حمله کرونا به سفره ۶‌میلیون ایرانی

به گزارش «شیعه نیوز»، به نقل از صبح نو نزدیک به هشت ماه از ورود ویروس کرونا به کشور می‌گذرد و تاثیر مخرب آن بر کسب‌و‌کارها از همان‌ابتدا قابل مشاهده بود. در این مدت اغلب اصناف آسیب‌های جدی دیدند. چندین میلیون نفر شغل خود را از دست دادند. وعده‌های دولت‌ برای آرام کردن فضا و تسهیلات اقتصادی کارساز نبود و شرایط به‌گونه‌ دیگری رقم خورد. در این گزارش برخی از مهم‌ترین کسب‌و‌کارهای آسیب دیده در ایام کرونا را بررسی می‌کنیم.

استخرها
استخرها و مجموعه‌های سرپوشیده هم جز اولین کسب و کارهایی بودند که با شیوع کرونا تعطیل و تاکنون هم در تعطیلی به سر می‌برند. با رسیدن فصل گرما و افزایش دما، استخرها همواره یکی از شلوغ‌ترین مکان‌ها برای استفاده مردم به شمار می‌رفت اما این تابستان شرایط متفاوت بود و همچنان با گذشت یک ماه از پاییز بسیاری از استخرها محدود شده‌اند. آمار دقیقی از میزان خسارات به استخرهای کشور اعلام نشده است و استان‌های مختلف کشور در فصول قبلی سال آمارهایی را درباره وضعیت استخرها و پرسنل آن‌ها داده‌اند و اما در حال حاضر 5200‌مجموعه ورزشی در سطح استان تهران فعالیت می‌کنند که با شیوع بیماری کرونا خسارت زیادی به آن‌ها وارد شده و بالغ بر 50‌درصد از نیروهای آن‌ها بیکار شده‌اند. به‌طوری که آقای رضا گل محمدی، مدیرکل ورزش و جوانان استان تهران گفته است: از زمان شیوع بیماری کرونا تا به الان ماهی 2میلیارد و 700‌میلیون تومان به استان تهران خسارت وارد شده که میزان این خسارت طی هفت ماه گذشته 16‌میلیارد تومان بوده است.

هتل‌ها و مشاغل گردشگری
براساس اعلام شورای جهانی سفر در سال گذشته میلادی، بالغ بر یک میلیون و 350‌هزار نفر در بخش سفر و گردشگری ایران فعال بوده‌اند که در خوشبینانه‌ترین حالت، هم‌اکنون تنها یک سوم از این تعداد نیروی انسانی در بخش‌های مختلف حوزه گردشگری، فعالیت دارند. البته آمار دقیقی در زمینه تعطیلی و بیکاری‌ها وجود ندارد زیرا عدد و ارقام موجود صرفاً شامل افراد بیمه شده و دارای کد بیمه کارگاهی است. با این حال براساس همین آمارها از زمان شیوع کرونا تاکنون بیش از 900‌هزار نفر از هموطنان‌مان در حوزه سفر و گردشگری ایران به‌خاطر شیوع کرونا بیکار شده‌اند. بسیاری از فعالان حوزه سفر و گردشگری به صورت فصلی فعال هستند که بیمه شده نیستند و آمار دقیقی از بیکاری این گروه وجود ندارد. تا نیمه اول مردادماه 12‌هزار میلیارد تومان به صنعت گردشگری خسارت وارد شده است و مرحله سوم برآورد خسارت نیز در حال انجام است. از سوی دیگر براساس آخرین اطلاعات که مربوط به هفته گذشته است، 600‌میلیارد تومان پرونده از سوی فعالان گردشگری برای دریافت تسهیلات حمایتی به بانک‌ها ارسال شده که از این میان مبلغ 250‌میلیارد تومان نیز پرداخت شده است. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران اواسط اردیبهشت ماه اعلام کرد با شیوع کرونا نزدیک به 13هزار راهنمای گردشگری در ایران شغل خود را از دست داده‌اند. دفاتر خدمات مسافرتی هم از دیگر شاخه‌های صنعت گردشگری ایران هستند که آسیب دیده‌اند.

