با شروع محرم چاووشی‌خوان‌ها با لحن و موسیقی دلنشین خود آغاز مجالس عزاداری محرم را اعلام می‌کنند.در گذشته بر بام حسینیه‌ها و اکنون با بهره‌گیری از دستگاه‌های صوتی پیشرفته، این مناسبت را اعلام می‌کنند.
مجالس عزاداری در مهر از شب نخست محرم شروع و تا اواخر ماه صفر ادامه دارد و اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم و دهه آخر ماه صفر است.مراسم عزاداری ابا عبدالله‌الحسین (علیه السلام) همراه با روضه‌خوانی، سینه‌زنی، زنجیرزنی و اطعام است که بیشتر این مراسم به صورت وقف برگزار می‌شود.
دسته‌ها و هیئت‌های مذهبی در دهه اول محرم، شب‌ها تا قبل از مراسم روضه‌خوانی با استقرار در جایگاه‌های مربوط به خود به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند و پس از آن هر کدام از این هیئت‌ها به حسینیه‌های محل خود می‌روند.
از آنجا که در ماه‌های محرم و صفر به دلیل موقوفه‌های ویژه ظهر و شب از عموم پذیرایی می‌شود بعد از هر مجلس، محل یا حسینیه بعدی را اعلام می‌کنند و دیگر نیازی به چاووشی نیست.
مردم خوب می‌دانند که اگر روزی مجلسی به ویژه در ماه‌های محرم و صفر بدون چاووشی برگزار شود بیانگر آن است که ناهار یا شام عموم تهیه شده است و اگر چاووشی نکرده باشند به این معنا است که غذا تهیه نشده یا اینکه تعدادی مدعو ویژه برای ناهار یا شام دعوت دارند، در این صورت با تمام شدن مجلس روضه کسانی که دعوت نیستند حسینیه را ترک می‌کنند.از غذاهایی که واقفان در این ماه نذر می‌کنند حلیم معروف مهری و غذای گمنه و برنج است.
آیین شب‌های تاسوعا و عاشورا
یکی از سنت‌هایی که تا به امروز در این شهرستان به ویژه در شهر مهر رایج است مراسم عزاداری است که به صورت پیاده‌روی دور شهر برگزار می‌شود و مردم مهر آن را «دور دِه» می‌خوانند.
این آیین در شهر مهر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به طوری که مردم و دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی با اعلام چاووشی‌خوان‌ها بعد از نماز مغرب و عشا در شب‌های هفتم و نهم محرم با گرد‌همایی در مکان هیئت این مراسم را آغاز می‌کنند.
دسته زنجیرزنی در این راهپیمایی پیشگام می‌شود، مردم نیز در تعاقب آنان حرکت می‌کنند، افرادی نیز به صورت دو دسته در بین مردم با صدای رسا و بلند شعارها و مرثیه‌هایی در جواب یکدیگر سر می‌دهند.
یکی از دسته‌ها با گفتن شعار «امشبی چون شه دین در حرمش مهمان است/ مکن ای صبح طلوع، مکن ای صبح طلوع»، دسته دیگر نیز در جواب ایشان شعار «صبح فردا بدنش زیر سم اسبان است/ مکن ای صبح طلوع، مکن ای صبح طلوع»، می‌خوانند.
افرادی نیز به یاد اسرای کربلا پا برهنه در این راهپیمایی شرکت می‌کنند همچنین به یاد شش ماهه ابا عبدالله‌الحسین (علیه السلام)، گهواره نمادین حضرت علی اصغر (علیه السلام) توسط زنان دست به دست می‌شود.
در این شب‌ها با پیوستن تمام هیئت‌ها به یکدیگر به صورت دو دسته مجزا راهپیمایی معروف به «دوردِه» شروع می‌شود که در طول مسیر راهپیمایی عزاداران حسینی در دو مکان وقف شده به‌نام‌های «جایگاه کوشدِه» و «لَردچَکو» مدتی برای رفع خستگی توقف می‌کنند و پس از آن به مسیر خود ادامه می‌دهند.
در طول مسیر راهپیمایی، کسانی که نذری دارند در مقابل درب منزل خود نذری را به عزاداران تعارف می‌کنند و کسانی نیز که منزلشان در مسیر راهپیمایی نیست، نذری‌هایشان را به دو محل وقف شده «جایگاه کوشدِه» و «لَردچَکو» می‌آورند.
در شب شام غریبان نیز نمایش به اسارت گرفتن و تازیانه خوردن اهل بیت (علیه السلام)در حسینیه‌ها اجرا می‌شود.
همچنین در این شب مردم با حضور در قبرستان شهر با روشن کردن شمع در جوار اموات خود در سوگ به شهادت رسیدن امام حسین (علیه السلام) و به اسارت گرفته شدن اهل بیت (علیه السلام) شریک می‌شوند.
