به گزارش «شیعه نیوز»، محمدجواد رجب‌زاده پیرامون سیره اخلاقی «امیرالمومنین (ع)» گفت: «امیرالمومنین (ع)» شخصیتی با فضایل بی پایان داشتند، نشر این فضائل یکی از دغدغه‌های «پیامبر اکرم (ص)» محسوب می‌شد، از سوی دیگر سفارش و تاکید بر نشر این فضائل از جانب خداوند متعال نیز صورت می‌گرفت به عنوان مثال در آیه ۶۷ سوره مائده که مربوط به جریان غدیر خم است بیان شده: «أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ،ای پیغمبر، آنچه از خدا بر تو نازل شد به خلق برسان که اگر نرسانی تبلیغ رسالت و اداء وظیفه نکرده‌ای، و خدا تو را از شرمردمان محفوظ خواهد داشت، و دل قوی دار که خدا کافران را به هیچ راه موفقیتی راهنمایی نخواهد کرد».
وی به تاکید خداوند متعال بر فضایل «امیرالمومنین (ع)» اشاره و ابراز کرد: هنگامی که خداوند به «پیامبراکرم (ص)» خود دستور داد تا «امیرالمومنین (ع)» را در غدیر خم به مردم معرفی کند به «پیامبراکرم (ص)» فرمود: اگر «امیرالمومنین (ع)» را به مردم به عنوان، ولی وصی معرفی نکنی رسالت ۲۳ ساله خود را زیر سوال برده اید این امر بیانگر این مهم است که ارزش و جایگاه فضایل «امیرالمومنین (ع)» به حدی است که کوتاهی در آن موجب از بین رفتن زحمات ۲۳ ساله «پیامبراکرم (ص)» می‌شود.
رجب زاده به تلاش‌های «پیامبراکرم (ص)» برای معرفی فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» اشاره و تصریح کرد: «پیامبراکرم (ص)» همواره تلاش کردند تا در همه شرایط حتی در روز‌های ابتدایی رسالت این امام بزرگوار، «امیرالمومنین (ع)» را به عنوان تنها کسی که توانایی راهنمایی جامعه مسلمانان را پس از رحلتشان می‌تواند برعهده بگیرد در محافل مختلف مطرح کردند، «پیامبراکرم (ص)» هنگامی که در نخستین روز‌های رسالت خود اقوام و آشنایان را در یک میهمانی دور هم جمع کرده بودند در همان زمان «امیرالمومنین (ع)» را به عنوان جانشین خود معرفی کردند.
وی به تاکیدات «پیامبراکرم (ص)» به منظور نشر فضایل «امیرالمومنین (ع)» اشاره و ابراز کرد: در این راستا «پیامبراکرم (ص)» بار‌ها و بار‌ها و در موقعیت‌های مختلف در مورد نشر فضایل «امیرالمومنین (ع)» تاکید کرده بودند. به عنوان مثال «پیامبراکرم (ص)» در حدیثی می‌فرمایند: «خدا برای برادرم علی فضائلی قرار داده که قابل شمارش نیست. اگر کسی فضیلتی از فضائل او را بنویسد، تازمانی که این نوشته باقی باشد ملائکه برای نویسنده آن استغفار می‌کنند و اگر کسی به فضیلتی از فضائل بی شمار او گوش فرا دهد خداوند گناهانی که با گوش انجام داده می‌آمرزد همچنین اگر به کتابی از فضائل او نظر کند گناهانی که با چشم کرده را می‌آمرزد.
رجب زاده به پنهان ماندن برخی از ابعاد فضایل «امیرالمومنین (ع)» پرداخت و افزود: با وجود تمام تاکیداتی که در مورد فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» از سوی «پیامبراکرم (ص)» و حتی خداوند متعال انجام شده باز هم تمام ابعاد و فضایل «امیرالمومنین (ع)» مطرح نمی‌شد. حسادت، کینه توزی، ترس از دست دادن منافع و موقعیت‌ها از جمله علل کتمان فضائل «امیرالمومنین (ع)» توسط دشمنان ایشان بود.
