شیعه نیوز | خاورمیانه خانه برخی از کشورهای مسلمان بسیار ثروتمند است و به همین دلیل آنها منابع مالی لازم برای خرید تسلیحات را دارند. تهدیدهای کشورهای اطراف و درگیری با شبه نظامیان باعث شده است که این دو کشور بارها با حملات راکتی مواجه شوند.
به گزارش «شیعه نیوز»، در حال حاضر ۵۵ کشور دارای اکثریت مسلمان در جهان هستند که بخشی از سازمان همکاری اسلامی به شمار می آیند. اسلام به عنوان دومین دین بزرگ در جهان، در حال حاضر تقریباً ۱.۹ میلیارد پیروان در جهان دارد و انتظار می رود این رقم به طور مداوم و پیوسته افزایش یابد زیرا نرخ رشد جمعیت بالایی در بسیاری از کشورهای دارای اکثریت مسلمان وجود دارد، در حالی که حتی در کشورهایی که مسلمانان در آن اقلیت هستند نیز، اسلام سریعترین رشد را در میان تعداد پیروان دارد.
برای مثال، در بریتانیا، مسلمانان حدود ۶.۵ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می دهند که رشد قابل توجهی از عدد ۴.۹ درصد در سال ۲۰۱۱ داشته است. با این حال، تقریباً ۴۰ درصد از مسلمانان در مناطق فقیرنشین این کشور زندگی می کنند، که بسیاری را به این باور رسانده است که مسلمانان در این کشور در چرخه ای از فقر گرفتار شده اند.
اگرچه کشورهای مسلمان بخش قابل توجهی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، اما اقتصاد آنها چندان خوب نیست. از یک طرف، کشورهای کوچکتری در خاورمیانه مانند عمان، امارات متحده عربی، کویت و قطر دارید که دارای ذخایر عظیم نفتی هستند و به همین دلیل جزو ثروتمندترین کشورهای جهان از نظر تولید ناخالص ملی هستند، اما به دلیل جمعیت کوچکشان، این ثروت تاثیر زیادی در وضعیت کلی شهروندان در کلیت کشورهای مسلمان ندارد.
از سوی دیگر، تعدادی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان از جمله اندونزی را دارید که بیشترین تعداد مسلمان را در جهان دارد و پس از آن پاکستان قرار دارد. در حالی که اقتصاد اندونزی هنوز باثبات است و همچنان به رشد خود ادامه می دهد، اقتصاد پاکستان به دلایل مختلفی که بعداً به آنها خواهیم پرداخت آسیب قابل توجهی دیده است.
اکثر کشورهای مسلمان در آفریقا یا آسیا واقع شده‌اند و در حالی که پتانسیل زیادی برای توسعه دارند، در سال‌های اخیر شاهد رکود اقتصادی خود بوده‌اند. به همین دلیل است که مجموع تولید ناخالص داخلی این ۵۵ کشور مسلمان کمتر از ۸ تریلیون دلار است، یعنی کسری از تولید ناخالص داخلی ایالات متحده، بزرگترین اقتصاد جهان.
از سوی دیگر، علیرغم آسیب پذیری و عدم اطمینان اقتصادی، قدرتمندترین کشورهای اسلامی در جهان به ارتش های قوی خود می بالند. بر خلاف غرب، بسیاری از این کشورها در آشفتگی و بی ثباتی دائمی هستند و روابط تیره‌ای با همسایگان خود یا سایر کشورها دارند، به همین دلیل، به جای ارتقای سطح زندگی یا توسعه اقتصادی بلندمدت، این هزینه‌های نظامی است که اولویت دارد.
در واقع، بسیاری از کشورهای خاورمیانه معاملات تسلیحاتی گسترده ای با ایالات متحده دارند تا بتوانند قدرت دفاعی خود را تقویت کنند، هرچند اغلب، فقط بخش تهاجمی آنها تقویت می شود. حتی در نیمه دوم سال ۲۰۲۲، دو قرارداد تسلیحاتی بزرگ به ارزش بیش از ۵ میلیارد دلار توسط بایدن، رئیس جمهور آمریکا با عربستان سعودی و امارات متحده عربی تایید شد.
