شیعه نیوز: شاید بی خوابی مشکل ساده ای به نظر برسد اما می تواند خواب را برای مدت زمان کوتاه یا بطور مزمن مختل کند. بی خوابی شایعترین اختلال خواب در جهان است و بطور خاص، اثرات جدی و گسترده ای بر سلامت روحی، جسمی و بر کیفیت کلی زندگی دارد. حدود یک سوم بزرگسالان در دوره ای از زندگی بی خوابی را تجربه می کنند. بی خوابی در بزرگسالان و به ویژه در زنان باردار ، افراد مضطرب و کسانی که از بیماری روانی رنج می برند شیوع دارد.
اگرچه به نظر می رسد بی خوابی یک اختلال نسبتاً ساده باشد، اما در واقع کاملاً پیچیده است. بی خوابی می تواند متناسب با سلامت، سطح استرس و شرایط خانوادگی و شغلی در طول زندگی رخ دهد. بی خوابی ممکن است مختصر و نسبتاً قابل کنترل یا مزمن باشد.
بی خوابی حاد گذرا یک دوره بی خوابی است که سه ماه یا کمتر طول می کشد. مدت زمان نسبتاً کوتاه بی خوابی گذرا، آن را از بی خوابی مزمن متمایز می کند. بی خوابی گذرا معمولاً خود به خود و بدون درمان برطرف می شود.بی خوابی حاد گذرا اغلب در اثر یک واقعه مهم زندگی مانند تغییر شغل یا طلاق ایجاد می شود البته تغییرات فیزیکی نیز ممکن است دخیل باشد.
ارتفاعات زیاد، بارداری، یائسگی و درد پس از جراحی می تواند خواب را مختل کند. بی خوابی مزمن می تواند ناشی از اضطراب بی خوابی گذرا باشد و به یک مسئله پایدار تبدیل شود .به همین دلیل در این بخش به انواع بی خوابی می پردازیم.
بی خوابی گذرا :
بی خوابی گذرا کمتر از یک ماه طول می کشد و رایج ترین و گسترده ترین نوع بی خوابی در بین افراد است که اغلب با عوامل استرس زا ارتباط دارد. تغییرات ناگهانی در برنامه و مشکلات خانوادگی، شغلی یا شخصی برخی از عوامل بی خوابی هستند.
برخی از این عوامل تغییرات ناگهانی برنامه و مشکلات خانوادگی ، شغلی یا شخصی است.
به طور معمول فرد مبتلا به بی خوابی با از بین رفتن منبع استرس، دوباره به چرخه خواب طبیعی باز می گردد.
بی خوابی کوتاه مدت یا حاد:
این بی خوابی بین یک تا سه ماه طول می کشد و گاهی اوقات مربوط به وقایع استرس زای زندگی است.
به طور کلی شرایطی که باعث طولانی تر شدن این نوع بی خوابی می شود مواردی مثل از دست دادن یکی از عزیزان، جدایی یا یک بیماری جدی است. علاوه بر این، فرد مبتلا به بی خوابی ممکن است مشکلات دیگری مانند اضطراب، استرس و روحیه پایین را تجربه کند.
بی خوابی مزمن:
در این حالت فرد مبتلا در یک بازه زمانی طولانی دچار بی خوابی می شود و این وضعیت بر عملکرد روزانه او تأثیر می گذارد.
به طور کلی ، این افراد بی خوابی را بیش از سه بار در هفته تجربه می کنند و این وضعیت حداقل سه ماه ادامه دارد. متأسفانه افراد مبتلا نه تنها خواب کافی ندارند بلکه در طول روز با مشکلات عاطفی، ذهنی و جسمی دست و پنجه نرم می کنند.
بی خوابی ایدیوپاتیک :
این نوع بی خوابی از کودکی آغاز می شود و به طور معمول، مربوط به عادت های بد خواب است و دلیل مشخصی ندارد. با این حال، تحقیقات اخیر نشان داده است که این اختلال احتمالاً یک دلیل دارد:بیش فعالی سیستم عصبی مرکزی که پاسخی نامنظم به استرس از طریق بدن می باشد و ممکن است میزان متابولیک، ضربان قلب و دمای بدن افزایش یابد و باعث خواب ناکافی شود.
بی خوابی روانشناختی:
این نوع بی خوابی با فعال سازی فیزیولوژیکی مرتبط با شروع خواب مشخص می شود. به طور کلی، فرد مبتلا بسیار نگران مشکل خواب خود است و هر شب تلاش زیادی می کند تا بخوابد.