وی به رویکرد دشمنان نسبت به «امیرالمومنین (ع)» پرداخت و افزود: دشمنی و حسد اولین انگیزه در کتمان فضائل «امیرالمومنین (ع)» بود. دشمنان «امیرالمومنین (ع)» تلاش داشتند تا فضیلت‌های این امام بزرگوار را پنهان کنند آنان به علت وجود حسد و کینه و از همه مهمتر ترس از دست دادن موقعیت اجتماعی خود تلاش داشتند تا فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» را از نظر آحاد مردم دور نگه دارند، این روند بعد‌ها در دوره بنی امیه و بنی عباس به خوبی دیده شد حتی در برهه‌ای کار به جایی رسید که به جای بیان فضایل «امیرالمومنین (ع)» که دستور «رسول خدا (ص)» بود فرمان لعن این امام بزرگوار بر منابر صادر شد.
این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا ادامه داد: البته این نوع کتمان و چشم پوشی بر حقیقت سابقا توسط برخی از اهل کتاب نسبت به «پیامبراکرم (ص)» نیز اتفاق افتاده بود، در آیه ۱۴۶ سوره بقره به این موضوع اشاره شده: «الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ ۖ وَإِنَّ فَرِیقًا مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ یَعْلَمُونَ، گروهی که ما بر آن‌ها کتاب فرستادیم، محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و حقّانیّت او را به خوبی می‌شناسند همان گونه که فرزندان خود را، و لکن گروهی از آنان از راه عناد حق را کتمان می‌کنند در صورتی که علم به آن دارند»، بنابراین تکرار این واقعه امری عجیب و دور از انتظار نبود.
مظلومیت «امام علی (ع)»
رجب زاده مظلومیت «امیرالمومنین (ع)» در زمان ولایتشان را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: این کتمان به حدی افزایش یافته بود که وقتی «امیرالمومنین (ع)» در مسجد با ضربه ابن ملجم مرادی به خون غلتیدند و خبرش در بین مسلمین پیچید برخی از افراد می‌پرسیدند مگر حضرت «علی (ع)» نیز نماز می‌کند، این طرز تفکر نشان می‌داد که دشمنان با تبلیغات بسیار بر ذهن و افکار عمومی تاثیر گذاشته بودند و «امیرالمومنین (ع)» را به عنوان یک فرد العیاذ بالله به بخشی از جامعه معرفی کرده بودند.
این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا اظهار کرد: در این میان عموم شیعیان نیز برای حفظ جان خود مجبور بودند تا فضایل «امیرالمومنین (ع)» را پنهان کنند و آن را به زبان نمی‌آورند بدین ترتیب ابعاد گسترده فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» از دید بسیاری پنهان ماند؛ بنابراین دومین انگیزه از انگیزه‌های کتمان فضیلت ایشان ترس دشمنان از به خطر افتادن جان خود بود.
احتیاط «پیامبراکرم (ص)» در بیان فضایل «امیرالمومنین (ع)» در بین مردم
رجب زاده پیرامون فضایل «امیرالمومنین (ع)» بیان کرد: روایت شده «پیامبراکرم (ص)» در سخنان خود به برخی از ابعاد فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» اشاره داشتند، اما با این حال تمام فضیلت‌های این امام بزرگوار را بیان نمی‌کردند، زیرا معتقد بودند که اگر تمام این فضایل مطرح شود برخی از مردم که به بلوغ فکری و ایمانی نرسیده اند توان هضم آن‌ها را نداشتند. ایشان به «امیرالمومنین (ع)» فرمودند: «اگر نبود کاری که مسیحیان با عیسی کردند و در مورد او غلو کرده و او را فرزند خدا شمردند، فضایل بسیاری از تو برای مردم بازگو می‌کردم»، لذا هرگز به تمامی ابعاد فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» اشاره نمی‌کردند و تکرار چنین رخدادی برای جامعه مسلمان را خطر محسوب می‌کردند، در حقیقت «پیامبراکرم (ص)» از تکرار چنین تجربه‌ای تلخ نگران بودند. توجه به این نوع کتمان افق بلندی رو به فضایل ایشان می‌گشاید.