آئین دیگری نیز که چند سالی است با ابتکار بسیجیان برگزار می‌شود، گرد‌همایی هیئت‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی ابا عبدالله‌الحسین (علیه السلام) از تمام شهرها و روستاهای تابعه است که هر ساله با تجمع در میدان مرکزی شهر مهر، ولایتمداری خود را به نمایش می‌گذارند و عشق و ارادت خود را به سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (علیه السلام) ابراز می‌دارند.
جایگاه تعزیه در شهر مهر
تعزیه هر ساله در میان مجالسی که برگزار می‌شود و هر کدام اهمیت و ویژگی خود را دارند، جایگاه ویژه‌ای دارد.
تعزیه یادگار و میراث چند صد ساله است و تعزیه‌خوان‌ها و تعزیه‌دان‌ها خاستگاه آن را در مناطق جنوبی کشور، شهر مهر می‌دانند.
شهری که در فاصله چند کیلومتری از ساحل نیلگون خلیج فارس و حدفاصل استان‌های بوشهر، هرمزگان و فارس قرار گرفته و آوازه ولایتمداری آن از مرزها فراتر رفته و قرن‌ها است که علما و بزرگان این دیار در ترویج و تبلیغ معارف اهل بیت (علیه السلام) مجاهدت کرده‌اند.
بیش از صد مجلس تعزیه با نسخه‌های ارزشمند و منحصر به فرد، همراه با تعزیه‌خوان‌ها و تعزیه‌گردان‌های مخلص و آشنا به فنون تعزیه، یکی دیگر از گنجینه‌های معنوی و برگی زرین از شناسنامه هویت اسلامی این شهر است.
آنچه در مورد تعزیه مهر قابل تامل بوده و بزرگان منطقه نیز از آن به نیکی یاد می‌کنند این است که با وجود تجهیز گروه‌های مختلف تعزیه به امکانات به نسبت پیشرفته تعزیه‌خوانی در شهر مهر همچنان با همان شیوه و امکانات سنتی برگزار می‌شود و همین امر به اعتقاد مخاطبان از عوامل موثر معنوی و استقبال شیفتگان اهل بیت (علیه السلام) عصمت و طهارت است.
این مراسم ارزشی در شهر مهر با سابقه‌ای نزدیک به 400 سال، از اواخر عصر صفوی و فرصت بسیار مناسب و علاقه‌ای که خاندان قاجار به این مراسم داشتند و شرایط خاص این شهر به وسیله ساداتی صاحب کرامت و محبانی وارسته، بنیان گذارده شد و در بین مردم جنوب اعتبار و جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده که از روح معنوی و سوز ویژه‌ای نیز برخوردار است.
مفاهیم بلند و سوزناکی که در نسخه‌ها است حکایت از روح لطیف و باطن سرشار از سوز و گداز گویندگان آن دارد و به خاطر اینکه با نوای حزین نسخه‌خوانان خوش‌آواز دیارمان همراه می‌شود آتش به جان و دل مخاطبان می‌زند.
حتی مکان آن نیز «قتلگاه» نام گرفته و برای مردم مقدس است.
گویا صدای تعزیه‌خوانان و طنین آوای‌شان در دل خاک و خشت دیوارهای اطراف این محل جا گرفته و با گوش جان شنیده می‌شود.
این مراسم در مناطق مختلف با جان‌مایه‌ای واحد به اشکال و رسوم متفاوتی برگزار می‌شود و اصطلاحات و آداب ویژه‌ای مانند اشقیاخوانی، انبیا یا اولیاخوانی، فهرست‌گردانی و... دارد.
نواهایی که هنگام ورود اهل بیت (علیه السلام) به میدان تعزیه خوانده می‌شود به ویژه در روز عاشورا تاثرانگیزترین صحنه‌ها را خلق می‌کند آنچنان که صدای ضجه حاضران به آسمان می‌رسد.
همراهی زنان و مردانی که نظاره‌گر تعزیه هستند در بخش‌هایی از آن جلوه‌های تاثرانگیزی به تعزیه می‌بخشند، صحنه‌هایی که با امام، حضرت عباس، علی اکبر، قاسم، همنوایی می‌کنند گاهی سینه می‌زنند و گاهی آوای ویژه‌ای که زنان از سر سوز در صحنه‌های به مرکب سوار شدن یا افتادن اولیا از زین سر می‌دهند.
در این مجالس بارها اتفاق می‌افتد که برای دقایقی در روند تعزیه وقفه ایجاد می‌شود و مردم بر اساس اعتقاد و باورشان به طواف اجساد مطهر شهدا می‌پردازند و قطعه‌ای از کفنی که بر گردان انداخته‌اند برای تبرک برمی‌دارند.
گرمای ظهر منطقه جنوب در انتقال احساس به مخاطب تاثیر فراوان دارد.
صحنه‌هایی که شمر در بریدن سر امام از خود نشان می‌دهد قابل توصیف نیست، آن‌گونه که خود شمر نیز بر بالین امام گریه سر می‌دهد و در هجوم به خیمه‌گاه باز تعدادی از بزرگان خود را به حلقه اهل بیت (علیه السلام) وارد می‌کنند و در تازیانه خوردن از یکدیگر سبقت می‌گیرند.
