بسم الله الرحمن الرحیم
نگاهی به سیره زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
مقدمه:
آموزش سبک زندگی حضرت زهرا علیها سلام بعنوان الگوی زنان ومردان شیعه جهان در طول تاریخ پاسخگوی بسیاری از نیازهای اعتقادی ، اخلاقی ، احکام حلال و حرام ، صفات شجاعت، مردانگی، محبت ، اراده قوی، پاک زیستی ، تقوی و کنترل نفس ، ایثار نسبت به همسر ، شناخت اصول عقاید ، تمسک به ولایت امیرالمومنین علیه السلام ، عدالت ، شناخت حلال و حرام ، تربیت دینی فرزندان ، برخورد منطقی و اخلاقی با مردم ، رشد و تکامل بر اساس اسلام محمدی ، استفاده از رهنمودهای قرآن و اهل بیت و ... خواهد بود. مروری بر کتب تاریخی در باره سبک زندگی امام علی و حضرت زهرا علیهما سلام و روش برخورد با دوستان و دشمنان و غاصبین حق خلافت و چرایی خطبه خواندن و محتوای سخنرانی حضرت زهرا و حضرت زینب در برابر دشمنان و منافقین همه اینها مارا آشنا با سیره اهل بیت میکند و این که چگونه در پستی و بلندی های زندگی برخورد عقلانی و منطقی و مستدل داشته باشیم. کجا باید ساکت باشیم و کجا فریاد بزنیم و حقمان را بستانیم. چه وقت تقیه کنیم و چه زمان افشا کنیم. بهرحال همه این مباحث در زندگی پر افتخار حضرت زهرا و امام علی مشهود و برای ما الگوی برتر است.
نگاهی کوتاه به بخشی از خطبه فدکیه : علت برخی از احکام :
...خداوند ایمان را مایه پاکی دلها و تطهیر از شرک قرار داد ؛ نماز را وسیله دوری شما از کبر و خودبزرگ بینی ( اگر نماز بخوانیم و بازهم متکبریم و عجب داریم پس اقامه نماز نکرده ایم و فقط خوانده ایم!) ؛ زکات را موجب تزکیه نفس و افزایش رزق حلال ؛ روزه را برای تقویت اخلاص بندگان ؛ حج را برای استحکام دین؛ عدالت را سبب پیوستگی دلها ؛ اطاعت از ما اهل بیت را باعث نظم امت ؛ امامت را مایه ایمنی از تفرقه ؛ جهاد را باعث عزت اسلام ؛ صبر را کمکی برای رسیدن به پاداش الهی ؛ امر به نیکیها را وسیله ای برای اصلاح جامعه ؛ نیکی به والدین را مانع از خشم خدا ؛ صله رحم را عامل طول عمر و افزایش جمعیت ؛ قصاص را برای حفظ نفوس ؛ وفای به نذر را برای رسیدن به آمرزش الهی ؛ کامل دادن پیمانه را برای رفع کمبودها؛ نهی از شرابخواری را سبب دوری از پلیدیها ؛ پرهیز از تهمت را برای مصونیت از لعنت ؛ ترک سرقت را برای ایجاد عفت ؛ پرهیز از شرک به خدارا برای اخلاص در ربوبیت ؛ و...پس پروا کنید از خداوند و نمیرید جز آنکه مسلمان باشید و خدارا به امر و نهی اش اطاعت کنید.
