یک سالمند چگونه می تواند بر اختلال PTSD غلبه کند؟!

به گزارش «شیعه نیوز»،  شاید امروزه افراد جامعه بیشتر دچار استرس شوند و حتی پس از مواجه شدن با سوانح و موضوعات استرس زا هم احساس ناراحتی کنند. اگر بخواهیم این موضوع را سالمندان بررسی کنیم، قطعا به مشکلات سخت تر و حساس تری خواهیم رسید. این که استرس پس از سانحه چیست و چگونه قابل درمان است را در ادامه به صورت کامل عنوان کرده ایم.

PTSD چیست؟ و چطور سالمندان را درگیر خود میکند؟

اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) اختلالی روانی است که پس از یک رویداد دلخراش و تهدید کننده در زندگی سالمندان رخ می دهد. این اختلال مدتهاست در میان آوارگان و پناهندگان و سربازان بازگشته از جنگ شناخته است. سایر سالمندان نیز در صورت مواجهه با وقایع بسیار سخت یا تهدید کننده در زندگی، کار یا اوقات فراغتشان، به این بیماری مبتلا می شوند. این اختلال حالتی از ضربه روحی است که می تواند بر هر سالمند یا افرادی که شاهد یک یا چند رویداد تلخ و بسیار سخت بوده اند رخ دهد. برای نمونه رویداهایی که می توانند منجر به PTSD شوند، جنگ، شکنجه یا درد شدید، تجاوز جنسی، تجاوز به عنف، آدم ربایی، تصادف با ماشین، بلایای طبیعی، آتش سوزی و سرقت می باشند. این رویدادها بطور طبیعی وحشتناک بوده و باعث می شوند فرد مسن زندگی خود را در خطر ببیند. برخی واقعا در معرض خطر مرگ بوده اند در حالی که سایرین تنها حس می کنند در خطر مرگ هستند. آنچه حائز اهمیت است این نیست که آیا خطر واقعا وجود داشته یا خیر، بلکه طرز احساس آن یا چگونگی واکنش مغز مهم است.

ویژگی ها و نشانه های خاص استرس پس از سانحه در سالمندان

یک ویژگی عمده سالمند مبتلا به PTSD ترس مداوم از قرارگیری دوباره در یک شرایط تکان دهنده است. در نتیجه آنها با تمام قدرت تلاش می کنند تا از هر چیزی که آن تکان روحی را به یادشان می آورد جلوگیری کنند. ویژگی خاص دیگر این است که سالمندان تحت تاثیرPTSD در زندگی روزمره شان این حادثه را در ذهن مرور می کنند و انواع افکار و احساساتی را به یاد می آورند که قابل کنترل نیستند. فقط به یک جرقه کوچک نیاز دارند و مستعد نگرانی یا خشم بیش از اندازه می باشند. نشانه های دیگری از اختلال از قبیل افسردگی، مشکلات حافظه و درد جسمی نیز ممکن است آشکار شوند. نیروی مقاومت ناپذیر علائم می تواند باعث شود مبتلایان به PTSD احساس کنند که کنترل خود را ندارند و قادر به شناخت شخصی که بودند نمی باشند. باور به توانایی خود در عملکرد عادی در محیط کار، خانواده و فعالیت های اوقات فراغت از بین می رود و خود را از جامعه جدا می کنند.

چگونگی پیشرفت استرس پس از سانحه در سالمندان

اکثر سالمندان پس از یک حادثه دلخراش، واکنشی نشان خواهند داد. بسته به اینکه او چقدر آسیب دیده، میزان متفاوتی از عوارض شروع خواهند شد. این عوارض میتواند احساس بی حسی، نگرانی، غم، گریه، خشم یا اظهار احساسات دیگر باشد که یک واکنش کاملا طبیعی در برابر شرایط تلخ و تکان دهنده است. اگر علائم پس از یک ماه فروکش نکند، ممکن است PTSD شروع شود. به همین دلیل حائز اهمیت است که خویشاوندان نزدیک، دوستان و همکاران آگاه بوده و هر رفتار تغییر یافته ای را تحت نظر بگیرند تا بتوانند مداخله نموده و در صورت لزوم کمک حرفه ای دریافت کنند. این اختلال ممکن است تا سال ها بعد از اینکه فرد در معرض ضربه روحی قرار گرفته، شروع نشود؛ در هر حال معمولا علائمی از نگرانی یا احساسات مشابه در مقطعی از زمان وجود خواهد داشت. طبق گزارشات یک نفر از سه نفر دچار این اختلال به صورت پیشرفته میشود که میبایست از روان درمانی های ویژه و کمک های تخصصی تری اسفاده کند.

