به گزارش «شیعه نیوز»، روز پنجشنبه، نیروهای طالبان حملات خود علیه نیروهای مولوی مهدی مجاهد در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل را آغاز کردند؛ حملاتی که امروز وزارت دفاع طالبان از آن به عنوان «عملیات مشترک تصفیوی» یاد کرد.
وزارت دفاع طالبان با نشر اعلامیهای نوشته است که عملیات مشترک تصفیوی آنها در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل صبح روز شنبه ( 4 سرطان) بدون تلفات پایان یافته است.
در اعلامیه وزارت دفاع طالبان از مولوی مهدی و نیروهای او به عنوان «بغاوتگر» یاد شده و آمده است که ساحات تحت کنترل او آزاد شده و عملیات تصفیوی در مناطق دور دست ولسوالی بلخاب بدون مانع ادامه دارد.
منابع نزدیک به مولوی مهدی اما با رد ادعای طالبان میگویند که آنها از مرکز ولسوالی بلخاب و بازار کهنه، به صورت تاکتیکی عقب نشینی کردند و اکنون صدها جنگجوی طالبان در این مناطق محاصره آنها قرار دارند.
اما در سه روز جنگ در در بلخاب چه گذشت؟ طالبان از چه امکانات و روشهایی برای سرکوب نیروهای مولوی مهدی استفاده کردند؟ واکنش شهروندان افغانستان به لشکرکشی طالبان به بلخاب، چگونه بود؟
تلفات طالبان و نیروهای مولوی مهدی
وزارت دفاع طالبان، اعلام کرده که عملیات تصفیوی آنها در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل بدون تلفات پایان یافته است و نیروهای مولوی مهدی، بدون درگیری ساحات تحت کنترل شان را رها کردهاند. این وزارت همچنین گفته است که عملیات آنها در ساحات دور دست این ولسوالی « بدون مانع» ادامه دارد.
اما منابع نزدیک به مولوی مهدی ادعا میکنند که در سه روز جنگ حملات متعدد نیروهای طالبان را عقب زدهاند و «تلفات سنگین» به نیروهای طالبان وارد کردهاند. آنها کشتهها و زخمیهای نیروهای طالبان را در این جنگ، ده ها نفر میگویند و میگویند در هر حمله، شمار زیادی از افراد طالبان کشته و زخمی شدند.
این منابع همچنین تأیید کردهاند که در حمله انتحاری یکی از افراد طالبان که در اسارت نیروهای مولوی مهدی بود، چهار نفر از افراد مولوی مهدی کشته و 9 نفر دیگر شان زخمی شدند.
در عین حال، بر اساس گزارش رسانهها، طالبان ولسوال خود برای ولسوالی دره صوف بالای ولایت سمنگان را به دلیل درست نجنگیدن در خط «گلوزر» کشتهاند و فرمانده امنیه طالبان برای سمنگان با ده تن از افرادش در کمین نیروهای مولوی مهدی در این منطقه، کشته شدهاند.
آمار مشخصی از تلفات دو طرف در سه روز جنگ در بلخاب وجود ندارد و منابع مستقلی نیز این آمار را تأیید نکردهاند. اما بر اساس گفتههای منابع محلی، در این جنگ به دو طرف تلفاتی وارد شده است و طالبان تلفات بیشتر و سنگین تری را متحمل شدهاند.
استفاده طالبان از نیروهای انتحاری و هوایی
طالبان قبل از آغاز تهاجم به بلخاب و درگیر شدن با نیروهای مولوی مهدی مجاهد، بیش از سه هزار نیرو را از ولایاب بلخ، فاریاب، بامیان و مرکز ولایت سرپل به سمت ولسوالی بلخاب اعزام کرده بودند که در میان آنها، افرادی از قطعات انتحاری این گروه نیز شامل بودند.