بی خوابی همراه:
این نوع بی خوابی همراه با بیماری یا اختلال دیگری رخ می دهد. رایج ترین شرایطی که علائم بی خوابی همراه را تحریک می کند مسائل روانپزشکی مانند اضطراب، افسردگی و اختلال دو قطبی است. بی خوابی همراه همچنین می تواند در نتیجه بیماری که باعث درد مزمن می شود ایجاد شود، مانند :
آرتروز
سرطان
زونا
آسیب ناشی از زخمهای ناشی از گلوله
سردردهای میگرنی
فیبرومیالژیا و سایر بیماری های خود ایمنی
بی خوابی رفتاری :
بی خوابی رفتاری در کودکان از زمانی شروع می شود که کودک زمان خواب دقیق و مشخص ندارد. کودکانی که از این اختلال خواب رنج می برند به طور معمول کمتر از پنج سال هستند. آنها بدون داشتن روال منظم خواب، برای خوابیدن تلاش می کنند. نیاز به خوابیدن با والدین نیز می تواند عامل دیگری باشد. این علائم می توانند تا بزرگسالی ادامه داشته و در طولانی مدت روی عادت های خواب تأثیر بگذارند.
بیشتر کودکان بین سه تا پنج سال تقریباً به دوازده ساعت خواب به علاوه خواب کوتاه در طول روز نیاز دارند. کم خوابی در کودکان منجر به علائم دیگر مانند خواب آلودگی در روز، بیش فعالی و پرخاشگری می شود.
بی خوابی پارادوکسال:
بی خوابی پارادوکسال نوعی بی خوابی است که در آن شخص می خوابد، اما احساس می کند که خواب نیست. افراد مبتلا علائم بی خوابی را ندارند و نمی توانند در حین خواب فعالیت ذهن خود را متوقف کنند.
تأثیرات جسمی بی خوابی پارادوکسال به اندازه سایر انواع بی خوابی نیست اما اثرات روانشناختی آن می تواند اساسی باشد.
بی خوابی ناشی از عدم رعایت بهداشت خواب :
این بی خوابی به بهداشت نامناسب خواب اشاره دارد و ممکن است به دلیل عادات نامناسب خواب مانند استفاده از وسایل الکترونیکی، نوشیدن قهوه یا کافئین در شب قبل از خواب یا داشتن برنامه نامنظم خواب قبل از خوابیدن ایجاد شود. این نوع بی خوابی یکی از رایج ترین و قابل درمان ترین انواع بی خوابی است.
این نوع بی خوابی یکی از رایج ترین اشکال بی خوابی و یکی از قابل درمان ترین است.
بی خوابی در شروع خواب :
شروع بی خوابی، خوابیدن دشوار در ابتدای شب یا نقطه "شروع خواب" را توصیف می کند. این نوع بی خوابی با تاخیر در خواب مشخص می شود که بیش از سی دقیقه طول می کشد.
دلایل شروع بی خوابی می تواند شامل استرس، مصرف الکل یا کافئین، بهداشت نامناسب خواب مانند استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب و بیماری باشد. این اختلال با اضطراب و استرس در ارتباط است و می تواند موقتی، حاد یا مزمن باشد که به تنهایی یا همراه با بی خوابی میانی و یا دیررس رخ دهد.
بی خوابی میانی :
بی خوابی میانی که به آن بی خوابی نگهدارنده نیز می گویند ، به مشکل خواب اشاره دارد. مبتلایان یک بار یا بیشتر در طول شب بیدار می شوند و برای دوباره خوابیدن مشکل دارند.
افرادی که الکل مصرف می کنند و درد های مزمن دارند و نوزادانی که برای تغذیه در اواسط شب بیدار می شوند بیخوابی میانی را تجربه می کنند.
یکی از دلایل عمده بی خوابی میانی یائسگی است. کاهش استروژن و گرگرفتگی می تواند ریتم شبانه روزی را مختل کند.
بی خوابی میانی ممکن است همراه با سایر اختلالات خواب مانند سندرم پای بی قرار یا آپنه رخ دهد. معمولا این اختلالات خواب را به طور مکرر در بعضی موارد تا 90بار در هر شب مختل می کنند .
بی خوابی دیر هنگام :
اگر خیلی زود بیدار می شوید و برای دوباره خوابیدن مشکل دارید پس بی خوابی دیرهنگام را تجربه کرده اید. بی خوابی دیرهنگام، که به آن جبران خواب یا بی خوابی انتهایی گفته می شود ، بین 3 تا 5 صبح اتفاق می افتد، وقتی که برای بیدار شدن خیلی زود و برای خوابیدن خیلی دیر است.
بی خوابی دیرهنگام با بیدار شدن از خواب زودتر از سی دقیقه و حداقل سه روز در هفته تشخیص داده می شود، این نوع بی خوابی علامت شایع افسردگی بالینی است. سایر عوامل موثر در این زمینه عبارتند از:
قند خون پایین یا گرسنگی
تغییر در دمای اتاق
آلرژی
استرس عاطفی
صدا یا نور
منبع : نمناک
