شیعه نیوز: سوال کردن کودکان حس کنجکاوی شان را نشان می‌دهد و به رشد و تقویت فرزندان کمک می‌کند. این حس فرزندان، به علت نداشتن حوصله و حس مسئولیت والدین، از همان ابتدای کودکی سرکوب می‌شود و والدین به جای اینکه خوشحال باشند فرزندانشان در حال یادگیری و شناخت دنیای اطراف خود هستند ناراحت و کلافه می‌شوند.
علیرضا مهدویان عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ و روانشناس تربیتی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره گفت: والدین باید در ابتدا مفهوم کنجکاوی را در ذهن کودکان، درک کنند. اغلب پدران و مادران در برخورد با فرزندانشان فکر می‌کنند بچه فضولی دارند که دست به هر چیزی می‌زند و به وسایل آسیب می‌رساند.
وی افزود: وقتی کودک به صورت چهار دست و پا راه می‌رود و تحرک می‌کند، دامنه قابلیت‌هایش برای کشف محیط بیشتر می‌شود و ممکن است به وسایل دست بزند و اجسامی را در دهانش بگذارد، سفتی و نرمی و مزه و چیز‌های مختلف را آزمایش کند. وقتی بچه با راه رفتن از آن اتاق به این اتاق می‌رود دامنه شعاع جستجوگریش بیشتر می‌شود، اما این جستجوگری به منزله فضولی نیست، بلکه به منزله این است که جهان در ذهن او شناخته‌تر شده است و پدیده‌ها را بهتر می‌شناسد.
این روانشناس تربیتی گفت: والدین باید به کودکان کمک کنند و توضیح بدهند که مثلا فلان شی‌ء چیست و در شرایطی که به کودک آسیب نمی‌رسد اجازه دهند خود او به آن دست بزند و با آن بازی کند.
مهدویان تصریح کرد: والدین باید زمینه پاسخ به کنجکاوی‌های کودک را فراهم کنند، برای مثال با بیرون رفتن مثل باغ وحش، پارک یا در محیط جدید. کنجکاوی لازمه رشد کودک است و اگر می‌خواهیم فرزندان رشد یافته‌ای داشته باشیم که از نظر شناختی، هوشی و فکری در آینده موفق باشند و لازم است حتماً در دوره کودکی تجربه شناخت جهان را برایشان بیشتر فراهم کنیم، مثلاً در قالب اسباب بازی‌ها و تجربه‌های مختلف این امکان را برای شناخت فرزندان تأمین کنیم.
آیا کنجکاوی باعث رشد و پرورش خلاقیت در کودکان می‌شود؟
مهدویان گفت: والدین برای کودکان باید یک محیط آزمایشگاهی فراهم کنند. ممکن است کودک بر اثر کنجکاوی اسباب بازی خود را بشکند و داخلش را ببیند؛ لذا باید تا جایی که خطری ندارد این امکان را برای کودکمان فراهم کنیم، این کار سبب می‌شود که کودک درکش از جهان بهتر شود. این خلاقیت، برای زندگی کم کم ساخته می‌شود و به رشد یافتگی بهتری دست پیدا می‌کند، اما بهتر است بدانید که کودکان دوست دارند بدانند وسایل اطرافشان چه ویژگی‌هایی دارند، اما این اجازه دادن به این معنا نیست که آن‌ها به هر چیزی که دوست دارند دست بزنند.
یک روانشناس تربیتی تصریح کرد: والدین باید یک مرز درست کنند، یعنی حدود مقررات کنجکاوی را برای او مشخص کنند. وقتی کودک در حال کنجکاوی است تلاش می‌کند چیزی را یاد بگیرد. لذا بهتر است وقتی کودکمان کنجکاوی می‌کند، علتش را از او بپرسیم، برای مثال وقتی به بخاری دست می‌زند، از او بپرسیم چه چیزی را حس می‌کند، این کار باعث می‌شود ذهن و تفکرات کودک فعال شود.
کنجکاوی کودکان، والدین را کلافه می‌کند
مهدویان گفت: وسایلی را که خطرناک یا گران قیمت هستند، از دسترس کودکان دور نگه داریم. والدین با کلام به کودکان در مورد کنجکاویشان توضیح دهند. نگاه والدین باید به این صورت باشد که ذهن کودک خالی از اطلاعات است و متناسب با سن او توضیح دهند. لازم نیست که همه ابعاد را توضیح دهند. والدین نباید به فرزندانشان توهین کنند و از کلمات نامناسب برای خطاب قرار دادن آن‌ها استفاده کنند.
وی افزود: والدین باید حق جستجو و کنجکاوی را برای فرزندانشان قائل باشند و آن‌ها را از چیز‌های خطرناک مانند بخاری نترسانند. باید به کودک توضیح دهند که بعضی چیز‌ها باعث آسیب زدن به ما می‌شود و پس نباید به آن‌ها دست زد.
این روانشناس تربیتی گفت: کنجکاوی رابطه نزدیکی با هوش فرد دارد، بچه‌ای که باهوش‌تر است کنجکاوی‌های بیشتری دارد، اگر بیش از حد کودکی کنجکاو باشد، سرعت اکتشاف گری کودک زیاد است و درک از مسائل بیشتر می‌شود. والدین برای جواب دادن این کنجکاوی‌ها می‌توانند کتاب‌های زیاد و آزمایش‌هایی را در اختیار فرزندشان قرار دهند.
مهدویان گفت: گاهی اوقات برخی از والدین این احساس را دارند که اگر اجازه ندهند بچه‌ها به چیزی دست بزنند ممکن است عقده‌ای بار بیایند، در این صورت اگر نیاز به کنجکاوی آن‌ها را برآورده کنند، بچه پرتوقع بار آمده و دوست دارد به هر چیزی دست بزند. والدین باید توجه داشته باشند متناسب با سن فرزندانشان کنجکاوی شان را پاسخ دهند.
این روانشناس تربیتی تصریح کرد: ناتوانی والدین در پاسخگویی به کنجکاوی کودکان نشان دهنده ضعف آن‌ها است، لذا پدرها و مادرها باید با خواندن کتاب‌های متفاوت و مراجعه به روانشناس، به راحتی به کنجکاوی آن‌ها پاسخ دهند.
