شیعه نیوز: وجود تمامی گیاهان از قبیل گل، درخت و یا سبزیجات به حیاط و باغ ، زیبایی طبیعی را هدیه می دهند. با این حال اگر حیاط شما دارای خاک غنی نباشد کاشت و رشد گیاهان ساده نخواهند بود.
کیفیت خاک توسط چند فاکتور تعیین می شود که تمامی آن ها بر حاصل خیزی خاک اثر می گذارد. خاک خوب بدون نیاز به مواد مغذی و یا کودهای مصنوعی ، رشد محصولات زراعی را ارتقا می دهد. علائم عنوان شده در این بخش را که به آن ها اشاره می کنیم نشانه های عدم سلامتی خاک و کیفیت پایین آن می باشند :
زهکشی ضعیف خاک
ازدیاد و یا ناکافی بودن مواد مغذی
عمق نامناسب خاک
عدم وجود میکروارگانیسم های مثبت و موجودات مفید مانند باکتری های خاص کرم های خاکی و زنبورها
جمعیت زیاد حشرات درنده
پژمردگی گیاهان و سموم زراعی
غلظت بالای سموم و مواد شیمیایی
ازدیاد علوفه هرز
ضخامت خاک
آسیب پذیری خاک در برابر فرسایش و تخریب در شرایط نامساعد جوی
چه عواملی باعث نامرغوب بودن خاک می شود؟
دلایل زیادی برای کاهش کیفیت خاک با گذشت زمان وجود دارد اما بهتر است کیفیت خاک را با بافت آن متمایز کنیم. بافت خاک را می توان کنترل کرد و با توجه به وجود ماسه، خاک رس، لوم و سنگریزه داشتن آن بررسی می شود.
خاک شنی مواد مغذی را به خوبی حفظ نخواهد کرد و بنابراین باید مواد آلی به آن رساند. خاک های سیلتی و لومی برای رشد بسیار مناسب هستند و نیاز به رسیدگی کمتری دارند. خاک رس بسیار مشکل زاست، این خاک می تواند باعث کاهش هوادهی و فاقد ساختار مناسب برای گیاه شود که بهترین راه حل اضافه کردن مقدار زیادی مواد آلی در فصل پاییز در هر سال به آن است.
خاک گچی نیز برای کشت بدترین نوع خاک است زیرا از نظر PH بسیار قلیایی است و باعث کمبود مواد معدنی می شود؛ بهترین راه برای اصلاح آن افزودن مواد آلی حجیم شده برای بهبود مواد مغذی و احتباس آب می باشد.
خاک نامرغوب ممکن است ناشی از لقاح نامناسب، کاشت محصولات کمیاب و همچنین کمبود آب و باران زیاد باشد. خشکسالی و تجزیه مواد مغذی ضروری از جمله نیتروژن ، فسفر، بور و پتاسیم باعث می شود که ریشه در خاک دچار مشکل شود. سیل و بارش باران نیز مواد مغذی را از خاک خارج می کند و درنتیجه لایه بالایی خاک فاقد مواد مغذی خواهند شد.
اگر خاکی که برای کاشت گیاه انتخاب نموده اید نامرغوب است راه حل مناسب برای بهتر کردن شرایط و کشت در آن، راه حل مناسب ، حفر گودالی بزرگتر از ریشه و خاکی که دور آن را پوشانده است، می باشد.
به طور یقین خاکی که قرار است گیاه در آن کاشته شود تمام فاکتورهای لازم را ندارد مثلا ممکن است کمی سفت و یا شور و یا دارای علف های هرز بسیار در آن باشد.چاره کار چیست؟
چگونه کیفیت خاک را برای رشد محصول ارتقا دهیم؟
خاک با کیفیت برای رشد محصول ضروری است و باید به تمیزی و هرس علف های هرز اطراف آن نیز دقت کنید :
خاک ، مواد مغذی و آب و هوای مورد نیاز برای رشد گیاه را فراهم می کند ، بنابراین زمان گذاشتن برای بهبود آن بی نتیجه نخواهد بود.