تولیدکنندگان پوشاک
شیوع ویروس کرونا از اواخر سال گذشته تاکنون تاثیری منفی بر روی صنعت پوشاک و مد گذاشته و تمایل مردم را به خرید لباس و پوشاک کم کرده است. هشت‌ماه است که بازار پوشاک هم دستخوش تغییرات اقتصادی و به‌خصوص کووید19 شده، بازار شب عید و بازار تابستان شرایط خوبی برای کسبه نبود، اجناس و پوشاک روی دست کسبه ماند و اجاره‌ها و چک‌های برگشتی آرامش را از زندگی آن‌ها برد. تعطیلی مجدد تالارهای پذیرایی و اعمال محدودیت‌ها و برگزار نشدن مهمانی و مراسم‌ها تقاضا و خرید البسه را کاهش می‌دهد و اصناف هنوز از تعطیلی‌های قبل و تبعات آن فارغ نشده دوباره درگیر مشکلات شدند. آقای مجید نامی، نایب رییس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران درباره میزان خسارت‌های وارد شده به صنعت پوشاک گفته است: صنعت پوشاک در ایام شیوع ویروس کرونا تاکنون دچار کاهش فروش و ضرر 90‌درصدی شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس هم میزان اشتغال از دست رفته در حوزه پوشاک را 645‌‌هزار نفر اعلام کرده است که این تعداد شغلی ارتباط مستقیم و یا غیرمستقیمی در حوزه تولید پوشاک داشته‌اند. دولت تسهیلاتی را برای استفاده اصناف در نظر گرفت اما شرایط این تسهیلات طوری بود که بیشتر واحدهای صنفی مشمول استفاده از آن نشدند و حتی کسانی هم که می‌توانستند و مجاز به استفاده بودند، به‌دلیل پروسه و موانعی که در مسیر بود، از این حمایت استفاده نکردند. فقط کسانی که کارگر بیمه شده داشتند مشمول این تسهیلات می‌شدند که شاید 10‌درصد از واحدها هم نبودند. تسهیلات در نظر گرفته شده به ازای هر کارگر 6میلیون تومان بود و با توجه به اطلاعاتی که از واحدهای صنفی گرفته شده کسی از این طرح استقبال نکرد؛ چرا‌که انتظار می‌رفت برای هر واحد صنفی حداقل 50میلیون تومان داده شود تا بتوانند جبران خسارت کنند.

باشگاه‌های ورزشی
اوایل اسفند‌98 باشگاه‌های ورزشی اولین مراکزی بودند که به‌خاطر شیوع ویروس کرونا و جلوتر از تمامی اصناف بسته اعلام شدند. ابتدا انتظار داشتیم نهایتاً تا پایان اسفند‌ماه و حداکثر پس از پایان تعطیلات نوروزی مجوز بازگشایی باشگاه‌های ورزشی صادر شود، اما تاکنون این مجوز صادر نشده است. درست است که سلامت مردم در اولویت قرار دارد و در این شکی نیست، اما ادامه تعطیلی باشگاه‌های ورزشی، موجب ضرر و زیان زیادی به این قشر شده است. طبق اعلام آقای اعلام افشین داوری، مدیر کل دفتر توسعه ورزش حرفه‌ای وامور باشگاه‌ها؛ 20‌هزار و433‌باشگاه در سراسر کشور فعال هستند. یک هزار و 520‌باشگاه در بخش مردان، هفت هزار و 903‌باشگاه در بخش بانوان و 9هزار و 10‌باشگاه دو منظوره فعال هستند. اگر در این باشگاه‌ها حداقل 10‌نیروی انسانی فعالیت کنند با‌توجه به تعداد باشگاه‌های فعال کشور، برای 204‌هزار و 330‌نفر اشتغالزایی شده است که از این بین طبق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس 102‌هزار و 900‌نفر شغل خود را از دست داده‌اند. هفته گذشته نیز آقای عبدالحمید احمدی، معاون وزیر ورزش اعلام کرد: با شیوع کرونا فعالیت 26هزار باشگاه ورزشی بخش خصوصی در کشور تعطیل شد و به صاحبان آن‌ها خسارت وارد کرد. به گفته وی این وزارتخانه درصدد است تا تسهیلاتی را برای کارکنان شاغل در این مجموعه ورزشی خصوصی اختصاص دهد و میزان این وام‌ها به ازای هر فرد شاغل 12‌تا 16‌میلیون تومان با کارمزد 12‌درصد است. همچنین به گفته گل‌محمدی، مدیرکل ورزش و جوانان استان تهران پنج هزار و 200‌مجموعه ورزشی با شیوع کرونا فعالیت خود را از دست دادند که بیش از یک هزار و 500‌میلیارد تومان به ورزش استان زیان وارد شده است.

سینماها و اماکن فرهنگی
بیش از هشت ماه از ورود ویروس کرونا به کشورمان گذشته اماکن فرهنگی مثل سینما و موزه‌ها هم مانند سایر صنایع زیر سایه سنگین این ویروس منحوس به سختی نفس می‌کشد. هرچند سالن‌های سینما اوایل تابستان، پس از تعطیلی چهار ماهه و از دست دادن اکران طلایی نوروز، با ظرفیت نصف و نیمه بازگشایی شدند، اما بلافاصله پس از بازگشایی، موج دوم کرونا از راه رسید و ترس از ابتلا به این ویروس، علاقه‌مندان پروپاقرص هنرهفتم را هم خانه‌نشین کرد.
تعداد سالن‌های سینمایی مشغول به‌کار و در حال پذیرش مخاطب در ایران 638 مورد اعلام شده، اما به‌طور دقیق مشخص نیست که با توجه به شرایط کرونایی کشور چه تعداد سینما فعلاً تعطیل هستند؛ با این حال طبق آمارهای منتشر شده از سوی وزارت ارشاد مجموع نفراتی که در سینمای کشور شاغلند به هشت هزار نفر می‌رسد و حتی در آمار غیررسمی به 10‌هزار نفر رسیده است. اما بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید به‌طور کلی 72‌هزار نفر از افراد شاغل در کتابخانه، موزه، سینما و سایر فعالیت‌های فرهنگی و هنری شغل خود را از دست داده‌اند. طبق آمار در سه‌ماه نخست سال گذشته سینمای ایران معادل 114‌میلیارد و 162‌میلیون تومان فروش داشت که حاصل حضور 9‌میلیون و 846‌هزار نفر بیننده بود. در حالی که امسال باتوجه به بسته بودن سالن‌های سینما این مبلغ به صفر رسید. به عبارت دیگر تنها در سه ماه نخست امسال بیش از 114‌‌میلیارد تومان ضرر متوجه صنعت سینما بوده است. با این وجود آمار دقیقی از میزان خسارت به مراکز فرهنگی و رویدادهای آن مشخص نیست. لغو کنسرت‌ها، تئاترها از جمله این خسارت‌هاست.

