7جهنم دنیوی ساخته گناهان

گناهان علاوه بر جهنَم آخرتی-که در واقع باطن و حقیقت گناهان است – در همین دنیا نیز جهنم هایی را برای گناهکاران درپی دارند که به نمونه هایی اشاره می شود...
 
1- جهنم اضطراب و ناآرامی‌
امروزه اضطراب ها به صورت افسردگی، بی قراری، ضعف اعصاب، وسواسی فکری، بی خوابی و... در جهان غوغا می کند، و متأسفانه این آمار بیشتر در کشورها و بین افرادی شایع است که یا از دین و ایمان عاری هستند و یا در ضعف دینی به سر می برند. در سال 2000 م خودکشی در آمریکا 29 هزار مورد و در سال 2001 م، 15 هزار مورد قتل گزارش شده است. (1) ‌

در کشور ایران نیز بین آنهایی که از دین فاصله گرفته اند، آمار نگران کننده است؛ طبق بررسی های انجام شده، از هر 3 نفر، 1 نفر از بی خوابی یا کم خوابی رنج می برد(2) ، و طبق گفته معاون پژوهشی سازمان ملّی جوانان، بر اساس نتایج یک پژوهش 40% از جوانان دچار اضطراب هستند. (3) ‌

قرآن کریم 14 قرن قبل به بشریت هشدار داد که: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى قالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنی أَعْمى وَ قَدْ کُنْتُ بَصیراً قالَ کَذلِکَ أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسیتَها وَ کَذلِکَ الْیوْمَ تُنْسى»؛ «و هر کس از یاد مَن روی گردان شود [و دچار گناه گردد] زندگی تنگ [و سختی] خواهد داشت. و روز قیامت او را نابینا محشور می کنیم. می گوید: پروردگارا! چرا مرا نابینا محشور کردی؟ من که [در دنیا] بینا بودم! می فرماید: چون آیات من به تو رسید و آنها را فراموش کردی. امروز نیز تو فراموش خواهی شد.»‌
 
2- جهنّم کم ظرفیتی‌
کم ظرفیتی و نداشتن سینه ای گشاد و باز، خود یکی از جهنم های گناه است؛ قرآن کریم در این مورد می فرماید: «فَمَنْ یرِدِ اللَّهُ أَنْ یهْدِیهُ یشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یرِدْ أَنْ یضِلَّهُ یجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیقاً حَرَجاً کَأَنَّما یصَّعَّدُ فِی السَّماءِ کَذلِکَ یجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذینَ لا یؤْمِنُونَ» ؛ (4) «آن کس را که خدا بخواهد هدایت کند، سینه اش را برای [پذیرش] اسلام گشاده می سازد و آن کس را که [بخاطر اعمال خلاف و گناهانش] بخواهد گمراه سازد، سینه اش را آنچنان تنگ می سازد که گویا می خواهد به آسمان بالا رود، این چنین خداوند پلیدی را بر افرادی که ایمان نمی آورند، قرار می دهد.»‌
 
3- بدگمانی‌
سوءظنها و توهّمات نسبت به خالق هستی، نسبت به انبیا، اولیا، پاکان و مردم و اطرافیان از عوامل نگرانی و جهنَمی است که بسیاری از مردم در زندگی خود از آن رنج می برند.‌
امام علی علیه السلام فرمود:«سُوءُ الظَّنِّ یفْسِدُ الْأُمُورَ وَ یبْعَثُ عَلَى الشُّرُور؛(5) بدگمانی امور (و کارها) را به فساد می کشاند، و به بدی و شرارت وامی دارد.»‌

چون شخصِ دارای سوء ظنّ، خود اهل گناه و خلاف است، گمانش بر این است که دیگران نیز مانند او هستند؛ لذا به هیچ کسی خوشبینی ندارد و با هر کسی باشد، در جهنَم بَدبینی خود می سوزد.‌
نکته قابل توجّه این است که این جهنّم سوزان حالت زایمانی و ازدیاد دارد و بدنبال خود جهنمهای بخل، ترس و حرص را تولید می کند.‌