دانستن سطح P.H خاک نیز ضروری است :
بیشتر گیاهان خاکی خنثی و برخی از آن ها خاک اسیدی و یا قلیایی (بین 5/5 تا 7 ) را ترجیح می دهند . بهتر است قبل از کاشت محصول PH خاک را توسط کیت های تست موجود در بازار پیدا کنید و همچنین می توانید با نوع میوه و سبزیجات مورد نظر تنظیم کنید.
اضافه کردن آهک باعث قلیایی شدن و آلومینیوم سولفور و سولفات باعث اسیدی شدن خاک می شود . لازم به ذکر است که سطح PH را دائما تغییر ندهید زیرا اثری موقت دارند و بهترین راه کشاورزی کردن با خاک تا حد امکان است.
خاک به عنوان یک موجود زنده به تغذیه و آب رسانی نیاز دارد :
سه ماده مغذی برای رشد سالم گیاهان ازت ، فسفر و پتاسیم می باشد. کود اسب سرشار از مواد ارگانیک حاصل خیز برای خاک است اما با این وجود باید مواد مغذی کمیاب خاک از قبیل آهن ، بور، مس، منگنز، مولیبدن و روی نیز به آن اضافه کرد.
موجودات زنده نیز برای داشتن یک خاک سالم ضروری هستند :
میکوریز نوعی قارچ است که به جذب آب و مواد مغذی کمک می کند و می توان آن را از فروشگاه های باغبانی تهیه و در سوراخی از خاک گنجاند . کرم های خاکی نیز بهترین دوستان یک باغبان هستند که از مواد آلی تغذیه و سپس در خاک پراکنده می شوند و به سرعت بخشیدن فرآیند کمپوست کمک خواهند کرد.
همچنین حفظ کردن خزنده های چندش آور نیز خالی از لطف نیست زیرا باعث در معرض خطر قرار دادن آفات می شوند. اگر برای کنترل آفات از اسپری شیمیایی استفاده می کنید دقت کنید ،زیرا باعث از بین رفتن موجودات خوب در خاک هم می شوند.
با تمامی این روش ها راهکارهای دیگری نیز برای اطمینان از پیشرفت گیاه در خاک وجود دارد مانند:
اصلاح خاک با کمپوست ، کاشت مناسب ریشه گیاه و انتخاب گیاه متناسب با خاک.
اصلاح خاک به 3 روش صورت می گیرد :
روش اول :
1- خرید و تهیه کمپوست :
بهترین راه برای بهبود خاک ، مخلوط کردن آن با کمپوست می باشد زیرا باعث شستشوی بیشتر شن و ماسه می شود . کمپوست از برگ های مرده و کودهای دامی به دست میاید.
درصورتی که خاک شما دارای مشکلاتی از قبیل PH بالا و پایین باشد مقداری کمپوست به آن اضافه کنید، اگر خاک شما خیلی مرطوب است شن و ماسه نخودفرنگی اگر اسیدی است آهک دولومیتی و اگر قلیایی است گوگرد به آن اضافه کنید.
2- ریختن و پخش کردن (10 تا 13 سانتی متر) از مواد مغذی در سطوح بالایی خاک :
ساده ترین راه برای انجام این کار ریختن کمپوست در یک سطل پلاستیکی بزرگ و یا کیسه ای بادوام است ، سپس آن را بر کل سطح خاک موردنظر پخش کنید.
3- برای پخش کردن خاک در عمق بیش از (25 سانتی متر) از بیل استفاده کنید :
از ناحیه تحت پوشش کمپوست شروع کنید. بیل را در خاک فرو برده و کمپوست را در خاک بریزید و سپس خاک را جابجا کرده تا کمپوست در زیر آن قرار بگیرد. این کار همچنین با روتوتیلر نیز قابل انجام است.
