شیعه نیوز: دکتر مسعود هاشمی - رییس انجمن بررسی و مطالعه درد در ایران- همزمان با روز جهانی درد با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۴ و با هدف جلب توجه افکار عمومی به مسئله درد، ۱۱ اکتبر مصادف با ۲۰ مهرماه را به عنوان روز جهانی درد نامگذاری کرده است، اظهار کرد: یک پنجم جمعیت جهان از دردهای متوسط تا شدید رنج می‌برند و یک سوم این افراد به خاطر درد دچار ناتوانی در زندگی مستقل و غیروابسته به دیگران می‌شودن، این مساله اهمیت توجه به مساله درد و بکارگیری روش‌هایی برای پیشگیری از بروز دردهای حاد و مزمن را تشدید می‌کند.
وی با بیان اینکه روز درد هر ساله از سوی انجمن جهانی درد با یک عنوان خاص نامگذاری می‌شود، تصریح کرد: درد در بیماری‌های خاص، درد در بانوان، درد در کودکان و سالمندان و درد در بیماران سرطان برخی از این نامگذاری‌هاست و امسال نیز روز جهانی درد با عنوان "پیشگیری از درد" نامگذاری شده و در همین راستا بیشتر برنامه‌ها و تحقیقات به این سمت متمرکز شده است.
۴ علت عمده بروز درد
هاشمی با بیان اینکه بروز درد ۴ علت عمده دارد، تصریح کرد: جراحی، تروما و آسیب‌های ناشی از حوادث و تصادفات، سرطان و عوارض ناشی از درمان سرطان و در نهایت عفونت‌ها از عمده‌ترین دلایل بروز درد هستند که دردهای بعد از اعمال جراحی شایع‌ترین آن‌هاست.
وی با اشاره به اهمیت کنترل درد در مراحل اولیه بروز آن، اظهار کرد: درمان و کنترل سریعتر دردهای بعد از عمل جراحی با استفاده از روش‌های مختلف درمانی مانند مصرف داروهای ضد التهاب و غیره در پیشگیری از مزمن شدن درد در آینده تاثیرگذارتر است.
اهمیت کنترل درد در مراحل اولیه بیماری
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به دردهای گروه دوم یعنی دردهای ناشی از ضربه و تصادفات، مطرح کرد: شناسایی هر چه سریعتر آسیب و منبع درد و در ادامه کنترل و درمان، از تبدیل شدن آن به دردهای مزمن و پیچیده پیشگیری می‌کند.
وی همچنین با اشاره به اینکه ۲۵ تا ۵۰ درصد بیماران سرطانی که شیمی درمانی شده اند، پس از بهبود بیماری در کیفیت زندگی خود دچار مشکلاتی هستند، گفت: تحقیقات نشان داده است که استفاده از داروهای ضد تشنج و یا برخی داروهای ضد افسردگی می‌تواند تا حدی از بروز این عوارض و مزمن شدن دردها جلوگیری کند.
به گفته این فوق تخصص درد، در مورد عفونت‌ها نیز همین مساله صدق می‌کند، به عبارت دیگر در مورد عفونت هایی همچون زونا، اچ آی وی و یا همین کووید ۱۹، درد جز علائم شایع در موارد حاد بیماریست، بنابراین شروع زودرس دارو و سرکوب درد در همان فاز حاد بیماری می تواند از بروز دردهای شدید در آینده پیشگیری کند.
روش‌هایی برای پیشگیری از بروز دردهای مزمن
هاشمی با تاکید بر روش‌هایی برای پیشگیری از بروز دردهای مزمن، عنوان کرد: باید توجه کنیم که کنترل سریع دردهای بعد از عمل جراحی، ضربه‌ها و تصادفات و یا عفونت‌ها از طریق مصرف داروهای ضد التهاب به معنای تسکین درد نیست، بلکه پیشگیری از بروز مشکلات و دردهای مزمن در آینده است.
