شیعه نیوز | ذوالقرنین شخصیتی است که در قرآن کریم معرفی شده هویت دقیق او مشخص نیست و نظریه‌های مختلفی برای او مطرح شده است، امامان و بزرگان دینی نظریه های مختلفی درباره ذوالقرنین دارند.
به گزارش «شیعه نیوز»، در متون دینی مسلمانان و سایر ادیان مذهبی نام شخصیت ذوالقرنین ذکر شده است، گمانه زنی های بسیاری درباره ذوالقرنین وجود دارد، برخی پیامبران، امامان و برخی پادشاهان دارای صاحب نام و نیکو کردار را ذوالقرنین می دانند.
آنچه درباره ذوالقرنین در کتب و روایات ذکر شده این است که او شخصیتی عادل، قوی، صالح و شجاع بوده که مناطق وسیعی را به تصرف خویش در آورده و به عدالت بر آن حکمرانی می نموده است. در این بخش از نمناک به سوالات شما درباره ذوالقرنین پاسخ خواهیم داد.
معنی ذوالقرنین
در زبان عربی ذوالقرنین معنی «صاحب دو شاخ» دارد، اما معناهای دیگری نیز برای نام ذوالقرنين از جمله جلوی سرش دو زائده گوشتی شبیه شاخ دارد، تاجش دو شاخ دارد؛ قومش دو طرف سرش را شکستند؛ یا دو گیسوی بافته زیبا در دو طرف سرش دارد، در مدت حیاتش دو نسل مردم از بین رفتند؛ بر سرزمین ایران و روم پادشاهی کرد؛ به شرق و غرب عالم راه یافت؛ از طرف پدر و هم از طرف مادر شریف و نجیب‌زاده بود؛ در خواب دیده بود که دو طرف قرص خورشید را گرفته است؛ علم ظاهر و باطن به او عطا شده بود. (ثعلبی، قصص‌الانبیاء، ص ۳۲۲ )
ذوالقرنین یعنی چه؟
درباره ذوالقرنین روایت‌های گوناگونی نقل شده است، برخی روایات ذوالقرنین را نخستین پادشاه بعد از نوح و بنده صالح خدا معرفی می کند
(مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۲۱۱.) در برخی ذوالقرنین پادشاهی مؤمن معرفی شده است.( صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۲۵۵) در جایی نیز بنده محبوب خدا(صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۳۹۳-۳۹۴.) در جایی فقط فردی عالم (کلینی، ج ۱، ص ۲۶۹. ) دانسته شده است.
ذوالقرنین کیست؟
اسکندر مقدونی:بسیاری ذوالقرنین را اسکندر مقدونی می دانند و برخی این ادعا را رد می کنند زیرا گفته‌اند که اما اسکندر فردی از صابئین بوده و ذوالقرنین فردی مؤمن به خدا و روز جزاست که با عدل و رفق رفتار می‌کرده‌است، در هیچ یک از تواریخ به سدی ساخته اسکندر مقدونی، با مشخصاتی که قرآن ذکر کرده، اشاره‌ای نشده است.( طباطبائی، المیزان، ج۱۳، ص۳۸۳-۳۸۴)
کوروش هخامنشی:بسیاری کوروش بزرگ را ذوالقرنین می دانند زیرا اعتقاد دارند که او حاکمی شایسته بوده و اخلاق نیک، کردار نیک، پندار نیک را سرلوحه دانسته است اما برخی مخالف این هستند که کوروش ذوالقرنین است زیرا سد داریال ساخته شده توسط کوروش با سد ذوالقرنین یکی نیست زیرا سد داریال مانع حمله دشمنان نشده و نیز این سد تا قیامت باقی نمانده است در حالی که در قرآن سد ذوالقرنین دارای این دو ویژگی معرفی شده است.(روحی، در جستجوی ذوالقرنین، ۱۳۹۷ش، ص۵۰-۵۲.)
