا كرد، و به منصب رسالت و نبوت مفتخر شد.
از آنجا كه شیعه خود را پیرو عترت و اهل بیت پیامبر مىداند و به حكم حدیث«ثقلین»، گفتار پیشوایان خود را از هر نظر، قطعى و صحیح مىشمارد از این رو درباره تعیین روز بعثت پیامبر اسلام پیرو قولى شدند كه از اهل بیت آن حضرت براى آنان، به طور صحیح نقل شده است. فرزندان آن حضرت مىگویند: بزرگ خاندان ما در ماه رجب در بیست و هفتمین روز آن ماه مبعوث گردید. روى این مقدمات، آنان نباید در صحت و پابرجائى قول مزبور شك و تردیدى به خود راه دهند. چیزى كه مىتواند براى قول دیگر مدرك شمرده شود، همان تصریح قرآن است بر اینكه آیات قرآن در ماه رمضان نازل گردیده است.
از آنجا كه روز بعثت، روز آغاز وحى و نزول قرآن بوده است، بنابراین باید گفت كه روز بعثت در همان ماهى است كه قرآن در آن ماه فرو فرستاده شده است، و آن همان ماه رمضان است. اینك آیاتى كه دلالت دارد بر اینكه قرآن در ماه مبارك نازل گردیده است:
1-ماه رمضان،ماهى كه در آن ماه قرآن فرو فرستاده شده است. (1)
2-سوگند به قرآن كه ما آن را در یك شب مبارك فرو فرستادیم (2) و آن شب،همان شب قدر است كه در سوره«قدر»بر آن تصریح شده است.چنانكه فرموده:ما قرآن را در شب«قدر»فرو فرستادیم. (3)
پاسخ دانشمندان شیعه
محدثان و مفسران شیعه،از این استدلال به طرق گوناگون پاسخهائى گفته و توضیحاتى دادهاند. اینك به بیان برخى از آنها مىپردازیم:
پاسخ اول: آیات یاد شده فقط دلالت دارند كه قرآن، در ماه رمضان، در یك شب مبارك كه شب قدر است نازل گردیده،ولى محل نزول آن را بیان نمىكنند، و هرگز دلالت ندارند كه همان شب بر قلب پیامبر نازل شدهاند. چه بسا احتمال دارد كه قرآن نزولهاى گوناگونى داشته باشد، و یكى از آن نزولها،نزول قرآن به طور تدریجبر پیامبر است. دیگرى نزول دفعى آن است از«لوح محفوظ»به«بیت معمور». (4)
بنابراین چه اشكالى دارد كه در بیست و هفتم ماه رجب، فقط آیاتى چند از سورهعلق بر پیامبر نازل گردد، و تمام قرآن به طور جمعى در ماه رمضان، از یك مقامى كه قرآن آن را«لوح محفوظ»مىنامد، مقام دیگرى كه در روایات از آن به«بیت معمور»نام برده شده است نازل شود.
مؤید این گفتار،همان آیه سوره«دخان»است كه مىفرماید:
«ما كتاب را در شب مبارك نازل كردیم»،صریح این آیه(به استناد ضمیرى كه به كتاب برمىگردد)این است كه تمام آن در لیله مباركه(كه در شهر رمضان است) نازل گردید،و باید این نزول غیر آن نزولى باشد كه در روز بعثت،تحقق یافته،زیرا در روز بعثت آیاتى بیش نازل نگردیده است.
خلاصه سخن اینكه:آیاتى كه دلالت مىكنند كه قرآن در ماه رمضان در لیله مباركه«قدر»فرو فرستاده شد،نمىتوانند دلیل بر این باشند كه روز بعثت كه در آن روز نیز آیاتى چند نازل گردیده در همان ماه بوده است.زیرا آیات فوق دلالت دارد كه تمام كتاب(قرآن)در آن ماه نازل گردیده است،در صورتى كه در روز بعثت فقط آیاتى چند نازل شده است،در این صورت احتمال دارد كه مقصود از نزول جمعى قرآن همان نزول مجموع قرآن،در همان ماه از لوح محفوظ به بیت معمور باشد.دانشمندان شیعه و سنى روایاتى در این مورد نقل كردهاند و بالاخص استاد دانشگاه«الازهر»،محمد عبد العظیم زرقانى،روایات را بطور مبسوط در كتاب خود وارد كرده است. (5)
پاسخ دوم: متین ترین پاسخى كه تا حال از طرف دانشمندان ابراز شده،همان جواب دوم است.