4- ناامیدی‌
یکی دیگر از جهنّم های گناه، ناامیدی و به بن بست رسیدن است؛ جهنّم سوزانی که گاهی عامل به آتش کشیده شدن تمام هستی انسان و نابودی سعادت ابدی او می شود؛ چرا که برخی از این افراد برای رهایی از این بن بست دست به خودکشی و یا جنایات دیگر می زنند که این جهنّم را برای همیشه شعله ور نگه می دارد.‌
ولی قرآن کریم از بندگان گناه کار می خواهد که ناامید نباشید؛ چرا که خدا در هر حال بنده خود را به این راحتی رها نمی کند:«قُلْ یا عِبادِی الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»؛ (6) «بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید، که خدا تمام گناهان را یک جا می آمرزد.»
 
5- جهنم حسادت‌
جهنّم ویرانگر حسادت از دیگر جهنّم های دنیاست که حسود و گاه محسود را به آتش می کشد. در منابع، تعبیراتی آمده که نشان از عمق این جهنّم سوزان دارد:‌

الف. ریشه پستیها‌
حضرت علی علیه السلام: «رَأْسُ الرَّذَائِلِ الْحَسَدُ؛(7) حسودی ریشه همه رذیلت هاست.»

ب. زندانی کردن روح‌
امام علی علیه السلام فرمود:«الْحَسَدُ حَبْسُ الرُّوحِ؛(8) حسد زندانی کردن روح (در جهنم حسودی) است.»‌

ج. سوختن ایمان با جهنم حسودی‌
نه تنها حسود جامعه را نابود و به آتش حسودی می سوزاند؛ بلکه امور معنوی همچون ایمان را نیز به آتش کشیده و نابود می سازد.‌

امام علی علیه السلام فرمود: «إِنَّ الْحَسَدَ یأْکُلُ الْإِیمَانَ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَطَبَ(9) ؛ حسد همانند آتش که هیزم را می خورد، ایمان را می خورد.»‌

بسیاری از جوانان ما با این که کار و کاسبی معمولی دارند؛ ولی زیر بار ازدواج نمی روند، از ترس اینکه نکند از پس خرج زندگی برنیایند و یا کم بیاورند، این در واقع نوعی بدگمانی و باور نکردن وعده های خیر خداوند است

بیچارگی دنیا و آخرت‌
جهنم سوزان حسادت تمام سرمایه دنیوی و آخرتی انسان را نابود کرده، در هر دو دنیا انسان را بی چاره می کند. امام علی علیه السلام فرمود: «ثَمَرَةُ الحَسَدِ شِقاءُ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ؛ نتیجه حسودی بدبختی در دنیا و آخرت است.»‌
 
6- جهنّم ترس‌
قبلاً اشاره شد که یکی از ریشه های ترس، بدگمانی به قدرت و رحمت بی پایان الهی است. ترسیدن از گناهان، آینده، ازدواج، فقر، دشمن، امتحان و... ریشه در بدگمانی به خدا و ضعف نفس دارند.‌
بسیاری از جوانان ما با این که کار و کاسبی معمولی دارند؛ ولی زیر بار ازدواج نمی روند، از ترس اینکه نکند از پس خرج زندگی برنیایند و یا کم بیاورند، این در واقع نوعی بدگمانی و باور نکردن وعده های خیر خداوند است.‌
امام علی علیه السلام فرمود: «شِدَّةُ الْجُبْنِ مِنْ عَجْزِ النَّفْسِ وَ ضَعْفِ الْیقِین؛(10) شدت ترس ریشه در ضعف روح، ناتوانی و کم بودن یقین [به باورهای دینی] دارد.»‌
 