همانطور که قبلاً گفتیم، خاورمیانه خانه برخی از کشورهای مسلمان بسیار ثروتمند است و به همین دلیل آنها منابع مالی لازم برای خرید تسلیحات را دارند. تهدیدهای کشورهای اطراف و درگیری با شبه نظامیان باعث شده است که این دو کشور بارها با حملات راکتی مواجه شوند.
در همین حال، عربستان سعودی، یکی دیگر از کشورهای نفت خیز منطقه خاورمیانه، شریک تسلیحاتی اصلی ایالات متحده است و در سال ۲۰۱۷، ایالات متحده و عربستان سعودی یک سری پیمان های تعهد برای خرید تسلیحات به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار غیر از خریدهای قبلی و طی ۵ سال و همچنین ۳۵۰ میلیارد دلار طی یک دهه آینده را امضا کردند.
برخی از بزرگترین پیمانکاران دفاعی در جهان از جمله شرکت لاکهید مارتین، شرکت فناوری های ریتون و شرکت نورثروپ گرومن همگی در خاورمیانه فعال هستند.
از سوی دیگر، برخی کشورها علیرغم نداشتن ثروت کافی، سرمایه‌گذاری زیادی در ارتش خود انجام داده‌اند، از جمله پاکستان که به دلیل تهدیدات تروریسم از داخل و خارج، مجبور به صرف هزینه‌های نظامی هنگفتی شده است، بدون توجه به افزایش تنش با هند در دهه گذشته که تقریباً در سال ۲۰۱۹ پس از حمله یک جت جنگنده هندی به حریم هوایی پاکستان و سرنگون شدن بی درنگ آن، به تنشی شدید ختم شد.
در همین حال، بازپس گیری افغانستان توسط طالبان، یک تهدید امنیتی در مرزهای شرقی پاکستان ایجاد کرده است. درگیری‌های مشابه در آفریقا، اعم از داخلی و خارجی، منجر به این شده است که کشورهای این قاره نیز هزینه‌های سنگینی را برای تقویت ارتش های خود خرج می‌کنند، اگرچه کشورهای آفریقایی حضور پررنگی در فهرست فقیرترین کشورهای جهان دارند.
علیرغم مشکلاتی که برخی از قدرتمندترین کشورهای اسلامی جهان با آن مواجه هستند، نمی توان در این شک کرد که آن ها هم بخشی جدایی ناپذیر از اقتصاد جهانی هستند. اگرچه برخی از کشورها مانند یمن، سوریه و ایران به دلایل مختلف تحت تحریم های شدید کشورهای غربی قرار دارند، اما این بدان معنا نیست که اقتصاد آنها به بن بست رسیده است؛ در حالی که بزرگترین شریک تجاری ایران، چین و پس از آن امارات و سپس هند هستند.
در واقع، چین یک شریک تجاری عمده برای اکثر کشورهای مسلمان است و در واقع بیش از ۱۵ درصد از کل صادرات به خاورمیانه و شمال آفریقا را بر اساس گزارش بانک جهانی به خود اختصاص داده است و پس از آن ایالات متحده با ۸.۲ درصد قرار دارد.
برای تعیین قدرتمندترین کشورهای مسلمان جهان، ابتدا کشورهای مسلمان را به عنوان کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی شناسایی کردیم. سپس تولید ناخالص داخلی هر کشور را محاسبه کردیم، قبل از اینکه قدرت نظامی آنها را بر اساس رتبه بندی جهانی توسط گلوبال فایرپاور مشخص کنیم.
سپس ۶۰ درصد وزن را به تولید ناخالص داخلی و ۴۰ درصد را به قدرت نظامی اختصاص دادیم. به هر حال، اگر کشوری ارتشی قوی اما اقتصاد بسیار ضعیفی داشته باشد، قدرت و نفوذ آن چندان قابل توجه نیست. سپس میانگین امتیاز را از ۱۰۰ کسر کردیم تا امتیاز مورد نظرمان را برای هر کشور به دست آوریم که بر اساس قدرت کم به زیاد مرتب شده اند. بنابراین، بیایید نگاهی به کشورهای مسلمانی بیندازیم که به دنبال تبدیل شدن به نیرویی اثرگذار در سیاست جهانی هستند.
۱۵. قطر
امتیاز: ۶۶.۲
قطر به دلیل ذخایر عظیم نفتی اش یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است. در سال ۲۰۱۷، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر همگی به روابط دیپلماتیک خود با قطر پایان دادند که منجر به محاصره اقتصادی این کشور شد که تا اوایل سال ۲۰۲۱ ادامه یافت.