استاد آقاى طباطبائى در كتاب نفیس خود (6) در توضیح آن كوشش فراوانى به خرج داده و خلاصه آن به قرار زیر است:
اینكه قرآن مىفرماید: ما آن را در ماه رمضان نازل كردیم،منظور حقیقتو واقع قرآنست كه بر قلب پیامبر نازل گردید.زیرا قرآن،علاوه بر وجود تدریجى،واقعیتى دارد كه خداى بزرگ پیامبر خود را از آن در یك شب معین از شبهاى ماه رمضان آگاه ساخت.
از آنجا كه رسول گرامى، از تمام قرآن آگاهى داشت،دستور آمد كه درباره قرآن عجله نفرماید،تا آنكه دستور نزول تدریجى آن صادر شود.چنانكه مىفرماید:در تلاوت قرآن عجله مكن،پیش از آنكه حكم وحى آن صادر گردد. (7)
خلاصه این پاسخ اینست كه: قرآن یك وجود جمعى علمى واقعى دارد كه یكدفعه در ماه رمضان نازل گردید، و یك وجود تدریجى دارد كه آغاز نزول روز بعثت بوده و تا پایان عمر آن حضرت به طور تدریج نازل مىگردید.
پاسخ سوم: بعثت با نزول قرآن همراه نبود
چنانكه در توضیح اقسام وحى اجمالا بیان شد، وحى داراى مراتبى است كه نخستین مرتبهاى كه پیامبر با آن روبرو مىگردد، همان رؤیا و خوابهاى راستین است. و مرتبه دیگر آن شنیدن نداى غیبى و آسمانى است، بدون اینكه با فرشتهاى مواجه شود.و آخرین درجه آن این است كه سخنان خدا را از فرشتهاى كه او را مشاهده مىكند،بشنود و بوسیله او از حقایق عوالم دیگر آگاه گردد.
از آنجا كه نفس انسانى در نخستین مرتبه،توانائى تحمل مراتب بر وحى را ندارد،بلكه باید تحمل آن تدریجى انجام بگیرد،بنابراین باید گفت:در روز بعثت(روز بیست و هفتم)تا مدتى پس از آن،آن حضرت فقط نداى آسمانى را مبنى بر اینكه او رسول و فرستاده خدا است مىشنید،و هیچگاه در چنین روزى آیهاى نازل نشده، سپس پس از مدتى در ماه رمضان نزول تدریجى قرآن شروع شده است.
خلاصه این پاسخ اینست كه:مبعوث شدن پیامبر در ماه رجب،ملازم با نزول قرآن در آن ماه نیست.روى این بیان،چه اشكالى دارد پیامبر در ماه رجب مبعوثبه رسالتشود و قرآن در ماه رمضان همان سال نازل گردد.
پاسخ مزبور اگر چه با بسیارى از متون تاریخ موافق نیست(زیرا بسیارى از مورخین تصریح كردهاند كه آیاتى از سوره«علق»در همان روز بعثت نازل شده)ولى-مع الوصف-روایاتى نیز داریم كه جریان روز بعثت را با شنیدن نداى غیبى تمام كرده و سخنى از نزول قرآن و یا آیات به میان نیاورده است،بلكه موضوع را چنین تشریح مىنماید كه در آن روز،پیامبر فرشتهاى را دید كه به او مىگوید:یا محمد انك لرسول الله و در برخى از روایات فقط شنیدن تنها، نقل شده و سخن از رؤیت فرشته به میان نیامده است.براى توضیح بیشتر به بحار مراجعه شود. (8)
پىنوشتها:
1. شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن -سوره بقره/185.
2. حم و الكتاب المبین انا انزلناه فی لیلة مباركة -سوره دخان/2 و 3
3. انا انزلناه فی لیلة القدر -سوره قدر/1.
4. براى آگاهى از تفسیر لوح محفوظ و بیت معمور،به كتابهاى تفسیر مراجعه بفرمائید.
5. «مناهل العرفان فی علوم القرآن»،ج 1/37.
6. «المیزان»،ج 2/14-16.
7. و لا تعجل بالقرآن من قبل ان یقضى الیك وحیه -سوره طه/114.
8. «بحار الانوار»،ج 18/184-190-193-253.«كافى»،ج 2/460،«تفسیر عیاشى»،ج 1/80-این پاسخ تنها با آنچه كه از صحیح بخارى نقل گردید كه بعثت پیامبر با نزول سوره«علق»همراه بود،سازگار نیست.
كتاب: فروغ ابدیت، ج 1، ص 233
نویسنده: جعفر سبحانى
منبع: باشگاه خبرنگاران
انتهای پیام/ ز.ح
