شیعه نیوز: فراز دوم از مناجات امیرالمومنین(ع) این عبارت است: «اَسألُک الامان یَومَ یَعضَ الظّالِمُ علَی یَدَیْهِ یَقولُ: یالَیْتَنِی اتّخَذْتُ مَعَ الرّسولِ سَبیلاً» که مستند به آیه ۲۷ سوره فرقان است و طبق روایات می‌توان فهمید افرادی در روز قیامت پشیمان هستند که در حق اهل بیت(ع) و به خصوص حضرت علی(ع) ظلم کرده و از مسیر الهی گمراه شده‌اند.
محمود حمیداوی، مدرس قرآن امروز ۲۶ اسفندماه در ادامه بیان شرح و توضیح روزانه یک فراز از مناجات امیرالمؤمنین(ع) به مناسبت آغاز ماه شعبان، گفت: فراز دوم از مناجات امیرالمؤمنین(ع) این عبارت است: «اَسألُک الامان یَومَ یَعضَ الظّالِمُ علَی یَدَیْهِ یَقولُ: یالَیْتَنِی اتّخَذْتُ مَعَ الرّسولِ سَبیلاً»: و از تو امان می‌خواهم درآن روزی که شخص ظالم دستانش را به دندان می‌گَزَد و می‌گوید: ای کاش همراه پیامبر(ص) مسیر او را در پیش گرفته بودم.
این فراز مستند به آیه ۲۷ سوره فرقان است که پروردگار در وصف روز قیامت می‌فرماید: «وَ یّوم یَعَض الظّالِمُ عَلی یَدَیْهِ یَقولُ یالَیْتَنِی اتّخَذْتُ مَعَ الرّسولِ سَبیلاً»: آن روزی که شخص ظالم دستانش را به دندان می‌گَزَد و می‌گوید ای کاش همراه پیامبر(ص) مسیر او را در پیش گرفته بودم.
درباره شأن نزول آیه فوق در تفاسیر مختلف چنین آمده است: شخصی به نام عقبة بن ابی معیط بسیار نزد پیامبر(ص) می‌آمد و با حضرت مجالست داشت. روزی پیامبر(ص) را به میهمانی که برپا کرده بود دعوت کرد. حضرت به خانه او آمد، اما به دلیل مسلمان نبودش از غذای او میل ننمود. عقبه با دیدن غذا نخوردن پیامبر(ص) بلافاصله شهادتین را ادا کرد. یکی از دوستان او به نام اُبَی بن خلف، وی را سرزنش کرد و گفت: آیا به دین جدید گرویده‌ای؟ عقبه پاسخ داد: حیا کردم که او در خانه‌ام باشد و از غذایم نخورد. لذا بر دین او شهادت دادم. اُبی گفت: سخنت را باور نمی‌کنم مگر آنکه نزد او بروی و آب دهان بر صورتش بیندازی. عقبه بلافاصله در پی پیامبر(ص) رفت و حضرت را در دارالندوة در حال سجده یافت و با بی‌شرمی آب دهان بر سیمای مبارک ایشان انداخت. پروردگار این آیات را درباره عقبه نازل کرد که روز قیامت نادم و پشیمان می‌شود و دست به دندان می گَزَد و می گوید: ای کاش همراه رسول خدا(ص) به سوی مسیر نجات می‌رفتم.
کلمه «یَعَض» برگرفته از «عَضّ» به معنای دندان گرفتن است. تعبیر دقیق‌تر آن در این آیه یعنی دست به دندان گزیدن، پشیمانی، سر انگشتان به دندان گرفتن، دندان‌ها را به هم ساییدن و ندامت شدید که همه کنایه از خشم و افسوس است؛ زیرا عادت مردم چنین است که هنگام پشیمانی اینگونه عمل می‌کنند و می‌گویند: ای کاش فلان کار را انجام می‌دادم که اکنون به چنین مشکلی دچار نمی‌شدم.
کلمه «ظالم» در این آیه و همچنین در فراز دعا اشاره به ستمکاران این امت درباره پیامبر(ص) دارد.
در سوره فرقان آیه دیگری پس از این دو آیه ذکر شده که مُتمّمِ حسرتِ ستمگر نادم است: «یا ویَلْتَی لَیْتَنی لَم اَتّخِذْ فلُانا خَلیلاً»: ای کاش فلان شخص را به عنوان دوست خود انتخاب نمی‌کردم. امام باقر(ع) در تفسیر این آیات، با اشاره به اولین کسانی که در حق پیامبر(ص) ظلم کردند می‌فرماید: مراد از سخن پروردگار که فرمود: آن روز که ظالم دستانش را به دندان می گَزَد، اولی است که در قیامت می‌گوید: ای کاش همراه پیامبر مسیر او را در پیش گرفته بودم. ای کاش همگام با رسول خدا، علی را ولی خود می‌دانستم و دومی را به عنوان دوست قبول نمی کردم! او مرا از ذکر گمراه کرد در حالی که ولایت بر من عرضه شده بود.
تکمیل‌کننده معنای این فراز کلمه «سبیل» به معنای «مسیر» است. با مراجعه به روایات، فقط یک مسیر با عنوان ولایت امیرالمؤمنین(ع) پیش روی ما قرار می‌گیرد. امام صادق(ع) در تفسیر عبارت «ای کاش همراه پیامبر او را انتخاب می‌کردم» فرمود: منظور از مسیر علی بن ابی طالب(ع) است. طبق آنچه در این فراز ذکر شد نتیجه می‌گیریم افرادی در روز قیامت پشیمان و بیچاره هستند که در حق اهل بیت(ع) و به خصوص حضرت علی(ع) ظلم کرده و از مسیر الهی گمراه شده‌اند.
انتهای پیام
