چه گناهاني باعث فشار قبر مي‌شوند؟ و براي دوري از آن چه بايد کرد؟
مؤمن بايد بيم و اميدش به خدا در يک سطح باشد. اگر ترسش از عذاب‌هاي الهي بيش از حد باشد از رحمت خداوند مأيوس مي‌شود و به اصطلاح عوام مي‌گويد آب که از سر گذشت چه يک وجب و چه صد وجب.
از طرفي اگر اميدش به فضل و رحمت الهي بيش از اندازه باشد، امن از مکر الهي پيدا مي‌کند و از جانب ديگر سقوط مي‌کند و انگيزه‌اي براي انجام اعمال نيک و پسنديده پيدا نمي‌کند در حالي‌که خداوند کريم‌تر از آن است که بنده‌ي ضعيف و ذليل را عذاب کند. در نتيجه به هر عمل ناشايستي تن داده و باز دم از فضل و کرم و لطف و رحمت خدا مي‌زند.
در همين راستا حضرت پيامبر عظيم‌الشأن اسلام (ص) فرمود: «اگر اندازه‌ي رحمت خدا را مي‌دانستيد هر آيينه بر آن تکيه مي‌کرديد و جز اعمال اندکي انجام نمي‌داديد و اگر ميزان غضب و خشم خدا را مي‌دانستيد گمان مي‌کرديد که ديگر نجات نخواهيد يافت.»(1)
ولي بنابر فرمايش امام صادق (ع): «هيچ بنده‌ي مومني نيست مگر آن که در قلبش دو نور وجود دارد نور خوف (از عذاب الهي) و نور اميد (به رحمت پروردگار) که اگر هريک را با ديگري بسنجد از آن زيادتر نخواهد بود» (2) يعني هر دو به يک ميزان خواهند بود.
پس شما دوست عزيز هم به همان ميزان که از عذاب الهي بيمناک هستيد به فضل و رحمت پروردگار هم اميدوار باشيد تا انگيزه خود را براي انجام اعمال خوب و پسنديده از دست ندهيد و به گناه کبيره يأس از رحمت پروردگار گرفتار نشويد.
انسانتا به امروزَش عوالم مختلفي را پشت سر نهاده و عالمهاي ديگري را در پيش‌رو دارد، انسان با مرگ از عالم دنيا به جهان آخرت منتقل مي‌شود که آخرت هم ابتدايش «عالم برزخ» و انتهايش که بعد از برپايي قيامت کبري است بهشت يا دوزخ مي‌باشد.
يکي از ويژگي‌هاي عالم برزخ «فشار قبر» مي‌باشد. فشار قبر نسبت به افراد متفاوت است بعضي از افراد فشار قبر ندارند و آنها که دارند فشارشان از نظر شدت و ضعف يکسان نيست و بستگي به اعمال آنها دارد.
عواملي که موجب فشار قبر مي‌شود:
1ـ بداخلاقي.
2ـ سخن‌چيني.
3- مراعات نکردن طهارت و نجاست و پرهيز نکردن از بول.(3)
4- ياري نکردن مظلوم. در کتاب ثواب الاعمال آمده است که: يکي از علماي بني‌اسرائيل از دنيا رفت و فشار قبر بر او وارد شد چرا که او يک بار نماز را (عمداً) بي‌وضو خوانده بود و از کنار مظلومي گذشته بود و او را ياري نکرده بود.(4)
5- ضايع نمودن نعمت‌هاي الهي: حضرت پيامبر اکرم (ص) فرمودند: «فشار قبر براي مؤمن کفاره تباه نمودن نعمت‌ها از ناحيه‌ي اوست». (5)
عواملي که باعث کاهش يا رفع فشار قبر مي‌شود(6):
1ـ نماز شب و کامل نمودن رکوع: امام رضا (ع )فرمود: «کسي که نماز شب بخواند و در قنوت نماز «وتر» هفتادبار استغفار کند از عذاب قبر پناه داده مي‌شود.» و امام باقرعليه السلام فرمود: «هر کس رکوع نمازش را کامل انجام دهد وحشت قبر به او نمي‌رسد».(7)
2ـ صدقه و نماز مخصوص. (8)
3ـ نماز وحشت، اين نماز بسياري از مردگان را از عذاب قبر و فشار قبر نجات داده است که حکايات عجيبي در داستان‌هاي شگفت شهيد دستغيب در اين باره موجود است که مي‌توان به آن مراجعه نمود. (9)
4ـ حج نمودن، دو روايت است که هر کس چهار مرتبه حج به جا آورد عذاب قبر از او برداشته مي‌شود. (10)
5ـ خواندن بعضي از سوره‌هاي قرآن: امام علي(ع) مي‌فرمايد: «هر کس در هر جمعه سوره نسا را تلاوت کند از فشار قبر امان مي‌يابد». (11) سوره‌هاي زخرف، ياسين، تکاثر و تبارک، نيز در اين مورد سفارش شده‌اند.
6- اين که مرگ انسان در روز جمعه باشد.
7- ريختن آب روي قبر.
و... .
پي نوشت:
1- ميزان الحکمه 10 جلدي، ج 3، ص 178
2- بحارالانوار، ج 78، ص 259
3- همان، ج 75، ص 265
4- ثواب الاعمال، ص 111
5- بحارالانوار، ج 6، ص 221
6- با استفاده از کتاب «عالم برزخ در چند قدمي ما» محمد محمدي اشتهاردي، انتشارات نبوي
7- همان، ج 85، ص 107
8- بحارالانوار، ج 91، ص 219
9- حاشية مفاتيح الجنان، شيخ عباس قمي
10- من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 217، روايت 2209، باب 2
11- وسايل الشيعه، ج 7، باب 54، ص 409، روايت 9714