برخی منابع گیلگمش پادشاه سومری، اسکندروس مردی از اسکندریه، هرمس یا هردیس، مرزبان‌بن مدربه یونانی، مردی مصری از نسل یافث بن نوح، عیاش و عبداللّه بن ضحاک، فریدون،خشایارشا، داریوش سوم، حمزه اصفهانی، ابوکرب شَمِّر یرعَش، ابوریحان بیرونی، پسر شمر یرعش، صعب بن حارث، صعب‌بن ذی‌یزن از فرزندان وائل بن حمیر، تسن‌چی هوانگ تی شخصیت ذوالقرنین دانسته اند.
ذوالقرنین در قرآن
خداوند در قرآن کریم نام ذوالقرنين را سه بار در سوره کهف آورده و داستان او در پی دو داستان دیگر با همین ویژگی یعنی داستان اصحاب کهف و داستان موسی و خضر در۱۶ آیه (آیه ۸۳ تا ۹۸) سوره کهف قرار دارد. پیش از قرآن در متون مقدس یهودیان نام ذوالقرنين با لفظ عبری «قرانئیم» سابقه داشته و در یکی از رؤیاهای دانیال نبی از قوچی با دو شاخ سخن رفته است.
ذوالقرنین در احادیث
حضرت محمد (ص) درباره ذوالقرنین فرمودند:
"ذوالقرنین در زمین سفر کرد تا به محل غروب خورشید رسید. در آنجا قومی را دید، ستمکاران آن قوم را از عذابی سخت ترساند و به نیکوکاران وعده پاداش و آسان‌گیری داد. سپس از راهی دیگر به محل طلوع خورشید رفت و در آنجا قومی را یافت که هیچ پوششی جز پرتو خورشید نداشتند.
سپس راهی دیگر را دنبال کرد تا اینکه به میان دو کوه رسید و در آنجا مردمی را یافت که نمی‌توانستند هیچ سخنی را بفهمند. این قوم از ذوالقرنین خواستند تا برای در امان‌بودن از فساد یأجوج و مأجوج برای آنها سدی بسازد. او نیز سدی از آهن و مس مذاب ساخت و مانع هجوم یأجوج و مأجوج شد." (ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ذیل اسراء:۸۵؛ طوسی، التبیان، ذیل کهف:۸۳.)
ذوالقرنين در كلام على (ع)
در كتاب اكمال الدين به سند خود از اصبغ بن نباته روايت كرده است كه ابن الكوا در محضر على (عليه السلام ) كه بر فراز منبر بود، برخاست و گفت:
يا اميرالمؤ منين ! ما را از داستان ذوالقرنين خبر بده ؛ آيا پيغمبر بوده است و يا پادشاه ؟ مرا از دو قرن او خبر بده ؛ آيا از طلا بوده يا از نقره؟
حضرت فرمود:
نه پيغمبر بود و نه پادشاه. دو قرنش نيز، نه از طلا بود و نه از نقره. او مردى بود كه خدا را دوست مى داشت و خدا هم او را دوست داشت. او خيرخواه خدا بود، خدا هم برايش خير مى خواست. از اين رو او را ذوالقرنين، ناميدند كه قومش را به سوى خدا دعوت مى كرد و آنان او را زدند و يک طرف سرش را شكستند. پس از مدتى از مردم غايب شد و بار ديگر به سوى آنان برگشت؛ اين بار هم او را زدند و طرف ديگر سرش را شكستند. اينک در ميان شما نيز كسى مانند او هست. (اكمال الدين، انتشارات اسلامى، ص ۳۹۳)
سد ذوالقرنین کجاست؟
سد در تنگه داریال در شمال تفلیس و در مرز گرجستان و روسیه قرار دارد.(حسینی طهرانی، معادشناسی، ۱۴۲۵ق، ج۴، ص۹۰.)
یاجوج و ماجوج چه کسانی هستند؟
یأجوج و مأجوج که نامشان در قرآن ذکر شده، قومی ظالم هستند که سبب آزار و غارت اموال دیگران می شوند. ساکنان مناطقی که موجب آزار یأجوج و مأجوج قرار می گیرند از ذوالقرنین می خواهند سدی برای مقابله با نفوذ آنان برایشان بسازد، این سد به سد ذوالقرنین یا سد یأجوج و مأجوج مشهور است. قرآن از خروج یأجوج و مأجوج و طغیان آنها به عنوان یکی از وقایع آخرالزمان خبر داده است.