وی به تداوم این رویه در سیره «امیرالمومنین (ع)» اشاره کرد و افزود: «امیرالمومنین (ع)» در خطبه ۱۷۴ نهج البلاغه می‌فرمایند: «اگر می‌خواستم تا شما را از اخباری غیبی و اسرار درونیتان آگاه کنم انجام می‌دادم، اما ترس از این را دارم که شما غلو کنید و من را از «پیامبر اکرم (ص)» بالاتر بدانید بنا بر این تنها این دانش را تنها به افرادی خاص که ایمان آن‌ها قابل اعتماد است بازگو خواهم کرد». جالب است که در این جا ابن ابی الحدید که شارح معتزلی نهج البلاغه است در صفحه ۱۰ از جلد دهم شرحش می‌گوید: «با این که «امیرالمومنین (ع)» بسیاری از این علوم و فضائل را کتمان کردند می‌بینیم بسیاری توان هضم همین مقدار را نداشته و ادعای نبوت، بلکه الوهیت و خدایی ایشان را داشتند».
ترس از تکفیر مردم
وی به عدم بصیرت و ظرفیت عامه مردم از فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» اشاره و تاکید کرد: اگر تمام ابعاد و فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» از زبان «ائمه معصومین (ع)» و یا «پیامبر اکرم (ص)» برای مردم بیان می‌شد مردم عامه توان درک تمام مراتب جایگاه و فضیلت «امیرالمومنین (ع)» را نداشتند همین امر سبب شد تا برخی از بزرگان همانند سلمان فارسی نیز از بیان فضایل «امیرالمومنین (ع)» سرباز می‌زدند، در روایات آمده است روزی سلمان در محضر «امیرالمومنین (ع)» بود و خطاب به ایشان گفت: من تحقیقات فراوانی در طی زندگیم در کتاب یهود و نصارا انجام دادم و فضایلی را که در وجود شما قرار دارد به عنوان بشارتی از برای وصی پیامبر آخرالزمان در کتاب آنان خوانده بودم، یا «امیرالمومنین (ع)» من فضایل شما را در کتاب تورات دیدم، اما از اینکه فضایل را برای مردم عادی مطرح کنم بیم دارم، زیرا مورد تکفیر آنان قرار خواهم گرفت.
باران که در لطافت طبعش خلاف نیست
رجب زاده به توصیف ویژگی‌های برجسته «امیرالمومنین (ع)» پرداخت و افزود: نشر خوبی‌های و فضایل «امیرالمومنین (ع)» توسط «پیامبر اکرم (ص)» همانند باران لطیفی است که بر تمامی جامعه اسلامی باریده، اما هرکس به اندازه درک خود از ایشان نصیب برده، تعدادی همانند سلمان و ابوذر پس از درک فضیلت‌های «امیرالمومنین (ع)» تلاش می‌کنند تا ایشان را الگویی برای زندگی خود قرار دهند و این امام بزرگوار را هدیه ارزشمند از جانب خداوند می‌دانند، اما در مقابل عده‌ای دیگر هستند که با دیدن و شنیدن این فضایل راه دشمنی در پیش گرفتند، «باران که در لطافت طبعش خلاف نیست، در باغ لاله روید و در شوره بوم خس»، به عبارت دیگر «امیرالمومنین (ع)» همانند شاگردی موفق و ارزشمند برای کلاس هستند که استاد آن را تشویق می‌کند عده‌ای از بچه‌ها به وجود چنین شاگردی در کلاس خود افتخار کنند و تلاش دارد تا خصایص او را به عنوان الگویی ارزشمند در زندگی مد نظر قرار دهند، اما عده‌ای دیگر به دشمنی با وی می‌پردازند و تلاش دارند تا چهره ایشان را در مقابل سایر شاگردان مدرسه خراب کنند.
«امیرالمومنین (ع)» از دریچه نگاه مردم هم عصرش
وی به شیوه تفکر افرادی که در زمان ولایت «امیرالمومنین (ع)» زندگی می‌کردند اشاره کرد و افزود: برخی کسانی که در دوران ولایت «امیرالمومنین (ع)» زندگی می‌کردند افرادی بودند که هنوز ایمان حقیقی و ریشه دار در وجود آنان درونی و نهادینه نشده بود، آنان درک واقعی از حقایق دین اسلام نداشتند و برخی در ظاهر اسلام آورده بودند، اما در حقیقت به دنبال منافع خود بودند آنان حتی در روز‌های آخر رحلت «پیامبر اکرم (ص)» برخورد‌های ناشایستی را با «نبی خدا (ص)» داشتند و حتی حاضر نشدند تا وصیت «پیامبراکرم (ص)» را مکتوب کنند و پس از رحلت ایشان به دنبال منافع خود وقایع و اتفاقات متعددی را رقم زدند.