رستوران‌ها، فست‌فودها و کافه‌ها
یکی از تفریحات ما ایرانی‌ها رفتن به کافه و رستوران برای صرف ناهار یا شام همراه دوستان و خانواده است؛ اما چند ماهی است با شیوع ویروس کرونا در ایران مردم از ترس این بیماری واگیر، رفتن به این مکان‌ها را بسیار کم کرده‌اند و همین امر سبب از رونق‌افتادن بسیاری از این کسب‌و‌کارها شده است. طبق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس 479‌هزار نفر از افرادی که در حوزه مشاغل غذا و آشامیدنی فعالیت می‌کنند بر اثر شیوع کرونا در کشور شغل خود را از دست داده‌اند.
آقای علی‌اصغر میرابراهیمی، رییس اتحادیه رستوران‌داران تهران در گفت‌و‌گویی از خسارت 200‌تا 300‌میلیارد تومانی رستوران داران تهران تاکنون (زمان آغاز شیوع کرونا) خبر داده و گفته است: «تاکنون هیچ تمهیداتی برای جبران این خسارت از سوی دولتمردان اتخاذ نشده است.» به گفته میر ابراهیمی، اکنون چاره‌ای به جز ادامه فعالیت نیست. بعضی از واحدها که اجاره‌ای بودند به تعطیلی کشانده شده‌اند و این ضربه مهلکی به این بخش از صنوف وارد کرده است.

حمل‌و‌نقل ریلی و جاده‌ای
با شیوع کرونا و اجرای دستورالعمل‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره محدودیت‌ها و منع سفرها، بخش حمل‌و‌نقل به‌ویژه در حوزه جابه‌جایی مسافر بیشترین کاهش فعالیت را تجربه کرد. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان ارزیابی ابعاد اقتصاد کلان شیوع ویروس کرونا نشان می‌دهد که تنها در بخش حمل‌و‌نقل زمینی مسافر به جز راه‌آهن، یک میلیون و 329‌هزار نفر اشتغال به‌خاطر شیوع کرونا از دست رفته است. در بخش‌های دیگر مانند حمل‌و‌نقل هوایی بیش از‌70 و در حمل‌و‌نقل راه‌آهن بیش از 35‌هزار نفر شغل در این ایام از دست رفته است.
اکثر شرکت‌های حمل‌و‌نقلی در شهرستان‌ها که زیر نظر شهرداری‌ها فعالیت می‌کنند، به‌خاطر کرونا تعطیل شدند. شرکت‌های فعال هم با کاهش 93‌درصدی فعالیت به کار ادامه دادند و کمتر از 10‌درصد شاغلان در این بخش‌ها توانستند در این مدت به فعالیت خود ادامه دهند. البته پیش بینی می‌شود با بازگشایی دانشگاه‌ها برای دانشجویان جدیدالورود رونق نسبی در وضعیت حمل‌و‌نقل جاده‌ای اتفاق بیفتد. برآورد وزارت راه و شهرسازی هشت‌هزارمیلیارد تومان خسارت کرونا به بخش حمل‌و‌نقل است.
در ارزیابی که مرکز پژوهش‌های مجلس انجام داده آمده است که حمایت‌های مالی دولت از بخش‌های آسیب دیده در بازه زمانی شیوع بیماری، لازم است اما باید توجه داشت که با توجه به محدود شدن شدید منابع مالی دولت به دلایلی مانند مسائل اقتصاد جهانی، تحریم‌ها، کاهش قیمت نفت، آثار اقتصادی بحران کرونا، طبعاً باید به کاهش هزینه‌های سنگین ازجمله به تعویق افتادن توسعه آزادراه‌ها، احداث خطوط مترو و ابرپروژه‌های شهر توجه کرد. پیشنهاد بعدی که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش تحقیقی خود آورده درباره کاهش تقاضای سفرهای بین شهری و متضرر شدن شرکت‌های حمل‌ونقل است. در این گزارش عنوان شده استفاده از حمایت‌های مالی دولت و در عین حال ارائه خدمت ازسوی ناوگان برون شهری برای کوتاه مدت و میان مدت به‌خصوص برای پاسخگویی به سفرهای حومه‌ای ضرورت دارد.