اهمیت ویتامین سی در پیشگیری از مزمن شدن درد
این استاد دانشگاه در ادامه با تاکید بر مصرف دوز مناسب ویتامین سی برای کاهش بروز درد، عنوان کرد: به عنوان نمونه این روزها و در همه‌گیری کرونا بر مصرف روزانه ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین سی برای تقویت سیستم ایمنی افراد تاکید و توصیه می شود. همچنین این ویتامین به خاطر خاصیت ضد درد و ضد التهابی برای بیماران کرونایی نیز تجویز شده و جزو پروتکل‌های درمانی است.
وی تاکید کرد: مصرف دوز مناسب ویتامین سی در هر ۴ گروه دردها، قطعا از مزمن شدن درد در آینده جلوگیری می‌کند.
شایع‌ترین دردها و بیشترین دلیل مراجعه به کلینیک های درد
این فوق تخصص درد همچنین در رابطه با شایع‌ترین دردها و مواردی که بیشترین شکایات بیماران را شامل می‌شود، تصریح کرد: کلینیک‌های درد قبل از شروع اپیدمی کرونا جزو شلوغ‌ترین مراکز بودند و بیشترین مراجعات نیز به دلیل کمردرد، سردرد و دردهای استخوانی، عضلانی و مفاصل بود. البته بعد از همه گیری و با تعیین پروتکل‌های بهداشتی، میزان مراجعات تا حدودی محدود شد.
هاشمی با بیان اینکه در طول همه‌گیری توصیه می‌شود که تنها بیماران دارای دردهای جدی به کلینیک‌های درد و مراکز درمانی مراجعه کنند، اظهار کرد: البته این روزها بستر مناسبی برای مشاوره‌های تلفنی و ویزیت‌های انلاین فراهم شده و افراد می‌توانند بعد از دریافت مشاوره‌های لازم نسبت به مراجعه به پزشک و یا ادامه درمان در منزل اقدام کنند.
با بروز چه دردهایی، سریع به پزشک مراجعه کنیم؟
وی با اشاره به دردهای جدی و ضرورت مراجعه به پزشک در این موارد، گفت: در این شرایط توجه به علایم اهمیت زیادی دارد، به عنوان نمونه در رابطه با سردرد، دردی که نصف شب و صبح زود بروز کند، همراه با اختلال بینایی و تاری دید بوده و به حدی شدید باشد که با مسکن نیز تسکین نیابد، دردی جدی است. در مورد کمر درد و گردن درد نیز دردی که همراه با سرّی و ضعف در دست و پا بوده و منجر به لنگیدن پای فرد شود، اهمیت داشته و در این شرایط مراجعه به پزشک ضروری است.
هاشمی در ادامه مطرح کرد: توصیه ما این است که در صورت بروز دردهای مزمن همیشگی همان دارو و درمان‌های سابق ادامه پیدا کرده و تا زمانی‌که وضعیت قرمز کرونا ادامه دارد، از مراجعه غیرضروری به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی پرهیز شود.
دردهای جدی را پشت گوش نیندازیم
وی با تاکید بر اینکه کلیه تصمیمات پس از مشورت با پزشک به صورت ویزیت آنلاین و یا تلفنی اتخاذ شود، افزود: به عنوان نمونه، بروز درد در اندام تحتانی و با سابقه دیسک کمر ممکن است همیشه درد سیاتیک نبوده و از جای دیگری منشاء گرفته باشد، در این شرایط بی‌توجهی به منشاء و منبع درد و عدم درمان به موقع می‌تواند تبعات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. بنابراین باید در مورد ادامه درمان در منزل و یا مراجعه به مراکز درمانی با پزشک متخصص مشورت شود. از طرف دیگر دردهایی که علائم جدی نداشته، منجر به بی‌خوابی فرد نشده و یا با سری و بی حسی همراه نیست، در این شرایط می‌توان صبر کرد و ادامه درمان را به زمان مناسبتری موکول کرد.
محاسن کلینیک های درد در دوران کرونا
هاشمی در عین حال با بیان اینکه کلینیک‌های درد جزو بخش‌های دارای ریسک بالا و پرخطر درمانی در زمان پاندمی و شیوع کرونا محسوب نمی‌شوند، اظهار کرد: یکی از مهمترین محاسن کلینیک‌های درد و روش های درمان غیرتهاجمی در این مراکز این است که نیاز به بستری افراد نبوده و در موارد جراحی نیز نهایتا یک شب بستری مورد نیاز است، لذا هم بیمار از ریسک آلودگی مراکز درمانی محفوظ مانده و هم نیاز سیستم درمان به تخت‌های بستری در شرایط کرونایی مرتفع می شود.