منابع محلی گزارش داده بودند که در میان نیروهای طالبان شماری از اعضای قطعات بدری و منصوری این گروه که مجهز با جلیقههای انتحاری بودند، نیز حضور داشتند.
یکی از افراد قطعات انتحاری طالبان که به دست نیروهای مولوی مهدی اسیر شده بود، جلیقه انتحاری خود را منفجر کرد که باعث کشته شدن چهار نفر و زخمی شدن 9 نفر از افراد مولوی مهدی به شمول یکی از نزدیکان وی شد.
استفاده از عملیاتهای انتحاری، یکی از تاکتیکهای طالبان در دو دهه گذشته در جنگ علیه نیروهای حکومت پیشین افغانستان و نیروهای ناتو بود.
به نظر میرسد این گروه هنوز از این تاکتیک علیه مخالفان حکومت خود استفاده میکند و نیروهای انتحاری در جنگها حضور پر رنگ دارند.
علاوه بر این، طالبان در جنگ بلخاب، از نیروهای هوایی خود نیز برای سرکوب نیروهای مولوی مهدی مجاهد استفاده کرد و از جمله خانه او را از هوا بمباردمان کردند.
نیروهای طالبان حوالی ساعت ده و نیم صبح شنبه، خانه مولوی مهدی را هدف حمله هوایی قرار دادند، اما هنگام حمله او و اعضای خانوادهاش در محل حضور نداشتند و به آنها آسیبی وارد نشده است.
تیرباران غیر نظامیان
از زمان آغاز جنگ در بلخاب تا کنون، گزارشهای زیادی از برخورد خشونت آمیز نیروهای طالبان با مردم ولسوالی بلخاب منتشر شده است.
بر اساس گزارش منابع محلی، طالبان خانههای مردم ملکی را آماج حمله قرار میدهند و نیروهای محلی که از دستور آنها پیروی نمیکنند، تیرباران میشوند.
گفته میشود که در روزهای نخست حمله طالبان به بلخاب، نیروهای قطعه بدری آنها در خط اول جنگ قرار داشتند، اما بعد از وارد شدن تلفات سنگین به آنها، نیروهای محلی را در خط اول جنگ فرستادهاند.
عصر امروز نیز گزارش شد که نیروهای طالبان 9 غیر نظامی را در منطقه «جه میرک» تیرباران کردهاند و بر اثر اصابت یک هاوان نیروهای طالبان بر یک منزل مسکونی، چهار کودک به شدت زخمی شدهاند.
تیرباران غیرنظامیان در بلخاب توسط طالبان، نگرانیهای زیادی را در مورد وضعیت غیرنظامیان در این ولسوالی برانگیخته است.
شورای جهانی هزاره، با نشر اعلامیهای راجع به وضعیت غیرنظامیان در بلخاب ابراز نگرانی کرده است و از جامعه جهانی خواسته که به وضعیت غیرنظامیان در بلخاب توجه کنند.
شورای علمای شیعه افغانستان نیز با نشر اعلامیهای، گفته است که نباید غیرنظامیان در این جنگ مورد آزار و اذیت قرار گیرند. این شورا خواستار پایان درگیریها و حل مشکلات از طریق مذاکره و گفتگو شده است.
شورای علمای شیعه افغانستان گفته است که انتطار میرفت با تسلط طالبان بر افغانستان، جنگ و ناامنی پایان یابد، اما دیده میشود که شعلههای جنگ در مناطقی از نو در حال سر کشیدن است.
گروه طالبان پیش از این نیز بارها به نقض قوانین بشردوستانه و قوانین جنگی متهم شده است. در سالهای گذشته که دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) گزارش سالانه تلفات غیرنظامیان را در جنگ افغانستان منتشر میکرد، طالبان همواره مسئول بیشترین آمار تلفات غیرنظامیان و نقض قوانین بین المللی جنگ و قوانین بشردوستانه دانسته میشد.
