نحوه مواجهه با اشتباهات خانوادگی

«شیعه نیوز»: «اشتباه داریم تا اشتباه، خطا داریم تا خطا. این‌ها را مادر همیشه می‌گفت. هی تو اتاق راه می‌رفت و بعد از چند دقیقه می‌نشست و دوباره بلند می‌شد. باورش نمی‌شد یک مرد، بعد از ۳۰ سال زندگی دار و ندارش را فروخته باشد. باورش نمی‌شد مرد، بی خبر کل سرمایه زندگی را به باد داده باشد و چیزی هم به همسرش نگفته باشه. حالا دیگر باید به مستاجری می‌رفتند. سر پیری به قول خودش باید از صفر شروع می‌کردند. اما می‌گفت همه‌ی این‌ها یک طرف، پنهان کاری هم یک طرف. می‌گفت این پنهان کاری را نمی‌توانم ببخشم، زیرا که قلب مرا به درد می‌آورد»
ناصر ولیلا یک فرزند پر از جنب و جوش به نام صدرا دارند. صدرا حتی از دیوار راست هم بالا می‌رود. از این پدر و مادر صبور پرسیدم که اگر فرزند شما مرتکب اشتباهی شود، شما چه رفتاری نشان می‌دهید؟

پدرصدرا گفت: می‌پذیرم که آدم‌ها اشتباه می‌کنند. البته بستگی داره که صدرا چه کاری انجام داده و موضوع چی بوده. ممکن است که اشتباهش قابل جبران باشه و بهش فرصت میدم.
لیلا مادر صدرا هم چنین گفت: اگر موضوع اشتباهش تکراری باشد، یعنی یک اشتباه را مدام تکرار کند، خب خیلی عصبانی می‌شم. احساس می‌کنم اصلا به حرف‌های من توجه نکرده. ولی اگه برای یک باراتفاق افتاده باشد راحت‌تر می‌تونم کنار بیام.

پدر در ادامه گفت: اشتباه از یک تا صد داریم. مهم است که چه اشتباهی انجام شده است. بعضی از اشتباهات قابل جبران هستند و بعضی از اشتباهات قابل جبران نیستند. به طور کلی باید بپذیریم انسان اشتباه می‌کند و من هم اشتباه می‌کنم. تا آنجا که می‌تونم و ممکن است آسیب متوجه کسی نشود سعی می‌کنم بپذیریم و درسش را بگیرم. ما می توانیم دوتا برخورد با اشتباه داشته باشیم، می‌توانیم دردش را بگیریم و می‌توانیم درسش را بگیریم، بهتر است که درسش را بگیریم.

در ادامه از این زوج پرسیدم اگراز خودتان یک رفتاری سر بزند چطور جبرانش می‌کنید؟

مادر گفت: ما خیلی وقت‌ها یه کار‌هایی می‌کنیم که اصلا بهش آگاه نیستیم. زمانی که به اشتباهم پی ببرم، با خودم مدام میگم چرا این کار را انجام دادم، اصلا چه اتفاقی افتاد که آن کار را کردم. دقیقا مرتکب همان اشتباه شدن، برای من عذاب دهنده می‌شود.

پدر گفت: اشتباه را به روی طرف می‌آورم و طرف مقابل سعی می‌کنه که آن را جبران کند. جبرانش هم این است که اشتباه را بپذیرید و دیگر انجامش ندهد و عذرخواهی کند. البته ممکن است اشتباه آنقدری بزرگ باشد که با عذرخواهی هیچ چیزی حل نشود، ولی حداقلش این است که تکرارش نکنیم.
آسیه اناری روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه گفت: در هر صورت در برخورد با اشتباهات اعضای خانواده، ابتدا باید صبوری کرد و دلیل آن رفتار اشتباه را دانست و بعد واکنش نشان داد.

وی افزود: نکته ای که مهم است، باید بدانیم که اشتباه از سمت والدین یا از سمت فرزندان بوده است. در مورد اشتباهات پدر و مادر باید سعی کرد که فرزندان را به این موضوع وارد نکنیم. زیرا مسئله ای است که به بزرگتر‌ها مرتبط می‌شود و والدین باید با کمک یکدیگر مسائل را حل کنند.
وی در ادامه گفت: زمانی که هر کدام از اعضای خانواده دچار اشتباه، چه بزرگ و چه کوچک شوند باید عذرخواهی کنند و اعضای خانواده هم بدون سرزنش گری با او رفتار کنند. تا مشکل را پشت سر بگذارند.

وی تاکید کرد: این که ما یک رفتار و عملی را به اشتباه انجام دهیم و اعضای خانواده آن را مدام به روی طرف مقابل بیاورند و به قولی " نقش قبر کنیم " باعث آفت خانواده می‌شود.

اولین نکته این است که بدانیم، آن اشتباه چه مقدار به زندگی ما آسیب زده است. برای مثال وقتی لیوانی می‌شکند می‌گوییم شکست و ممکن است عصبانی شویم، ولی زندگی را متزلزل نمی‌کند.