مشکلات و مضرات مربوط به استرس پس از سانحه در افراد سالخورده

این اختلال نیز میتواند خطرات و تغییرات عمده ای را در سالمندان و بزرگسالان ایجاد کند. بسیاری از این مضرات را در ادامه عنوان کرده ایم:

مشکلات مربوط به خواب و کابوس ها

ممکن است در خواب خود مشکل داشته باشید و یا شاید بارها و خیلی زود از خواب می پرید. بسیاری از سالمندان با مغزی سرشار از افکار پریشان و درهم بیدار می شوند. آنها نیز اغلب چندین بار در شب کابوس می بینند. مهم نیست که چقدر می خوابند ولی همچنان خسته و بی دل و دماغ اند.

مشکلات حافظه و تمرکز

برخی متوجه می شوند که حافظه و تمرکز آنها از دست رفته، تا حدی بخاطر این است که تمام انرژی شان صرف تمرکز بر روی”زندگی، مرگ، و بقاء” شده است. اطلاعاغراق شده صداها و سایر چیزها که می توانند سبب بازگشت ضربه روحی شود، کاملا خسته کننده است. آنها کارهای مهم روزانه را فراموش میکنند، نمی توانند قرارهایشان را به یاد آورند، مشکل برنامه ریزی داشته و سر به هوا و مردد به نظر می رسند.

تغییرات شخصیتی

بسیاری از سالمندان تغییرات شخصیتی را پس از آغاز ناهنجاری تجربه می کنند. این ناهنجاری می تواند به شکل طغیان های خشم، عصبانیت یا نگرانی بروز کنند که شخص قادر به کنترل آنها نیست. برای سایرین این طغیان ها می تواند کاملا بی جهت و نامتناسب باشد، بنابراین حضور شخص مبتلا به PTSD در کنار سایرین می تواند مشکل باشد.

تندرستی احساسی کاهش یافته

برخی نیز قادر به نشان دادن تعهد، همدردی، مهربانی و عشق نیستند. آنها ممکن است میل به انجام کارهایی که قبلا از انجامش لذت می بردند را از دست بدهند. آنها کمتر به افراد دیگر و خود علاقمندند و نمی توانند از چیزهای لذت بخش لذت ببرند. البته فقدان غریزه جنسی نیز رایج است.

افسردگی و احساس گناه

افسردگی اغلب با احساس گناه و ندامت همراه است. خودباوری در این سالمندان پایین است و در مورد خود تفکرات منفی دارند. افرادسالخورده دچار PTSD از افسردگی متوسط رنج می برند، در حالیکه سایرین به شدت تأثیر پذیرفته اند. افسردگی ممکن است انزواطلبی را افزایش داده، حتی مبارزه با بیماری را سخت تر نماید.

مشکلات سوء مصرف

سوء مصرف به ویژه در مصرف الکل یا داروهای ضد اضطراب نسبتا زیاد بوده و به دلیل فقدان مهارت های حل مشکل، جلوی درمان گرفته می شود. همچنین ثابت شده است که سوء مصرف برای سلامتی مضر است.

راه های درمانی برای استرس پس از سانحه PTSD افراد مسن

متاسفانه هیچ راه حل ساده ای وجود ندارد، و نوعی خاص از درمان وجود ندارد که هر کس به آن اشاره کند و بگوید، این همان چیزیست که کارساز است. بنابراین برای انجام درمان صحیح، تشخیص دقیق حائز اهمیت است.

