به گزارش «شیعه نیوز»، با وجود اینکه داعش در خاورمیانه تقریباً شکست خورده و بخش‌های زیادی از مناطق تحت تصرف خود را در کشورهای سوریه و عراق از دست داده است، اما شاخه‌های مرتبط به آن در نقاط گوناگون جهان همچنان فعال هستند. در آخرین نمونه از اقدامات تروریستی این گروه، تقریباً همزمان با کشتن ۱۱ معدنچی شیعه در پاکستان از سوی داعش، تقریباً صد نفر در حمله بوکوحرام به یک روستا در نیجر نیز کشته شدند.
از سوی دیگر کارشناسان هشدار می‌دهند که مسئولیت بوکوحرام در مورد آدم‌ربایی اخیر بیش از ۳۰۰ دانش‌آموز در ایالت کاتسینا در شمال غربی نیجریه نشان داده است که این گروه شبه نظامی فعالیت‌های تروریستی خود را گسترش داده و در حال پیدا کردن مکان و منابع جدید در نیجریه است.
به غیر از کشورهای اروپایی که افراد وابسته به داعش به طور انفرادی عملیات‌هایی با ابعاد کوچک برگزار می‌کنند، شاخه‌های نظامی این گروه در کشورهایی مانند فیلیپین و افغانستان فعالیت نسبتاً گسترده‌ای داشته و در یمن هم از سال ۲۰۱۵ اعلام موجودیت کرده است. اما یکی از مناطقی که تحرکات نظامی داعش و گروه‌های وابسته به آن همچنان وجود دارد، مناطق غرب آفریقا است.
کشورهای غرب آفریقا پیش‌تر حضور گروه‌های تروریستی مانند القاعده را تجربه کرده‌اند. در سال ۲۰۰۲، گروه تروریستی بوکوحرام در نیجریه ابراز وجود کرد و در سال ۲۰۱۵ با بیعتی که با گروه داعش داشت به عنوان شاخه این گروه تروریستی در غرب آفریقا مطرح شد.
حال به نظر می‌رسد بعد از شکست داعش در خاورمیانه این گروه تمرکز خود را بر غرب آفریقا گذاشته است. وجود منابع نفتی در کشورهایی مانند نیجریه و گابن، جمعیت زیاد مسلمانان در این مناطق که اکثراً با فقر روبه‌رو هستند و معضلاتی مانند عدم ثبات سیاسی و نبود حکومت مرکزی مقتدر باعث شده که گروه‌های تروریستی از موقعیت بسیار خوبی برای افزایش فعالیت‌های خود و جذب اعضای جدید داشته باشند. در واقع می‌توان گفت که معضلات اجتماعی و اقتصادی در مناطق مختلف آفریقا انگیزه اصلی افراد برای پیوستن به این گروه‌ها باشد.
همچنین شکاف طبقاتی بزرگی که در نیجریه و سایر کشورهای غرب آفریقا وجود دارد، باعث گرایش به بوکوحرام و سایر گروه‌های تروریستی می‌شود. جان کمپبل، عضو ارشد مطالعات سیاست آفریقا در شورای روابط خارجی در گفت‌وگوی اخیر خود با بلومبرگ با اشاره به شکاف طبقاتی شدید در نیجریه، گفته است: برای یک تا دو درصد از جمعیت نیجریه که از درآمد نفت ثروتمند شده‌اند، وضعیت فعلی نسبتاً مطلوبی است. آنها فرزندان خود را برای تحصیل به خارج از کشور می‌فرستند، نه به مدارس شبانه روزی در نیجریه که در آنجا مورد آدم‌ربایی (از سوی بوکوحرام) قرار بگیرند. برای مراقبت‌های پزشکی به لندن یا ژوهانسبورگ می‌روند، نه به بیمارستان‌های دولتی که با وضعیت بدی روبه‌رو هستند.
نارضایتی اجتماعی و اقتصادی دلیل اصلی رشد بوکوحرام در آفریقا
این موضوع در گزارشی که تیم مشاوره بخش امنیت بین‌الملل(ISSAT) مرکز سیاست امنیتی ژنو (GCSP) در ۲۰۱۹ و به نقل از گروه بحران بین‌المللی(International Crisis Group) تهیه کرده هم به وضوح آمده است. در این گزارش با اشاره به شیوه جذب عضو از سوی بوکوحرام در مناطق آمده است که اگرچه روش‌های این گروه برای جذب عضو اغلب خشونت‌آمیز و اجباری است، اما با ساکنان منطقه دریاچه چاد(اتباع چاد، کامرون، نیجر و نیجریه) رابطه هم‌زیستی زیادی برقرار کرده است.
این گزارش افزوده است: این گروه (بوکوحرام) برای کشاورزان چاه حفر می‌کند، مراقبت‌های بهداشتی هرچند ناچیزی به افراد محلی ارائه می‌دهد و گاهی اوقات پرسنل خود را که به‌طور غیر قابل قبولی با غیرنظامیان برخورد می‌کنند، تنبیه می‌کند. دولت نیجریه (و تا حدودی دولت‌های کامرون، چاد و نیجر) نمی‌تواند صرفاً به دنبال استفاده از ابزارهای نظامی باشد تا شکست این گروه را تضمین کند. در عوض، آنها باید به دنبال تضعیف روابط بوکوحرام با مردم محلی باشند و ثابت کنند که می‌توانند خلاً خدمات و حاکمیت را حداقل در مناطقی که کنترل می‌کنند، پر کنند.
در واقع می‌توان گفت که وضعیت کنونی نیجریه بی‌شباهت به عراق پیش از ظهور داعش نیست. در عراق ضعف حکومت مرکزی، فساد و بی‌کفایتی و افزایش احساس تبعیض بین مردم عراق که از سال‌ها اشغال و ناامنی خسته بودند، فرصت مناسبی به داعش داد که به سرعت، نفوذ خود را افزایش دهد و در نهایت با تصرف موصل در سال ۲۰۱۴، تبدیل به بزرگترین معضل امنیتی عراق شدند.
بوکوحرام در نیجریه به اقدامات تروریستی خود ادامه می‌دهد و به مانند داعش در عراق از طریق تجارت منابع مختلف، درآمدهای هنگفتی را کسب می‌کند که برای حیات این گروه ضروری است. قاچاق نفت و میعانات مشتق از نفت، تجارت عاج فیل، الماس، گروگان‌گیری و باج‌خواهی از جمله روش‌های درآمدی بوکوحرام در آفریقا است.
با این شرایط به نظر می‌رسد که این گروه فعالیت‌های خود را روز به روز گسترش خواهد داد. تجربه داعش در عراق و سوریه نشان داده که بوکوحرام نیز می‌تواند در صورت دسترسی بیشتر به منابع اقتصادی و درآمدی در کنار نارضایتی مردم از حکومت مرکزی به مانند داعش مناطق مختلفی را تصرف و تحت کنترل دربیاورد؛ مناطقی که با توجه به منابع و جمعیت بسیار زیاد خود می‌تواند عنوان بزرگترین منطقه تحت کنترل یک گروه تروریستی را به دست آورد.
