شیعه نیوز | بیش از نیمی از زنان در ایران، نوزادان خود را به روش زایمان غیرطبیعی به دنیا می‌آورند. در قانون جوانی جمعیت با اعمال محدودیت‌هایی برای زایمان به روش سزارین، به صراحت آمده که وزارت بهداشت باید برای کاهش این آمار اقداماتی داشته باشد. این در حالی‌ست که کشور با کمبود 20 هزار ماما مواجه است و برخی از ماماها نیز از ایران مهاجرت کرده‌اند.
به گزارش «شیعه نیوز»، قانون جوانی جمعیت با زایمان طبیعی و غیرطبیعی زنان هم کار دارد. در این قانون آمده که وزارت بهداشت باید در جهت افزایش زایمان طبیعی و کاهش سزارین مجموعه اقداماتی داشته باشد؛ از آموزش و فرهنگ‌سازی گرفته تا تعیین ممنوعیت پوشش بیمه. این در حالی‌ست که کشور با کمبود 20 هزار نفری ماما مواجه است!
بیش از دو سال از ابلاغ قانون جوانی جمعیت از سوی ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم به دستگاه‌های اجرایی می‌گذرد. قانونی که برای اجرا در سال 1401، 12 هزار میلیارد تومان بودجه به خود اختصاص داد تا آمار ازدواج و فرزندآوری را در کشور افزایش دهد.
در این قانون علاوه‌بر امتیازات مختلف برای ازدواج و فرزندآوری، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی هم تدوین شده است. از جمله این محدودیت‌ها، جلوگیری از زایمان غیرطبیعی (به روش جراحی/ سزارین) است.
زایمان بیش از نیمی از زنان با روش غیرطبیعی
مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی که به تازگی منتشر کرده به آمار زایمان غیرطبیعی در ایران پرداخته و نوشته است که باید این آمار در کشور کاهش یابد.
در این گزارش آمده که سازمان بهداشت جهانی نرخ مطلوب زایمان غیرطبیعی در کشورها را 10 تا 15 درصد از کل زایمان‌های انجام شده طی یک سال پیشنهاد کرده است.
بازوی پژوهشی مجلس درباره وضعیت زایمان غیرطبیعی در ایران نوشته است که در کشور بیش از نیمی از زنان، نوزادان خود را به روش زایمان غیرطبیعی به دنیا می‌آورند.
در بخشی دیگری از این گزارش به دلایل روی آوردن به زایمان غیرطبیعی پرداخته شده است. در این گزارش آمده که افزایش میزان زایمان غیرطبیعی می‌تواند دلایل پزشکی و غیرپزشکی داشته باشد. عوامل فرهنگی-اجتماعی، نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی، نگرانی از عوارض زایمان طبیعی به‌ویژه عوارض جنینی و ترس از زایمان طبیعی از جمله مهم‌ترین افزایش زایمان غیرطبیعی در کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران است.
آمار زایمان غیرطبیعی در جهان
بر اساس مطالعات انجام‌گرفته، نرخ زایمان غیرطبیعی در سطح جهان از حدود 7 درصد در سال 1990 به 21 درصد در سال 2021 افزایش یافته است؛ یعنی به طور متوسط بیش از یک پنجم از کل زایمان‌ها.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که با ادامه این روند، تا سال 2030 این شاخص به حدود 29 درصد (حدود یک سوم از کل زایمان‌ها) خواهد رسید.
میزان زایمان‌های غیرطبیعی در ایران
بازوی پژوهشی مجلس نوشته است که میزان شاخص زایمان غیرطبیعی در ایران مانند سایر کشورهای دیگر طی سال‌های گذشته افزایش داشته است. به نحوی که از 35 درصد در سال 1379 به حدود 56 درصد در سال 1401 رسیده است. ایرا
با توجه به آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس داده، می‌توان گفت میزان زایمان غیرطبیعی (به روش جراحی/ سزارین) در ایران طی 22 سال، 21 درصد بیشتر شده است.