رجب زاده تلاش «ائمه اطهار (ع)» برای بیان حقایق را پس از رحلت «پیامبراکرم (ص)» را متذکر شد و بیان کرد: پس از رحلت «پیامبراکرم (ص)» حضرت «فاطمه زهرا (س)» به همراه دو فرزندشان به درب خانه مهاجران و اعصار رفتند و تک‌تک در‌های آن‌ها را زدند و واقعه غدیر خم را که یک حقیقت بزرگ و غیر قابل انکار بود را به آنان یادآوری کردند.
سه محور و سه رویکرد «امیرالمومنین (ع)»
وی محور اصلی فعالیت «امیرالمومنین (ع)» را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: یادآوری واقعه غدیر خم برای مردم، تلنگر زدن به ذهن خواب رفته مردم جامعه آن روزگار، گردآوری قرآن به دستور «پیامبراکرم (ص)» به عنوان یک گوهر گرانبها همچنین اجرای وصیت «نبی اکرم (ص)» مبنی بر ممانعت از خونریزی بین مسلمان، به عنوان امور مهم در دستور کار «امیرالمومنین (ع)» قرار گرفت.
دستاورد‌های ارزشمند؛ قدر ناشناسی‌های بی پایان
وی پیرامون گردآوری قرآن کریم توسط «امیرالمومنین (ع)» خاطرنشان کرد: یکی از دستورات «پیامبراکرم (ص)» به «امیرالمومنین (ع)» گردآوری و تدوین قرآن کریم بود لذا «امیرالمومنین (ع)» پس از خانه نشینی اقدام به تنظیم و تدوین قرآن کریم نمودند که طی سال‌ها بر «پیامبر اکرم (ص)» نازل گردیده بود، ایشان علاوه بر تنظیم قرآن کریم توانستند حاشیه‌هایی را در شأن نزول قرآن و تفاسیری که از زبان خود «پیامبراکرم (ص)» بیان شده بود را مستقیماً ارائه دهند.
چند نکته مهم پیرامون علل ضربت خوردن «امیرالمومنین (ع)» توسط منافقین
رجب زاده پیرامون شهادت «امیرالمومنین (ع)» بیان کرد: گروه خوارج تصمیم گرفت با کشتن سه نفر از افراد مطرح دین اسلام مسیر حرکت دین را تغییر دهد، آنان بر این گمان بودند که اسلام از مسیر خود منحرف شده لذا با کشتن این افراد می‌توانند اسلام را نجات دهند و بدین ترتیب نقشه ترور سه فرد مهم از دنیای اسلام را در آن زمان کشیدند، اما تنها ابن ملجم مرادی بود که «امیرالمومنین (ع)» را در محراب مسجد کوفه در هنگام نماز صبح به شهادت رسانید و در این میان معاویه تنها زخم کوچکی برداشت، در حقیقت حضرت «امیرالمومنین (ع)» شهید راه عدالت شدند و در راه گسترش دین حقیقی اسلام به شهادت رسیدند.
وی به توصیه «امیرالمومنین (ع)» در مورد سبک زندگی اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: «امیرالمومنین (ع)» در کتاب نهج البلاغه و در نامه خود به «عثمان ابن حنین انصاری» از استانداران آن زمان بیان فرمودند: شما نمی‌توانید همانند من زندگی کنید، اما باید سه شیوه را در پیش بگیرد، اول اینکه اهل پرهیز باشید تا در زشتی و مکافات قرار نگیرد، دوم اینکه اهل تلاش باشید و از کوشش فرو گذاری نکنید و سوم اینکه عفت را در پیش بگیرد، عفت در اینجا به معنای دوری از شهوت رانی و شکم وارگی است و نکته آخر اینکه راستگو باشید و از دروغ بپرهیزید.
انتهای پیام
