شیعه نیوز | ساختمان کنونی حرم از ساخته‌های دوره آغازینِ حکومت صفویه و اضافات دوره‌های بعدی است و معماری و هنر دوره صفویه از ایوان‌ها تا کاشی‌کاری‌های معرق نفیس و آینه‌کاری ها در آن به وضوح دیده می شود.
به گزارش «شیعه نیوز»، امروز آخر ماه ذی القعده سالروز شهادت امام جواد الائمه علیه السلام است. بنای حرم کاظمین بنایی بزرگ است که در آن فن معماری اسلامی و نبوغ هنرمندان اسلامی از نظر هنر و خلاقیت و دقت به رخ کشیده می‌شود. معماری حرم مطهر امامین جوادین (علیهماالسلام) نتیجه کار صدها هنرمند و معمار در دوران تاریخی مختلف است که برای عشق و عقیده و اخلاص برای امامان خود کار کردند.
در ابتدای حکومت عباسیان (منصور عباسی) در سال ۱۴۵ هجری قمری شهر بغداد تأسیس شد. بر اساس نظر خطیب بغدادی (نویسنده کتاب تاریخ بغداد) در سال ۱۴۶ هجری قمری بنای این شهر به اکمال رسیده و بعد دور شهر دیوارهایی بلند و سنگر وغیره بنا کردند و در سال ۱۴۹ هجری قمری به پایان رسید. بعد از اینکه منصور قصرش به پایان رسید منطقه شمالی را «قبرگاه قریش» نامید که در آن فقط مخصوص خاندانش بود و بعدها به مقبره «بنی هاشم» معروف شد. شیخ مفید (در کتاب ارشاد) در روایتی می‌گوید که این آرامگاه برای بنی هاشم و بزرگان و اشراف آن زمان بود و اولین شخص جعفر بن ابی جعفر منصور در سال ۱۵۰ هجری قمری در این آرامگاه دفن شد و بعد دفن کردن در این مقبره شروع شد تا در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری قمری که امام موسی بن جعفر علیه السلام به زهر «سندی بن شاهک» به دستور هارون رشید به شهادت رسید. جسد شریف امام را پس از تشییع در آرامگاه قریش (کاظمین کنونی) دفن کردند.
بعضی از تاریخدانان می‌نویسند که ایشان در قبری که برای خود از پیش خریده بود، دفن شد. آرامگاه امام به «باب التبن» معروف شد برای اینکه قبر ایشان نزدیک به باب التبن (یکی از درهای آرامگاه) که نزدیک رود خانه دجله بود. و همچنین مسجد کنار قبر امام علیه السلام به مسجد باب التبن معروف شد. در اواخر ذی القعده در سال ۲۲۰ هجری قمری امام ابو جعفر محمد جواد بن علی الرضا بن موسی بن جعفر علیه السلام در بغداد به شهادت رسید. جسد مبارک ایشان را در کنار آرامگاه پدربزرگش دفن کردند و بعد از دفن امامین جوادین (عیلهماالسلام) آرامگاه قریش بزرگ و بزرگ‌تر شد و تعدادی از محبان اهل بیت در آن مکان ساکن شدند و از آن منطقه حمایت و نگهداری کرده و به زوار امامین کمک می‌کردند و شهر کاظمین در آن زمان تشکیل شد.
ساختمان کنونی حرم از ساخته‌های دوره آغازینِ حکومت صفویه و اضافات دوره‌های بعدی است. معماری و هنر دوره صفویه از ایوان‌های زیبا و کاشی‌کاری‌های معرق نفیس و آینه‌کاری های بدیع در آن به وضوح قابل مشاهده است. حرم مطهر دارای دو گنبد طلایی است که هر یک بر روی بقعه یکی از دو امام علیهماالسلام قرار گرفته است. در زیر دو گنبد فضای مربع مستطیل است که میانه دو دیوار شرقی و غربی را دو ستون عظیم دربرگیرنده گنبدها اشغال کرده است؛ یک ضریح نقره‌ای قبر دو امام را با دو صندوق خاتم نفیس در بردارد؛ با ورود از ایوان جنوبی به نخستین رواق و سپس به درون حرم و گنبدخانه نخست در برابر قبر مطهر حضرت موسی بن جعفر علیه السلام قرار خواهیم گرفت و در پشت سر ایشان قبر مطهر حضرت محمدتقی علیه السلام قرار دارد. پیرامون حرم چهار شبستان بزرگ قرار گرفته و رواق‌های جنوبی و غربی هر یک به ایوانی زیبا و بزرگ راه دارد.
مجموعه حرم و رواق‌ها را سه صحن وسیع دربر دارد که صحن غربی به نام «صحن قریش» می‌باشد. برج و بارو و دروازه‌های هفت‌گانه صحن با معماری زیبای آن و کاشی‌کاری نفیس پراکنده در سردرها و کتیبه‌ها چشم بیننده را می‌نوازد. برج و بارو و دروازه‌های هفت‌گانه صحن که با توجه به معماری زیبای آن و کاشی‌کاری نفیس پراکنده در سردرها و کتیبه‌ها چشم بیننده را می‌نوازد، از ساخته‌های مرحوم فرهاد میرزای قاجار (عموی ناصرالدین شاه) می‌باشد. مسجد صفوی نیز از ساخته‌های شاه اسماعیل صفوی است که پس از تسخیر عراق آن را به سبک ساختمان‌های عراقی ساخت. مسجد از زیبایی خاصی برخوردار است که حس تحسین بیننده را در برابر عظمت ستون‌های ضخیم و طاق‌های قوسی آن برمی‌انگیزد و دارای گنبد کاشی‌کاری بسیار کوتاهی است که به زحمت می‌توان آن را از درون صحن دید. در جنب محراب و منبر کهن مسجد، پنجره‌ای به درون رواق شمالی حرم مطهر باز شده است که از میان آن، ضریح مطهر قابل مشاهده است.