دیدگاه حضرت زهرا در مورد حجاب :
رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره حجاب پرسش کردند بهترین پاسخ را حضرت زهرا سلام الله علیها دادند. ایشان فرمودند : بهترین چیز برای زن مومن آن است که مردی را نبیند و مردی اورا نبیند . حضرت رسول فرمودند : راست گفت زهرا ، فاطمه پاره تن من است. [1]
امیرالمومنین علی علیه السلام فرمودند : مردان از جنس خاک و زمین خلق شده اند و همتشان در زمین است . زنان از گل مردان خلق شده اند و جذبشان بسوی مردان است ، لذا برای سالم ماندن زنان بهتر است بیشتر کار منزل کنند و با شوهرشان باشند . [2]
اختلاط زنان و مردان نامحرم شبیه آتش است و بنزین ، اگر زن و مرد نامحرم باهم یکجا باشند احتمال فساد و فریب شیاطین زیاد است و لذا خداوند حجاب و پوشش مناسب را بیشتر برای زنان که خودنمایی و آرایش دارند واجب کرده است تا حریم های عفت حفظ شود و حرمت زن و مرد محفوظ بماند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : جهاد زن خوب شوهرداری کردن و فرزند پروری است . دلیل اصلی وجوب حجاب برای زن بخصوص حفظ هویت و شخصیت و حرمت و حریم و ارزش طلاگونه آنان است تا زن سالم بماند و هم جامعه پاک و بدور از هیجانات و با آرامش بماند. برخی از زنان مسلمان احکام قرآن و اسلام را نمیدانند و یا بعللی اجرا نمیکنند و هرچه هوای دلشان بخواهد عمل میکنند ولذا برخی مردان بوالهوس به زنان آسیب وارد میکنند . البته برترین الگو در حجاب و سبک زندگی پاک حضرت زهرا علیها سلام هستند. حجاب قرآنی برای زنان مومن است ولی درمورد اهل کتاب و غیر مسلمین حجاب واجب نیست بلکه بهتر است در جوامع اسلامی حد متعارف و متوسط پوشش را رعایت کنند تا فساد و خیانت و هرج و مرج بوجود نیاید و جنایت توسط جنس مخالف ایجاد نشود.
امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند : « در سوره نور آیه 35 آمده است : الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکات ( فاطمه) فیها مصباحٌ ( امام حسن ) المصباح فی زجاجه ( امام حسین ) الزجاجه کانها کوکب دُری ( فاطمه مثل ستاره درخشان ) یوقد من شجرةٍ مبارکه ( ابراهیم) لا شرقیه ولا غربیه ( نه یهودی و نه نصرانی ) یکاد زیتها یضیء ( علم ائمه ) ولو لم تمسسه نارٌ نورٌ علی نور ( امامی پس از هر امام ) یهدی الله لنوره من یشاء ...[3]
البته در برخی تفاسیر نام تمام ائمه را از آیه نور تاویل کرده اند و یهدی الله لنوره یعنی امام مهدی علیه السلام .
پیامبر در حین بیماری آخر عمرشان در برابر مردم فرمودند :« هان ای مردم بهوش باشید که من در میان شما دو سرمایه گرانبها باقی میگذارم یکی کتاب پروردگارم قرآن و دیگری عترت و خاندانم » .[4]
نگاهی به جریان ازدواج حضرت زهرا علیها سلام :
پیامبر اسلام فرمودند :« وقتی کسی به خواستگاری دختر شما آمد اگر اخلاق و دینش را پسندیدید با او وصلت کنید و جواب رد ندهید اگر برخلاف این عمل کردید مفاسد زیادی برایتان ایجاد خواهد شد ». [7]
مهریه حضرت فاطمه کم بود . اگر مهریه سنگین باشد زندگی برکت ندارد ممکن است دختر دنیاپرست باشد و مهریه اش را به اجرا بگذارد و پسر نتواند بپردازد. امروزه حتی برخی دختران یا پسران مسلمان پر توقع شده اند و لذا میزان ازدواج کم و طلاق زیاد شده است. حضرت زهرا علیها سلام در زندگی خانوادگی محبت و مودت و ایثار داشتند و بیشتر کارهای خانه و شوهرداری و پرورش فرزندان و حتی پخت نان را در منزل انجام میدادند. خانه ساده امام علی و حضرت زهرا سلام الله علیهما کانون صفا و صمیمیت و صداقت بود. در اداره منزل هردو با هم کمک میکردند . رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند :« بهتر است کارهای خانه به عهده فاطمه باشد و کارهای بیرون و اشتغال بعهده امام علی باشد» .[8] اگر وظیفه شوهرداری و پرورش فرزند بعهده زن باشد فرزندان بشرطی که مادران آگاهی از تکالیف خود در برابر اولاد داشته باشند و کتاب مطالعه کرده باشند و احادیث امامان را دیده باشند اولاد با هویت و شخصیت رشد میکنند اما اگر زن بیرون منزل کار کند تربیت فرزند و رسیدگی به شوهر مختل میشود و هرگز مدرسه و مهد کودک تربیت عقیدتی و اخلاقی کودکان را نمیتوانند جبران کنند.