وی ادامه داد: بکارگیری روش‌های غیرتهاجمی در کلینیک‌های درد چندین حسن دارد، به عبارت دیگر هرچه ماندگاری بیمار در مراکز درمانی کمتر باشد، این مساله از چند جهت سودمند است، هم به نفع سیستم و اقتصاد درمان بوده و هم برای بیمار کم هزینه تر است، از طرفی تخت‌های بیمارستانی بی جهت اشغال نمی شود.
جدیدترین روش درمان دیسک کمر و گردن و مزایای آن
رییس انجمن بررسی و مطالعه درد در ایران در ادامه با اشاره به بکارگیری مدرن‌ترین و جدیدترین روش‌های درمانی در این مرکز، گفت: همپای سایر مراکز پیشرفته دنیا، انواع روش‌های کم تهاجمی و غیرتهاجمی برای کاهش و کنترل درد در ستون فقرات، مفاصل و اعصاب محیطی در کلینیک درد دانشگاه اجرا می‌شود.
هاشمی با اشاره به روش درمانی آندوسکوپی دیسک کمر به عنوان روشی جدید و با پاسخ‌دهی بسیار بالا، عنوان کرد: در این روش درمانی، همزمان با پیشرفت سیستم اپتیک، با استفاده از دوربین و لنزهای ویژه و همچنین ابزارهای بسیار ظریف جهت ورود به داخل کانال ستون فقرات، پیشرفت‌های بسیار خوبی در زمینه درمان دیسک کمر حاصل شد.
وی ضمن تشریح درمان کم تهاجی جراحی آندوسکوپی دیسک برای درمان دیسک کمر و گردن، دردهای سیاتیک و تنگی کانال، اظهار کرد: در این روش از برش‌های بسیار ظریف نیم سانتی برای ورود به کانال استفاده شده و حتی در برخی موارد نیازی به بیهوشی بیمار نبوده و با بی‌حسی موضعی داخل کانال می‌شویم. در این روش برای ورود به برخی نقاط خاص و حساس مانند اطراف پرده نخاع و یا اعصاب خروجی نخاع، عروق، شریان‌ها و وریدها، از ابزار بسیار پیشرفته اپتیک استفاده شده و با پیشرفت این ابزار، جراحی‌های آندوسکوپی بسیار دقیق و با نتایج فوق‌العاده انجام می‌شود.
هاشمی با تاکید بر موفقیت بالای ۹۰ درصدی این روش درمانی، با اشاره به سایر مزایا و امتیازات روش اندوسکوپی در مقایسه با جراحی‌های باز و روش‌های درمانی بسته، تصریح کرد: در این روش درمانی با اندوسکوپ و با کمترین تهاجم وارد کانال شده و با حداقل عوارض نسبت به روش‌های قبلی، ضمن دستیابی به تمامی نتایج جراحی باز، شانس موفقیت نیز بسیار بالاست. همچنین عدم بستری بیمار بعد از جراحی، کاهش هزینه‌ها، پوشش بیمه‌ای، عدم نیاز به تجویز آنتی بیوتیک و کاهش آسیب‌های عصبی و عروقی از دیگر امتیازات روش اندوسکوپی است.
هشدار نسبت به مصرف خودسرانه داروهای مسکن و کورتون‌ها
رییس انجمن درد ایران در خاتمه با هشدار نسبت به مصرف خودسرانه داروهای مسکن و یا کورتون‌ها برای درمان و تسکین درد، اظهار کرد: تمامی این داروها باید با مشورت و تجویز پزشک مصرف شود؛ چراکه می‌تواند عوارض جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد، به خصوص در زمان شیوع کرونا مصرف کورتون می‌تواند منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن شود و لذا باید در این رابطه آگاهانه و با مشورت پزشک اقدام شود.
