هر ساله در ایام هشت روزه عید حنوکا، یهودیان ایران با روشن کردن شمع و توزیع شکلات و شیرینی، برای بازگشت روشنایی و صلح به جهان دعا می کنند. گرچه امسال با شیوع بیماری کرونا، برگزاری جشن حنوکا مانند دیگر مراسم مذهبی امکان پذیر نیست، لیکن یهودیان ایران در این عید برای بازگشت سلامتی و روشنایی به این کره خاکی دعا می کنند.
بیژن خاکشور، مدرس زبان عبری و کارشناس مذهبی انجمن کلیمیان اصفهان، در یادداشتی که در اختیار شفقنا قرار داده است، به معرفی اجمالی عید حنوکا نزد یهودیان جهان و چگونگی برگزاری این جشن در میان کلیمیان ایران پرداخته که متن کامل آن در ادامه آمده است:
در مقابل دیدگان حنا، هفت فرزندش را یکایک به وضع فجیعی شکنجه و سپس به قتل رسانید. اما اعتقادات حنا بسیار قوی بود؛ با وجود آنکه قلب رنجورش بارها شکست، کوچکترین ضعفی در ایمانش آشکار نشد و در حالی که زمزمه کنان به نیایش مشغول بود، چشم از جهان فروبست.
دیری نپائید که پرچم طغیان توسط مکابیان علیه ظلم و ستم یونانیان افراشته گردید. اولین قدم مخالفتی که علیه انتیوخوس و اعمالش برداشته شد به رهبری کاهن پیری از شهر مودیعین به نام متتیا و پنج فرزندش بود. ناگفته نماند که هسته اصلی سازماندهی این گروه مقاومت را یهودا پسر متتیا به عهده گرفته بود. وی با گردآوری مردم ناراضی اقدام به تشکیل گروه های پارتیزانی نمود. در هر فرصتی با حملات پی در پی به دهکده هایی که مزدوران یونانی در آن مستقر بودند، عرصه را به آنان تنگ نمود. یهودا -که به مکابی معروف شده بود- به کرات توانست سپاهیان انتیوخوس را شکست دهد. سرانجام توانست مکابیان را تشکیل دهد و در سال ۱۶۵ قبل از میلاد با در هم شکستن نیروی دشمن وارد اورشلیم شد.
اولین اقدام مکابیان پاک کردن معبد بیت همیقداش و تعمیر و تطهیر آن بود. سپس در روز بیست و پنجم ماه کیسلو، پس از نه سال بار دیگر بیت همیقداش را با مراسم مذهبی خاص همراه با جشن و سرور افتتاح کردند. این مراسم هشت روز به طول انجامید. از این رو یهودیان هر ساله این عید تاریخی را در ۸ روز جشن می گیرند؛ جشنی که پیروزی نور بر تاریکی نام دارد.
در ایران، یهودیان به مناسبت عید حنوکا به درست کردن شیرینی های حلوایی پرداخته و جدا از روشن کردن شمع های هر روزه، با دادن شیرینی و شکلات و خواندن اشعار مخصوص این عید را گرامی می دارند.
فلسفه روشن کردن شمع در این عید به این خاطر است که بعد از واقعه حنوکا یا افتتاح مجدد معبد مقدس، روغن پاک و مخصوص موجود در آن مکان تنها برای یک روز کافی بود ولی همان منبع نور به اعجاز خداوند ۸ روز روشن و برقرار ماند. براین اصل یهودیان در این عید برای ایجاد فروغ و روشنایی در جهان و صلح بین ملل و اقوام دعا خوانده و این عید را جشن می گیرند.
بدیهی است دعای مضاف حنوکای امسال رفع ویروس کرونا از سر کل جهانیان و بازگشت روشنائی و تلالو دوباره به این کره خاکی است.
تصاویر مربوط به گرامی داشت عید حنوکا در سال ۱۳۹۸ در اصفهان است.
