SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:
به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از پارسینه ، بعضی دیگر از فرق اسلام نیز مانند حروفیها و متصوفه، خود را اهل حق یا حقیقت نامیده اند. اما اهل حق، بمعنی اخص نام گروهی است، كه به ایشان با نوعی تسامح علی اللهی نیز گویند، ولی آنان علی اللهی واقعی نیستند، بلكه عقایدشان آمیخته ای از اعتقادات «مانوی» ، و ادیان كهن «ایرانی» ، و مذهب «اسماعیلی» ، و «تناسخ هندی» و دیگر ادیان سری است.
مذهب اهل حق، امروز یكی از فرقه های وابسته به شیعه بشمار میرود، و آنان را از غلاهٔ شیعه به حساب می آورند.
طوایف اهل حق به نامهای مختلف مانند: اهل حق، اهل سر، یارسان، نصیری، علی اللهی معروف میباشند، و از نشانه های خاص آنان «شارب» است، یعنی موی سبیل خود را نمیزنند، تا بلند شود و لب بالا را بپوشاند. آنان «شارب» را معرف مسلك حقیقت میدانند، و معتقدند كه شاه ولایت علی (علیه السلام)نیز شارب خود را نمیزده است. از این جهت زدن شارب را گناهی بزرگ میدانند.
اهل حق را «گوران» نیز میگویند، و ناحیه گوران در آذربایجان (شهر ایلخچی )، یكی از مراكز مهم این فرقه به شمار میرود. گورانها در اصل از مردم حوالی كرمانشاهان هستند، كه از آن ناحیه به آذربایجان كوچیده اند، و لهجه ای مخصوص دارند، كه در نواحی غربی و جنوبی كردستان به آن تكلم میشود، و آن گویشی است آمیخته از لهجه كردی اورامانی، و كرمانجی، و لكی.
مركز اصلی طوایف اهل حق، تا قرن هفتم هجری در لرستان بود، سپس این مركزیت به مناطق غربی كردستان و كرمانشاهان منتقل گردید.
اساس مذهب اهل حق كوشش برای «وصول» به حق و خداوند میباشد و در این راه باید نخست مرحله «شریعت» یعنی انجام آداب و مراسم ظاهری دین، و مرحله «طریقت» یعنی رسوم عرفانی و مرحله معرفتیعنی شناختخداوند، و مرحله «حقیقت» یعنی وصول به خداوند را به پیمایند.
بعقیده این جماعت اساس مذهبشان حقیقتی است كه سبب و علتخلقت موجودات است.
مذهب ایشان مجموعهای است از آراء و عقاید كه تحت تاثیر افكار اسلامی، زردشتی و یهودی و مسیحی و مهرپرستی و مانوی و هندی و افكار فلاسفه قرار گرفته است. در دستورهای دینی اهل حق، اجرای سه بوختیا سه اصل اخلاقی زردشتی، كه «پندار نیك» و «گفتار نیك» و «كردار نیك» باشد از واجبات است. مفهوم این سه اصل در یك بیتبه گویش تركی، از كلام «سرانجام» كتاب مقدس اهل حق خلاصه شده است:
یاری چارچیون، باوری وجا پاكی و راستی، نیستی وردآ
یعنی یاری چهار چیز است و به جای آورید، پاكی و راستی، نیستی و یاری.
چنان كه در آغاز اشاره شد ، اساس مذهب اهل حق، بر اقوال غلاهٔ شیعه و اسماعیلیه و فرقه امامیه اثنی عشریه و فرقه دروز و نصیریه است. آنان مانند درویشان دارای حلقات ذكر و سرسپردن هستند، مقداری از عقاید خود را از اساطیر عوام گرفته اند. اینكه گویند: خداوند در ازل در «دری» پنهان بود، ماخوذ از عقاید مانوی است. عقیده «تناسخ» را توسط اسماعیلیان از هندیان گرفته اند، و این كه عالم را به دو قسمت «الهی» و «اهریمنی» تقسیم میكنند، تحت تاثیر دین زردشتی واقع شدهاند. اما كشتن خروس را از عادات یهود گرفته اند.
باید گفت که خوشبختانه امروزه این فرقه رو به زوال و انقراض است و بسیاری از جوانان این فرقه با بالا رفتن سطح سواد علمی و آگاهی دینی و اعتقادی به بی اساس بودن اعتقادات و آموزه های سست این فرقه متوجه شده اند و از آن روی گردانند .به طوری که بر خلاف این آیین خرافی ، موهای شارب خود را اصلاح می کنند و به انجام فرایض واجب چون نماز و روزه که در این فرقه امری معرفتی و غیر واجب قلمداد می شود می پردازند .
منابع: مجله وحید، سال هفتم، مقاله اهل حق، دكتر حشمت طبیبی. دایرهٔ المعارف اسلامیه، ج ۳، اهل حق. سرسپردگان تاریخ و شرح عقاید اهل حق. شاهنامه حقیقت. مجموعه رسایل اهل حق. كتاب فرهنگ فرق اسلامی
