گزارش موسسه بروکینگز درباره مسیر آینده افغانستان در سه سالگی تسلط طالبان

شیعه نیوز | موسسه پژوهشی یا به عبارت بهتر اندیشکده بروکینگز در مطلبی به بهانه سه ساله شدن تسلط طالبان بر افغانستان مسیرهای آینده این کشور را مورد واکاوی قرار داده است.

به گزارش «شیعه نیوز»، سه سال از تسلط طالبان بر افغانستان گذشته و آن‌ها هم‌چنان قدرت را در اختیار دارند. رهبر عالی طالبان- هیبت‌الله آخوندزاده- حکومت خود را با ایجاد نهادهای موازی تقویت کرده و سیاست‌هایش را از دفترش در قندهار تنظیم و اعمال می‌کند. رژیم طالبان در عین حال طردکننده‌تر شده و با امتیازاتی که به طالبان پشتون جنوبی می‌دهد؛ شرایطی را به وجود آورده که با وجود چالش‌های اقتصادی عظیمی که کشور با آن مواجه است و از جمله بیش از ۹۰ درصد از افغان‌ها با فقر و افزایش ناامنی غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما با این حال رژیم طالبان با خطر فوری یک انفجار اقتصادی مواجه نیست.

همسایگان افغانستان نیز مانند چین و روسیه در حال افزایش تعامل با رژیم طالبان هستند. البته پاکستان از اقدامات طالبان علیه گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان- که در شرق افغانستان پایگاه دارد- ناامید است. در این میان آمریکا نیز به‌رغم نقض شدید حقوق بشر و حقوق زنان توسط طالبان، منافع خود را در افغانستان- از جمله در زمینه مبارزه با تروریسم- در حفظ تعادل و تعامل با رژیم طالبان می‌بیند.

از نظر اقتصادی نیز به نظر می‌رسد که طالبان در حال حاضر وضعیت مناسبی دارد. شوک‌های حاصل از تحریم‌های اقتصادی غرب، بحران نقدینگی عمیق و فروپاشی سیستم اقتصادی افغانستان که در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ تولید ناخالص داخلی این کشور را به میزان قابل توجه ۳۰ تا ۲۰ درصد کاهش داد؛ حالا متوقف شده و در واقع اقتصاد افغانستان به ثبات رسیده است. البته در عین این ثبات نوعی رکود وجود دارد و این باعث شده بیش از ۲۳ میلیون افغان که بیش از نیمی از جمعیت این کشور را شامل می‌شود محتاج حمایت‌های بشردوستانه باشند- که خود این هم به دلایلی مانند نیازهای رقابتی جهان، بیزاری غرب از سیاست‌های مبتنی بر سرکوب طالبان و هم‌چنین بی‌علاقگی روسیه و چین به ارائه کمک‌های بشردوستانه به شدت کاهش یافته است.

کارآمدی طالبان در کاهش فساد عظیمی که ویژگی اصلی دوران جمهوریت بود، موجب افزایش درآمدهای مالیاتی و دیگر درآمدهای دولتی شده است. در سال ۲۰۲۳، افغانستان از قبل تجارت منطقه‌ای- از جمله صادرات زغال سنگ به پاکستان و صادرات مواد معدنی به سراسر منطقه- ۱.۹ میلیارد دلار به دست آورده است.
در این میان این واقعیت هم که همسایگان افغانستان به طرق مختلف با رژیم طالبان کنار آمده‌اند، می‌تواند فرصت‌های اقتصادی بهتر و بیشتری در اختیار افغانستان بگذارد. اگر چه به رغم گنجانده شدن در پروژه‌های آینده «کمربند و جاده» چین- درست مانند دوران جمهوریت افغانستان- فقدان یا کمبود سرمایه‌گذاری چینی‌ها به نوعی ناامیدکننده جلوه کرده است.