7- جهنم ناکامی‌
ریشه تمام گناهان «دنیاطلبی» و «زیاده خواهی» است. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله فرمود: «حُبُّ الدُّنیا اَصلُ کُلِّ مَعصِیةٍ وَ اَوَّلُ کُلّ ذَنبٍ؛(11) محبّت دنیا ریشه تمامی معصیتها و آغاز هر گناهی است.» دنیا به گونه ای است که هیچ گاه انسان از آن سیر نمی شود و به هر مرتبه آن که می رسد، مراتب بالاتر را آرزو می کند؛ لذا همیشه احساس ناکامی دارد. ‌

یکی دیگر از جهنّم های گناه، ناامیدی و به بن بست رسیدن است؛ جهنّم سوزانی که گاهی عامل به آتش کشیده شدن تمام هستی انسان و نابودی سعادت ابدی او می شود؛ چرا که برخی از این افراد برای رهایی از این بن بست دست به خودکشی و یا جنایات دیگر می زنند که این جهنّم را برای همیشه شعله ور نگه می دارد
امام کاظم علیه السلام فرمود: «مَثَلُ الدُّنْیا مَثَلُ مَاءِ الْبَحْرِ کُلَّمَا شَرِبَ مِنْهُ الْعَطْشَانُ ازْدَادَ عَطَشاً حَتَّى یقْتُلَه ؛(12) مثال دنیا مانند آب (شور) دریا است؛ هر مقداری که تشنه از آن بنوشد، تشنه تر می شود، تا آنجا که او را از پا درمی آورد.» این تشنگی همان ناکامی است که همیشه در دنیاپرستان و اهل معصیت وجود دارد و سرانجام همین ناکامی ها عامل نابودی آنان خواهد شد.‌
 
نتیجه :
حسن ختام سخن را این نکته قرار می دهیم که چه کنیم از جهنم دنیوی و آخرتی نجات پیدا کنیم؟ تنها راه نجات این است که به دامن بندگی خدا پناه ببریم که بهشت امن الهی، امنیت و آرامش واقعی اینجاست. پس باید دور گناهان و دستورهای خلاف دین را خط گرفت.‌

حضرت رضاعلیه السلام در حدیث معروف «سلسلة الذهب» فرمود: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی؛ کلمه توحید (و بندگی خدا) دژ مستحکم من است؛ هر کس در آن وارد شود، از عذاب من [در هر دو دنیا] در امان خواهد.» و بعد از چند قدم فرمود: «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا؛(13) البته همراه با شرایط[توحید] و یکی از آن شروط (ولایت من) است.»‌

این حدیث نشان می دهد که توحید با تمام ابعادش و پذیرفتن رهبری الهی؛ یعنی همان امامت دوازده امام علیهم السلام حصار محکمی است که انسان را از جهنم دنیوی و آخرتی در امان نگه می دارد.
 
پی نوشت:
1) آمارها پرده برمی دارد، اصغر جدّایی، نشر نورالسّجاد، چاپ اول، 1383ش، صص 248- 249.
2) همان، ص 68.
3) همان، ص 117.
4)انعام/ 125.
5) غررالحکم و دررالکلم، عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1366ش، ص 263، ح 5171.
6) زمر/ 53.
7) غررالحکم و دررالکلم، عبدالواحد تبمیمی آمدی، ص 300، ح 6803.
8) همان، ص 299، ح 6790.
9) الکافی، شیخ کلینی، ج 2، ص 306، ح1؛ نهج البلاغه، خطبه 86.
10) غررالحکم و دررالکلم، عبدالواحد تمیمی آمدی، ص 263، ح 5662.
11) مجموعه ورام، ورام بن ابی فراس، مکتبة الفقیه، قم، بی تا، ج 2، ص 121؛ و تنبیه الخواطر، ج2، ص 122.
12) تحف العقول، علی بن شعبه حرّانی، انتشارات اسلامی، قم، 1404ق، تحقیق علی اکبر غفّاری، ص 396.
13) التوحید، ابوجعفر صدوق، مؤسسة النشر الاسلامی، به تحقیق سید هاشم حسینی، قم، 1357 ش، ص 25، ح 23.
 
منبع : تبیان