دوره های درمان ممکن است شامل عوامل زیر باشند:

درمان شناختی رفتار، به سالمندان دچار PTSD و بستگان وی، نحوه برخورد با علائم را آموزش می دهد.
مشاوره های روان شناختی، به پردازش تجربیات آسیب زا کمک می کند.
فیزیوتراپی، تنش، درد و غیره را کاهش می دهد و به احیای عملکردهای از دست رفته کمک می کند.
روان پرستاری، توانایی مراقبت از خود و برخورد با مشکلات سلامتی را بهبود می بخشد.
معالجه، علائم روانشناختی را کاهش می دهد و سایر درمان ها را تکمیل می کند.
مددکاری اجتماعی، ارتباط با خدمات اجتماعی را برقرار نموده و از آن حمایت می کند.
کار آموزشی، مهارت های شخصی را گسترش می دهد و تماس با جهان بیرون را ترغیب می کند.
مددکاران فرهنگی، با تعامل کاربردی به سالمند کمک می کنند.

روانشناسی به کمک سالمندان مبتلا به PTSD می آید

روانشناسی های مختلفی وجود دارد، ولی ثابت شده است که درمان شناختی و درمان از راه مواجهه بطور خاصی در درمان PTSD مؤثر باشد. درمان شناختی بر افکار، احساسات، رفتار و ادراک فیزیکی افراد مبتلا به PTSD تاکید می کند. روانشناس به تعیین اینکه کدام فاکتورها الگوهای تفکرات و رفتار را تشویق می کنند کمک می کند و مرتب سعی می کند آنها را به چالش کشیده و تغییر دهد، برای مثال، ممکن است به سالمند مبتلا به PTSD مقدار کمی تکلیف داده شود تا راه های متفاوت تفکر و عمل کردن را بیازماید. در درمان از راه مواجهه، فرد مسن مبتلا به PTSD یاد می گیرد با خاطرات تکان دهنده در شرایط تحت کنترل مواجه شود. مواجهه با شرایط ترس آور بطور مرتب یا در تخیل فرد یا در واقعیت، اضطراب را کاهش داده و فرد تدریجا یک حس کنترل به دست می آورد. فرد مبتلا به PTSDیک دیدگاه واقع بینانه تری نسبت به ضربه روحی کسب کرده و واکنش های خود را طبق آن تنظیم می کند.

دارو درمانی برای افراد پیر مبتلا به PTSD

درمان دارویی اغلب برای PTSD لازم است. داروهای ضد افسردگی و آرام بخش ها با فرایندی شیمیایی عمل می کنند که به هنگام دچار بودن به PTSD در مغز نامنظم اند. یکی از عملکرد های دارو نرمال نمودن سطح کورتیزول هورمون استرس و سروتونین و نروآدرنالین فرارسان عصبی مغز است که برای تمرکز، حافظه، اضطراب و افسردگی مهم هستند. میزان نرمالی از این مواد در نرمال سازی ریتم روزانه و ریتم خواب نیز اهمیت دارد.۴- ۶ هفته طول می کشد تا مشخص شود آیا دارو مفید است. گاهی اوقات در صورتی که تاثیر مطلوب بدست نیاید یا سالمند عوارض جانبی ناخوشایندی را تجربه کند، نیاز است مقدار دارو زیاد شود، یا دارویی جدید امتحان شود.

خانواده باید به درمان سالمند دچار PTSD کمک کند

خانواده شما نقشی کلیدی در پیشگیری ایفا می کنند. آنها می توانند هنگام درمان تان، در مشاوره ها شرکت کنند. همچنین با بیماری، دوره و درمان آن و علاوه بر این اینکه چطور بهتر با مراحل مختلف دوره آن ارتباط برقرار کنند آشنا می شوند. خانواده شما می توانند اطلاعات مهمی را فراهم کنند و اغلب اولین افرادی هستند که تغییرات در رفتارتان را مشاهده می کنند یا در مورد هر فشاری که ممکن است شما تحت آن قرار گیرید با خبر می شوند. اگر علائم جدیدی ازPTSD بروز کند، آنها می توانند بدرستی پاسخ دهند و به دریافت کمک های حرفه ای کمک نمایند.

انتهای پیام

منبع: میگنا