زمانی که امام علی و حضرت زهرا علیهما سلام نزد پیامبر رفتند و درخواست کمک برای کارهای خانه کردند پیامبر فرمودند : پس از هرنماز 34 بار الله اکبر ، 33 بار الحمدلله و 33 بار سبحان الله بگویید. البته بعدا فضه را برای خدمات منزل فرستادند. [9]
شوهرداری حضرت زهرا علیها سلام :
حضرت زهرا علیها سلام میدانستند که پیشرفت یا درجازدن مرد بستگی به قدرت روحی و انگیزه دادن زن به شوهر است و لذا همواره حضرت زهرا علیها سلام امام علی علیه السلام را تشویق به تلاش کرده و با ایشان و اولاد محبت کامل داشتند . برخورد حضرت زهرا با امام علی بسیار با عطوفت و اخلاق نرم بود تا خستگی شوهر رفع شود. پیامبر فرمودند: جهاد زن خوب شوهرداری کردن است . امام علی علیه السلام میفرمودند : هرزمان به خانه می آیم و به حضرت زهرا مینگرم تمام غم هایم برطرف میشود. حضرت زهرا علیها سلام هرگز بدون اذن شوهر از خانه بیرون نمیرفتند و هرگز شوهر را از خود ناراضی نمیکردند. امام علی علیه السلام فرمودند : هرگز فاطمه علیها سلام را خشمگین نکردم و هرگز فاطمه علیها سلام مرا خشمگین نکرد. [10]
امام علی و حضرت زهرا علیهما سلام با فقر یا دارایی سازش داشتند و اصل را در زندگی محبت و عشق به یکدیگر و اولاد میدانستند.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مظهر تمام پاکیها و اخلاق متعالی و انجام احکام خدا و رعایت حلال و حرام خدا و عامل به اصول عقاید و فروع بودند . زمانیکه برای اقامه نماز می ایستادند ملائک به حیرت می افتادند زیرا تمام حواس و روح حضرت به خدای متعال بود و مدینه از نور وجود ایشان منور میشد.
حضرت زهرا بهترین شیوه تربیتی را برای پرورش اطفال انجام میدادند و زحمات پرمشقتی را در خانه برای راحتی شوهر بکار می بستند. هرگز امام علی علیه السلام را با کلام یا عملی ناراحت نکردند و در همه چیز الگوی برتریها بودند. حضرت حتی در میدان جنگ کمک و پرستاری پدر میکردند. زمانی که حق امام علی علیه السلام را 3 خلیفه غاصب غصب کردند و کودتا کردند و به خانه وحی حمله کرده و خیانت و تجاوز کرده حضرت زهرا را مجروح کردند و محسن سقط شد حضرت برای احقاق حق ولی شان امام علی با همان حال رنج به مسجد پیامبر رفتند و از ایشان شجاعانه دفتع کردند.
[1]دعائم الاسلام ، ج2 ص215
[2] الکافی ، ج5 ص 337
[3] تفسیر قمی ، ج2 ص 103 / بحار الانوار مجلسی ج4 ص 19
[4] ینابیع الموده ، قندوزی ، ص44
[5] مسند فاطمه زهرا ، عزیز الله عطاردی / کشف الغمه ، ج1 ، ص553
[6] مهج الدعوات
[7] وافی ، کتاب نکاح ، فیض کاشانی ص 17
[8] بحار الانوار ، ج43 ص 81
[9] بحار الانوار ، ج43 ص 50
[10] مناقب خوارزمی ، ص 256