۱۴. مراکش
امتیاز: ۶۶.۶
اقتصاد مراکش پس از خصوصی سازی بسیاری از شرکت ها در دهه ۱۹۹۰، یک اقتصاد نسبتاً لیبرال است. این کشور یکی از گران ترین کشورهای آفریقایی است که در شاخص کیفیت زندگی توسط اکونومیست نیز رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
۱۳. قزاقستان
امتیاز: ۶۷.۶
قزاقستان بزرگترین اقتصاد آسیای مرکزی است، در حالی که این جمهوری شوروی سابق به رشد تولید ناخالص داخلی خود ادامه می دهد. علاوه بر کسب درآمد از بخش‌های تولید و خدمات، این کشور دارای ذخایر نفت، مواد معدنی و فلزات نیز می‌باشد.
۱۲. امارات متحده عربی
امتیاز: ۷۴.۰
امارات متحده عربی یکی از پربازدیدترین کشورهای جهان است، زیرا همچنان به تلاش برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و دور کردنش از اقتصادی صرفاً مبتنی بر نفت، که اساس ثروت این کشور است، ادامه می دهد. اخیراً پس از برقراری روابط با اسرائیل پس از دهه‌ها دشمنی، امارات متحده عربی اخیراً در یک پروژه دریایی مشترک با اسرائیل همراه شد و روابط نظامی بین دو طرف افزایش یافت.
۱۱. مالزی
امتیاز: ۷۸.۴
مالزی عموماً در سه دهه گذشته از ثبات کامل برخوردار بوده است، اما اخیراً با قرار گرفتن تحولات سیاسی در کانون توجه، این کشور از این ثبات دوری شده است. با این وجود، مالزی هنوز هم هشتمین اقتصاد بزرگ در جهان اسلام است.
۱۰. عراق
امتیاز: ۷۹.۴
زمانی که آمریکا در سال ۲۰۰۳ به بهانه جستجوی سلاح های کشتار جمعی که هرگز پیدا نشد، به این کشور حمله کرد، اقتصاد عراق از بین رفت. با این حال، عراق هنوز در زمره قدرتمندترین کشورهای مسلمان جهان قرار دارد.
۹. بنگلادش
امتیاز: ۸۱.۰
بنگلادش در سال ۱۹۷۱، کمی بیش از ۵۰ سال پیش، استقلال خود را از پاکستان به دست آورد، اما از آن زمان به طور قابل توجهی و به شکل پیوسته رشد کرده است. این کشور که به عنوان یکی از سریع ترین اقتصادهای در حال رشد در جهان شناخته می شود، گام های بلندی در توسعه برداشته است و برنامه دارد تا سال ۲۰۳۱ به کشوری با درآمد متوسط بالا تبدیل شود. از زمان استقلال خود، این کشور بیش از ۳۵ میلیارد دلار از بانک جهانی کمک مالی دریافت کرده است.
۸. الجزایر
امتیاز: ۸۱.۲
انتظار می‌رود که اقتصاد الجزایر پس از یک دوره رکود در سال ۲۰۲۲، رشد ۳.۷ درصدی داشته باشد، در حالی که اقتصاد این کشور به نفت وابسته است. در حالی که قیمت نفت با شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ به شدت کاهش یافت، قیمت نفت از آن زمان بالا رفته و اقتصاد الجزایر نیز بر این اساس بهبود یافته است.
۷. نیجریه
امتیاز: ۸۳.۲
انتظار می‌رود نیجریه در چند دهه آینده به پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان جهان تبدیل شود و رشد بالای جمعیت آن برای رشد اقتصادی اش مضر است. منازعات داخلی نیز باری مضاعف بر منابع موجود در کشور بوده است.
۶. ایران
امتیاز: ۸۷.۸
ایران یک معما است. علیرغم تحریم های گسترده غرب بر سر فعالیت های هسته ای و روابط تیره و تار این کشور با اسرائیل، ایران همچنان یک کشور مسلمان تاثیرگذار در منطقه و جهان باقی مانده است.