به هرحال هر چیز ساده ایی که آسیب آن چنانی در زندگی وارد نکند، می‌گذریم. ولی زمانی که آسیب زیادی به اعضای خانواده وارد کند ممکن است از دید آن‌ها قابل بخشش نباشد. گاهی اوقات بخشیدن، امکان پذیر نیست وممکن است آن خطا زندگی را نابود کند.

برای همه‌ی ما در زندگیمان پیش آمده یا خواهد آمد که دچار اشتباه شویم و تصمیم غلطی بگیریم که هم خودمان و هم خانواده مان را به دردسر اندازیم. برخی از اشتباهات هستند که مثل دوران کودکی با یک عذرخواهی ساده، قابل گذشت و بخشیدن است و گاهی مثل خودمان که روز به روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شویم، اشتباهاتمان هم بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند.
"جوانی که با عصبانیت خودش، جان یک جوان دیگر را گرفته بود و حکم آماده اجرا بود همه منتظر بودن که حکم قصاص اجرا شود، اولیای دم این قاتل نادم را بخشیدند"

گاهی اوقات از اشتباهمان پشیمان می‌شویم، اما شاید، همیشه فرصت پشیمان شدن را پیدا نکنیم. گاهی حتی یک خانواده را ممکن است به دردسر اندازیم و یک عزیزی را با اشتباه خود از خانواده ای بگیریم و بنیان خانواده را از بین ببریم.

عصبانیت گاهی مهم‌ترین دلیل در بروز اشباهات است. یک لحظه عصبانیت می‌تواند اتفاقی را رقم زند که یک عمر پشیمانی به دنبال بیاورد. یادمان باشد شاید فقط یک بار فرصت جبران داشته باشیم و بخشیده شویم و بتوانیم اشتباهات گذشته مان را جبران کنیم.
یکی از دلایلی که آدم‌ها شاید مطمئن هستند که مورد بخشش قرار می‌گیرند، عشق و دوست داشتن است. وقتی که در خانواده، عزیزی از ما دچار اشتباهی می‌شود، به علت محبت به او سریع، گذشت می کنیم.
با اشتباهات زندگیمان چگونه مواجه شویم؟

اناری در خصوص بروز اشتباهان گفت: بستگی به این دارد که آن اشتباه، بنیان زندگی ما را به چه میزان متزلزل کرده و آسیب رسانده است. ولی به طور کل، فرمول مواجهه با اشتباهات زندگی، گذشت و بخشش خودمان است. زیرا، کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم.

وی افزود: اشتباهات زندگیمان هرچقدر بزرگ‌تر باشد، اثرات بیشتری را می‌گذارد. ولیکن باید بررسی شود که چرا آن اشتباه را انجام دادیم و تحت چه شرایطی مرتکب خطا شدیم.

وی اظهار کرد: برای حل این موضوع بهتر است که اشتباهات و راهکار‌ها را بنویسیم، جمع بندی کنیم و از دیگران کمک گیریم. اگر وضعیت روحی ما بعد از آن اشتباه، مساعد نیست باید از روانشناس و یا حتی از روانپزشک کمک بگیریم.

اناری بخشیدن خود را یکی از عوامل مهم دانست و گفت: اگرخودمان را در برابر اشتباهات نبخشیم، هیچ وقت از آن خطا نمی‌توانیم عبور کنیم. گذشت و بخشیدن از خود، نوشتن دلایل اشتباه و تکرار نکردن آن از اهمیت بسزایی برخوردار است.

آسیه اناری روانشناس بالینی به بخشش خود بسیار تاکید کرد و گفت: ما قادربه بخشش خود نیستیم. به این دلیل، یک اشتباه هیچ وقت برای ما تمام شدنی نیست و دائما خود را سرزنش می‌کنیم و احساسات منفی و شدیدی را با خود حمل می‌کنیم. احساساتی که حال ما را مدام بد می‌کند و ادامه مسیر زندگیمان را هم با مشکل مواجه خواهد کرد.

هنگامی که شما به اشتباه خود پی بردید، کار درست و مسئولانه این است که اشتباه خود را بپذیرید؛ و در چنین شرایطی پذیرش عواقب کارتان، می‌تواند راه حلی برای خطا هایتان باشد. نوع اشتباه خود را تشخیص دهید و خودتان را برای رویارویی با آن آماده کنید.

یکی از واقعیت‌های غیرقابل انکار در مورد همه ما این است که هیچ کدام مصون از اشتباه کردن و خطا نیستیم وامکان تصمیمات نادرست و اقدامات اشتباه از طرف هر فردی وجود دارد.
۵ توصیه عاقلانه برای برخورد با اشتباهات

در ادامه آسیه اناری روانشناس دکترای بالینی راهکاری را ارائه داد:

۱- اشتباه تان را بپذیرید.
۲- تلاش نکنید که اشتباهات تان را پنهان کنید.
۳- به شکل مودبانه و محترمانه‌ای عذرخواهی کنید.
۴- از اشتباه خود درس بگیرید و دیگر آن‌ها را تکرار نکنید.
۵- به دیگران اجازه دهید برای جبران اشتباهتان به شما کمک کنند.