آنطور که مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته برنامه ترویج زایمان طبیعی در کشور سابقه حدود هشت ساله دارد. وزارت بهداشت ایران در پاسخ به روند رو به رشد آمار زایمان غیرطبیعی در ایران، به‌ویژه در سال 1392 (56.1 درصد از کل زایمان‌ها و معادل 800 هزار مورد زایمان غیرطبیعی) برنامه ترویج زایمان طبیعی را با اهدافی از جمله کاهش زایمان غیرطبیعی به میزان 10 درصد پایه در سال 1393، کاهش پرداخت از جیب مردم و افزایش انگیزه ارائه‌دهندگان خدمات زایمان از اردیبهشت سال 1393 شروع کرد.
در نتیجه برنامه وزارت بهداشت، تغییراتی در میزان زایمان‌های غیرطبیعی در کشور صورت گرفت. به‌گونه‌ای که در سال 1393 از مجموع یک میلیون و 431 هزار و 479 مورد زایمان صورت‌گرفته، 48.7 درصد زایمان طبیعی و 51.3 درصد نیز زایمان غیرطبیعی بود. این میزان نسبت به سال 1392 حدود 4 درصد کاهش داشت.
مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته است که افزایش زایمان طبیعی و کاهش زایمان غیرطبیعی در کشور تا سال 1398 با شیب کمتری ادامه داشت. اما از سال 1399 تاکنون دوباره روند افزایشی پیدا کرد.
کمبود 20 هزار ماما در ایران
سوال اینجاست که دولت و مجلس محدودیت‌هایی برای زایمان غیرطبیعی ایجاد کرده‌اند، اما فکری به حال شبکه بهداشت و درمان، دسترسی زنان به سیستم بهداشت و درمان و حضور ماما در این شبکه بهاشتی نکرده‌اند. چگونه بر سلامتی مادران تاکید می‌شود، در حالی‌که بسیاری از بیمارستان‌ها با کمبود ماما مواجه هستند؟
بد نیست اظهارات مشاور وزیر بهداشت را یادآور شویم که به صراحت از کمبود 20 هزار ماما در کشور گفت. شهریور امسال، شهلا خسروی، مشاور وزیر بهداشت به «ایسنا» گفت: «قانون جوانی جمعیت به صراحت اعلام کرده که به ازای هر دو مادر باردار، حداقل یک ماما فعال باشد. برآورد کرده‌ایم که حدود 12 هزار ماما در بخش درمان و 8 هزار ماما نیز برای بخش بهداشتی نیاز داریم.»
به نظر می‌رسد بیش از آنچه تامین زیرساخت، استخدام و نگهداشت نیرو متخصص و در نهایت تامین سلامت مادران مورد توجه باشد، کاهش آمارها مورد تاکید است.
مهاجرت ماماها از ایران
موضوع دیگر هم مهاجرت نیروی متخصص کادر درمان است. در کنار مهاجرت پزشکان، پرستاران، مهاجرت نیروی ماما هم موضوعی است که پیش از این رئیس شورای هماهنگی نظام پزشکی کشور پرداخت.
آنطور که خبرگزاری دولتی «ایرنا» گزارش داده، اردیبهشت امسال، منصور جعفری نمین، رئیس شورای هماهنگی نظام پزشکی کشور در همایش گرامیداشت روز جهانی ماما گفت: «سال گذشته بیش از 800 ماما از ایران مهاجرت کردند. دولت و مجلس باید با تامین شغل، درآمد مناسب و ایجاد امنیت شغلی مانع از خروج از سرمایه‌های ملی شوند.»
نکته دیگر که بازوی پژوهشی مجلس به آن اشاره کرده، وضعیت بیمارستان‌هاست. در گزارش این مرکز آمده که نامناسب و غیراستاندارد بودن محیط بیمارستان یا زایشگاه، عدم رعایت استاندارد فضای فیزیکی به تعداد مادران در حال آمادگی، تجهیزات پیشرفته و قابل استفاده و... از جمله عوامل ترس مادران از زایمان طبیعی و افزایش تقاضای آنها برای انجام سزارین است.
با همه این تفاسیر در قانون جوانی جمعیت به صراحت در برخی مواد از جمله ماده 45، 46، 47، 48، 49 و 50 به ترویج زایمان طبیعی پرداخته است.
