«شیعه نیوز»: در طول بیست و پنج سال گذشته، روانشناسان دریافتهاند که شخصیتها حول ۵ ویژگی اساسی که ۵ بزرگ نامیده میشوند، میچرخند. همه افراد با داشتن درجههای متفاوتی از سازگاری، وظیفه شناسی، روانرنجوری، برونگرایی و میل به تجربه کردن شناخته میشوند.
برخلاف تصور رایج، افراد محدود به تیپهای خاصی از شخصیت نیستند. معمولاً هیچ کس کاملاً برونگرا یا درونگرا، یا کاملاً شیاد یا حیلهگر نیست. ممکن است یک صفت در تعداد محدودی از افراد نمایان باشد و تعداد زیادی از مردم مقدار کمی از آن صفت را دارا باشند.
کریستوفر سوتو، روانشناسی در کالج کالبی در ماین گفت: با توجه به تحقیقات بهطور قاطع میدانیم که مردم فقط به انواع مختلفی طبقه بندی نشدهاند. هر ویژگی شخصیتی یک بعد پیوسته است. شما میتوانید میزان زیاد یا کمی از آن ویژگی را دارا باشید. بیشتر مردم در حد وسط قرار میگیرند.
شخصیت نیز به انسان محدود نمیشود. تحقیقات نشان میدهد که حیوانات از مورچهها تا میمونها همه شخصیت دارند که توسط پنج بزرگ توصیف شدهاند. جهانی بودن شخصیت به یک منشأ تکاملی اشاره دارد.
فرانک سولووی، روانشناس دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، گفت: حیوانات و انسانها همه مشکلات مشترک بقا دارند. این مشکلات رایج بقا در پنج بزرگ به زیبایی بیان شده است و به همین دلیل است که در شخصیت انسان و شخصیت حیوان پیوستگی زیادی وچود دارد.
به عنوان مثال، وظیفه شناسی شامل رفتارهایی مانند برنامهریزی و مشورت است که برای مراقبت از فرزندان، انتخاب همسران و زندگی در دستهها در بین پستانداران مهم است.
براساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ در مجله Integrative & Comparative Biology منتشر شد، عنکبوتهایی که تارهای دایره مانند میبافند، طعمههای بیشتری را میگیرند. دانشمندان در سال ۲۰۰۹ در مجله Biological of the Society of Linnea گزارش دادند فنچها که لانههای مرتب و استتار شدهای میسازند دوستان بیشتری را به خود جلب میکند. در سال ۲۰۱۱ در ژورنال Animal Behavior گزارش داده شده است بیشتر زنبورهای بهداشتی که اعضای مرده کلنی بیشتری را از بین میبرند، خطر بیماری را کاهش میدهند، وزن بیشتری پیدا میکنند و تولید مثل بیشتری دارند.
برخی از این رفتارها ممکن است ابتدایی به نظر برسد، اما با این وجود مظاهر شخصیت است. سولووی گفت: به معنای وسیعتر، شخصیت بیان تمام رفتارهایی است که ما و سایر حیوانات از خود نشان میدهیم و به ما اجازه میدهد تا به صورت سازگار در جهان عمل کنیم.
تکامل همچنین میتواند توضیح دهد که چرا شخصیتها بسیار متفاوت هستند. بسته به شرایط، هر یک از این پنج بزرگ میتوانند سودمند باشد. به عنوان مثال به گفتهی سلووی: سازگاری در روابط عالی است. اما اگر یک شیر به شما حمله کرد، بهتر است با یک شخصیت پرخاشگرانه ظاهر شوید. از آنجا که جهان بسیار غیرقابل پیشبینی است، هر جنبه از هر ویژگی شخصیتی میتواند در زمانهای مختلف مفید باشد بنابراین به جای تکامل یک نوع شخصیت خاص که برای هر موقعیت مساعد باشد، ما تنوع شخصیتی گستردهای داریم.
وی بیان کرد: هیچ راه حل واحدی برای شخصیت و رفتارهایی که باید بروز دهید وجود ندارد.
ریشه تکاملی شخصیت به معنای ارث بردن صفات است؛ بنابراین خواه آنرا بپذیرید یا نه، بیشتر شخصیت شما از پدر و مادرتان ناشی میشود. سوتو گفت: در حقیقت تقریباً نیمی از تفاوتهای شخصیت در انسان ژنتیکی است. بقیه تغییراتی که در شخصیت رخ میدهند، از محیط شما ناشی میشوند مانند: تجارب زندگی و ترتیب تولد. سولووی توضیح داد: فرزندان اول قاطعانهتر عمل میکنند، درحالیکه فرزندان دوم بامزهتر هستند؛ خواهر و برادر کوچکتر از شوخ طبعی برای از بین بردن قدرتی که فزندان بزرگتر بر آنها اعمال میکنند، استفاده میکنند.
نه تنها محیط اطرافتان شخصیت شما را شکل میدهد بلکه میتوانید تا حدی شخصیت خود را متناسب با شرایط تنظیم کنید. میتوانید در یک مهمانی خوش برخوردتر و در خانه با اعضای خانواده سازگارتر باشید. میتوانید هنگام کار، درونگرا و در هنگام بازی رقابتی، سلطهجو باشید. به گفتهی سولووی: هیچ صفتی قرار نیست به تنهایی در کل روز همراه شما باشد.
با گذشت زمان، شخصیتها میتوانند تغییر کنند. سوتو گفت: ژنهایمان نقطه شروع شخصیت هستند و با افزایش سن با ما میمانند. اما هرچه پیرتر میشویم، تجربیات زندگی ما بیشتر و بیشتر میشود و فرصتهای بیشتری برای دور شدن از نقطه شروع ژنتیکی وجود دارد.
وی اظهار کرد: هنگامی که کودکان نوجوان میشوند، کاهش موقت سازگاری و وظیفه شناسی را تجربه میکنند. برای مثال تبلتر میشوند. اما مطالعات نشان میدهد که هرچه افراد از اوایل بزرگسالی تا میانسالی رشد میکنند، آزمایشها و سختیهای زندگی، افزایش مسئولیتها، روابط شخصی و موارد مشابه باعث سازگارتر، وظیفه شناستر و از نظر عاطفی پایدارتر شدن آنها میشود و نشانههای روانرنجوری کمتری در آنها دیده خواهد شد.