شیعه نیوز: آفت دهانی در واقع زخمی سطحی، کوچک و خوش خیم اما دردناکی هستند که معمولا در بافت نرم داخل دهان یا لب ها، روی کامنرم، زیر زبان و روی غشاء لثه به وجود می آیند. علل مختلفی در بروز آفت وجود دارد آفت در دهان می تواند منشأ ارثی و یا ریشه در ضعف سیستم ایمنی بدن داشته باشد ،همچنین ممکن است توسط یک عامل محیطی مشترک مثل یک نوع ماده ی غذایی خاص و آلرژی زا بروز کند.
انواع آفت های دهان
آفت های دهانی به دو نوع تقسیم می شوند؛ اولین نوع آن ساده و نوع دوم آفت پیچیده است. نوع پیچیده آفت، غیرمعمول بوده و اغلب در افرادی دیده می شود که قبلا به این بیماری دچار شده اند. علت آفت دهان و مکانیسم به وجود آمدن آن هنوز به درستی مشخص نشده است اما به نظر می رسد واکنش های ایمنی بدن بیمار و آسیب دیدن بافت دهان از علل اصلی آفت های دهانی ساده باشد.
آفت دهان معمولا به شکل گرد یا بیضی و به رنگ سفید یا زرد می باشد که دورتا دور آن قرمز است. ممکن است قبل از بروز آفت، محیط دهان شما دچار سوزش یا خارش شود.
باید توجه داشت که آفت دهانی برخلاف تاول های ایجاد شده در اثر تب شدید و یا زخم های با منشاء سرماخوردگی مثل تبخال، هرگز در ناحیه بیرون از دهان و در صورت ایجاد نمی شود و به هیچ وجه مسری نمی باشند.
علل بروز آفت دهان
همانطور که ذکر شد علت مشخص و اصلی برای ایجاد آفت تا کنون یافت نشده است اما گاهی برخی از مواد غذایی زمینه بروز آفت های دهانی را فراهم می کند که این نوع آفت ها با علائم آلرژیک همراه هستند.
بعضی از خوراکی های خاص همچون مرکبات و یا میوه های حاوی اسید همچون کیوی، لیمو، پرتقال، آناناس، سیب، انجیر، گوجه فرنگی و توت فرنگی می توانند باعث ایجاد زخم و آفت در روی زبان و در دهان شوند بنابراین اگر بعد از چند بار مصرف این مواد غذایی متوجه این موضوع شدید باید از مصرف آنها پرهیز کنید.
علاوه بر این خستگی و استرس نیز می تواند زمینه بروز آفت دهانی را فراهم کند.
تشخیص آفت دهان
آفت ها از یک یا چند نقطه دردناک و قرمز رنگ که مرکز آن سفید یا زرد رنگ است تشکیل می شوند و به مرور زمان تبدیل به زخم می شود. این زخم های دهانی اگر با علائمی همچون تب، ناراحتی عمومی و یا تورم غدد لنفاوی همراه شود دیگر نباید نسبت به آن بی تفاوت بود.
بعد از یک هفته از ظاهر شدن آفت ساده در دهان معمولا، درد از بین می رود و تا بهبودی کامل آفت، سه هفته طول می کشد. در اکثر موارد، آفت دهان بدون درمان خاصی و در مدت 10 روز بهبود می یابد، شستشوی مداوم دهان با دهانشویه ها و یا آب نمک در رفع آفت ، تاثیر دارد.
آفت های خطرناک و سرطانی
اما گاهی پس از گذشت چندین روز، اثری از رفع و بهیودی آفت در دهان دیده نمی شود و درمان های معمولی روی آن تاثیری نمی گذارد. این گونه آفت ها، از نوع پیچیده هستند که از نشانه های اولیه سرطان دهان می باشند که فقط و فقط باید علت آن ها توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود.
شیوع سرطان در سال های اخیر ، اغلب به دلیل تغذیه غلط و نامناسب، استفاده از فست فود، مواد نگهدارنده، آلودگی هوا و استرس های روحی و روانی است. همچنین آلودگی های کارخانه هاو آلودگی های صوتی در بروز سرطان زبان و انواع دیگر نقش مستقیم دارد. گرایش جوانان به مصرف سیگار، قلیان های طعم دار، مواد مخدر صنعتی و جویدنی ازعوامل دیگر بروز سرطان زبان است که در مراحل اولیه، به صورت آفت های سخت درمان بروز می کند. با توجه به کاهش سن ابتلا به سرطان در جامعه نباید نسبت به شناسایی عوامل بروز آن بی تفاوت بود.
چنانه در مطالب قبلی بخش سلامت نمناک با محوریت سرطان دهان گفته شد سرطان دهان ممکن است در ابتدا به شکل آفت و زخم در همین ناحیه ظاهر شود.معمولا یک آفت مربوط به سرطان دهان به وجود می آید که هیچ علت مشخصی نظیر زخمی شدن با یک دندان تیز برای ایجاد آن وجود ندارد. این نوع آفت ها معمولا بیش از 3 هفته در دهان باقی می مانند که در صورت تداوم ماندن آنها در دهان، باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
آفت های ایجاد شده توسط سرطان معمولا بر روی زبان و یا زیر آن پدیدار می شوند اما ممکن است گاهی در نقاط دیگر دهان نیز دیده شوند. تشخیص زودهنگام نوع سرطانی آفت ها، منجر به موفقیت در درمان می شود، اما اگر سرطان زبان، دیر تشخیص داده شود، درمان آن نیز با سختی همراه می شود.
هر زخمی که در دهان به وجود می آید نشانه سرطان نیست، اما همانطور که ذکر شد اگر آفت های دهانی پس از گذشت سه هفته درمان نشود باید برای برسی سیستم ایمنی به پزشک مراجعه کرد، زیرا نقص سیستم ایمنی زمینه بروز آفت را دو برابر می کند، این شرایط بیشتر در افرادی که از بیماری های زمینه ای خود اطلاع ندارند بیشتر ظاهر می شود.
بروز آفت اگرچه دردناک و ناخوشایند است اما می تواند یکی از علایم بیماری هایی همچون سرطان باشد. به همین دلیل از درمان های خانگی و خودسرانه خودداری شود و هر چه سریع تر باید به پزشک مراجعه کرد.
منبع : نمناک