طالبان در جنگ پنجشیر نیز بارها متهم به جنایت ضد بشری و نقض قوانین بینالمللی شده است، اما آنها رویه و برخورد خود را با مخالفان خود در جنگ تغییر ندادهاند و اکنون در بلخاب نیز غیرنظامیان را تیرباران میکنند و نگرانیها از برخورد خشونت آمیز طالبان با غیرنظامیان در این ولسوالی، هر روز افزایش مییابد.
واکنش شهروندان افغانستان به جنگ بلخاب چگونه بود؟
لشکرکشی طالبان به ولسوالی بلخاب ولایت سرپل و آغاز جنگ با تنها فرمانده هزاره تبار آنها، واکنش گسترده در بین کاربران شبکههای اجتماعی افغانستان داشت.
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی با آنکه از مولوی مهدی به عنوان عضو سابق گروه طالبان حمایت نمیکردند، اما میگویند که جنگ طالبان در بلخاب، یک تهاجم تمام عیار علیه مردم این ولسوالی که شیعه و هزاره هستند، هست و آنها به دلیل قومیت شان هدف تهاجم طالبان قرار گرفتهاند.
کاربران شبکههای اجتماعی جنگ بلخاب را، جنگ قومی و ناشی از تمامیت خواهی حکومت طالبان میدانند و میگویند که طالبان حتی تلاش میکنند که اعضای غیر پشتون خود را سرکوب کنند. آنها میگویند که مولوی مهدی چون یک طالب هزاره است «بغاوتگر» خطاب میشود و علیه او لشکرکشی میشود، اما اگر یک عضو پشتون تبار طالبان بود، اعتراضش شنیده میشد و حتما در حکومت طالبان صاحب صلاحیت و جایگاه میشد.
اما در شبکههای اجتماعی افغانستان، طالبان نیز حضور پر رنگ دارند و در تلاش هستند که عملیاتهای سرکوب مخالفان خود را در راستای استقرار نظم و امنیت، تبلیغ کنند.
تویتهای سخنگویان حکومت و وزارت خانههای طالبان در تویتر، از سوی نیروهای این گروه در این شبکه به سرعت دست به دست و بازنشر میشود.
پایان ماجرا چه خواهد بود؟
هرچند طالبان از پایان عملیات خود در مرکز ولسوالی بلخاب خبر دادهاند، اما تداوم عملیات این گروه در نقاط دور دست بلخاب، نشان میدهد که جنگ در بلخاب هنوز پایان نیافته است.
در هفتههای اخیر، ولسوالی بلخاب تنها ولسوالی افغانستان بود که تحت حاکمیت حکومت طالبان قرار نداشت، اما تاکنون مشخص نیست که آیا طالبان میتوانند ولسوال جدید و فرمانده امنیه جدید برای این ولسوالی تعیین کنند و یا خیر.
مولوی مهدی مجاهد، پس از اینکه از کابل به بلخاب رفت، نارضایتی خود را از حکومت طالبان ابراز کرد و مسئولان حکومت طالبان را از بلخاب بیرون راند.
بدون تردید وضعیت در بلخاب به این زودی به حالت عادی باز نخواهد گشت و طالبان به سادگی نخواهند توانست که بر این ولسوالی حکومت کنند و با مقاومتهای بیشتر نیروهای مردمی و نیروهای مولوی مهدی مواجه خواهند شد.
با توجه به اینکه نیروهای مولوی ادعا میکنند که به صورت تاکتیکی عقبنشینی کردهاند، احتمال این وجود دارد که در روزهای آینده این ولسوالی دوباره به صورت کامل تحت کنترل نیروهای مولوی مهدی در آید.
اما طالبان در پی انتقامجویی و تنگ کردن عرصه بر مردم این ولسوالی، راههای مواصلاتی این ولسوالی را مسدود کردهاند و مانع وروود مواد غذایی و دارو به این ولسوالی میشوند که خود نقض قوانین بینالمللی و قوانین بین المللی بشردوستانه است.
انتهای پیام