ایران در مواجهه تهدیدهایی که عمدتاً از سوی اسرائیل و عربستان سعودی احساس می کند، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه دفاعی و تهاجمی نظامی خود کرده است و بنابراین کشوری قدرتمند در میان کشورهای مسلمان است که دشمنانش برای مقابله با وی کار سختی خواهند داشت.
۵. عربستان سعودی
امتیاز: ۹۰.۰
عربستان سعودی تا زمان کشف ذخایر عظیم نفت یک بیابان بود، اما ذخایر عظیم نفتی منجر به تبدیل شدن این کشور به یک کشور مدرن شد. این کشور بالاترین رشد تولید ناخالص داخلی را در سال ۲۰۲۲ در میان تمام کشورهای گروه ۲۰ با ۸.۷ درصد داشته که باعث می شود عربستان جایگاه خود را در بین قدرتمندترین کشورهای مسلمان جهان تثبیت کند.
مشارکت عربستان در جنگ های نیابتی منجر به تسریع هزینه های دفاعی عربستان سعودی شده است، در حالی که تقریبا ۸۰ درصد از خریدهای تسلیحاتی این کشور از ایالات متحده انجام می شود.
۴. مصر
امتیاز: ۹۰.۲
از مارس ۲۰۲۲، پوند مصر نزدیک به ۵۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است، حتی اگر رشد اقتصادی با رشد قابل توجه جمعیت خنثی شده است. به همین دلیل است که علیرغم رشد اقتصادی، بسیاری از مصری ها معتقدند استاندارد زندگی آنها طی سال ها کاهش یافته است.
در همین حال، ارتش این کشور کنترل بی‌سابقه‌ای بر اکثر جنبه‌های حکمرانی دارد و به همین دلیل است که قدرت نظامی مصر بسیار قابل توجه. با وجود این نقطه ضعف ها، مصر به راحتی در میان ثروتمندترین کشورهای آفریقا قرار می گیرد.
۳. پاکستان
امتیاز: ۹۱.۲
پاکستان یکی از قوی‌ترین و شاید قوی ترین ارتش جهان اسلام را دارد (به لطف دارا بودن سلاح های هسته ای)، که با توجه به تهدیدی که از سوی هند با آن مواجه است و این واقعیت که این کشور تنها قدرت هسته‌ای رسمی مسلمان در جهان است، جای تعجب ندارد.
با این حال، در حالی که ارتش این کشور به شدت قوی است، اقتصاد آن شرایط کاملاً متفاوتی دارد و از لحاظ رفاه شهروندان و قدرت اقتصادی، یک کشور ضعیف و نسبتاً فقیر به شمار می آید.
۲. ترکیه
امتیاز: ۹۳.۸
ترکیه سومین اقتصاد بزرگ جهان اسلام است که در دهه گذشته دچار بحران اقتصادی شده است، بحرانی که خود تورم شدید را در پی داشته است. مشکلات این کشور با زلزله اخیر در منطقه و سوریه تشدید شده است، زلزله ای که منجر به کشته شدن بیش از ۵۰,۰۰۰ نفر شد و اثرات اقتصادی بلندمدتی بر جای گذاشت. این مشکلات ممکن است باعث شود که ترکیه مجبور شود با وجود بحران اقتصادی در کشور، بودجه نظامی رو به افزایش خود را قربانی کند.
۱. اندونزی
امتیاز: ۹۴.۲
در صدر فهرست ۱۵ کشور قدرتمند مسلمان جهان، اندونزی پرجمعیت ترین کشور اسلامی و تنها کشوری است که تولید ناخالص داخلی آن بیش از ۱ تریلیون دلار است، کشوری که تولید ناخالص داخلی آن در سال ۲۰۲۱ به ۱.۲ تریلیون دلار رسید. به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادها در زمینه بازارهای نوظهور، ستون فقرات اقتصاد اندونزی طبقه متوسط قوی آن است.
اما تهدید تورم همواره اندونزی را نگران کرده است، به همین دلیل این کشور اکنون به دنبال مصرف داخلی بالاتر برای رشد در سال ۲۰۲۴ است. اگرچه این کشور دارای ارتش قدرتمندی است، اما همچنان در صدد تبدیل شدن به یک قدرت دریایی غالب است. بزرگترین تهدیدات برای این کشور ناشی از نفوذ چین و توافقات در مورد معامله زیردریایی هسته ای توسط استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده است.