4- سطح خاک را صاف کنید :
با استفاده از شن کش سطح خاک را هموار کنید ، این کار باعث مخلوط خاک با کمپوست و نرمی و صاف شدن سطح کاشت می شود.
روش دوم :کاشت گیاه مناسب با اندازه ریشه
1- گودالی به اندازه ریشه گیاه بکنید :
این امر برای سازگاری گیاه در خاک و بهبود رشد آن ضروری است.درصورت لزوم میتوان ریشه گیاه را اندازه گیری کرد.
2- گیاه را از محل نگهداری سابق خود خارج کنید :
هنگام خارج کردن گیاه با یک دست ظرف و با دست دیگر گیاه را به آرامی از محل جدا کنید ،هنگام خارج کردن گیاه برای حفظ ریشه ها آن ها را جمع کنید.اگر گیاه بزرگتری مانند درخت میخواهید بکارید شاید بهتر باشد از یک دوست کمک بگیرید.
با قرار دادن گیاه در سطح خاک ،تمام ریشه را با خاک بپوشانید.برای انجام این مرحله دقت و سرعت کافی داشته باشید زیرا ،ریشه گیاه سریع خشک شده و کیاه از بین می رود.قلب گیاه ، ریشه و پوست آن خاک است.
3- گیاه را در گودال کنده شده قرار دهید :
به این صورت که ریشه گیاه در مرکز و بصورت صاف قرار بگیرد و سپس به جای شلنگ از ظرفی پر از آب ، گیاه را آبیاری کنید . زیرا ریشه ها نیز احتیاج به تنفس دارند و در صورت آبیاری زیاد از بین می روند.
4- خاک اضافی را به گودال برگردانید :
این خاک را بطور مساوی داخل خاک و سطح خاک پخش و هموار کنید.
5- توجه داشته باشید که گیاه مناسب با شرایط و سازگار با محیط انتخاب کنید :
انتخاب گیاهان با ماندگاری چند ساله ،به پروسه اصلاح محیط خاک نیز کمک می کنند. مثلا چمن های بومی بهترین گزینه برای اصلاح خاک نامرغوب هستند.همچنین گیاهان بومی قابلیت سازگاری با شرایط سخت آب و هوایی و ایجاد محیطی مناسب برای خاک را دارند.
6- هوای اضافی در خاک منجر به خشک شدن ریشه ها می شود :
بنابراین با ضربه زدن تنوسط پا بر روی خاک ، هوای اضافی خاک را خارج کرده و آن را سفت کنید .چند بار دور تا دور گیاه ، اضربه بزنید اما مراقب باشید که به گیاه صدمه وارد نکنید.
7- هر چند روز یکبار مراحل رشد گیاه را بررسی نمائید :
تا زمانی که سطح خاک خیس است ، گیاه را مجددا آبیاری نکنید . برای تشخیص نیاز خاک به آب ، انگشت خود را در خاک فرو کنید. برای آبیاری از یک بطری استفاده کنید.
روش سوم :انتخاب گیاه متناسب با خاک
1- اگر حیاط شما دارای خاک رس می باشد سوسن چشم سیاه و یا گل مینا بکارید . اگر هارمونی زرد برای حیاط خود می پسندید به سراغ سوسن چشم سیاه بروید.
2- اگر درخت بلندی می خواهید که حیات وحش را جذب کند به سراغ گیاه گزنه و افرای پرچین بروید زیرا رشد خوبی دارند و در خاک رس به خوبی رشد خواهند کرد.
3- اگر خاک شما شنی است به سراغ خشخاش کالیفرنیایی یا بومادران بروید :
اگر گسترش آفتاب را می پسندید بومادران و اگر وسعت رنگ را ترجیح می دهید خشخاش کالیفرنیایی بهترین گزینه می باشند.
4- کاج سفید و سرو قرمز را در خاک خشک و ماسه ای بکارید :
اگر حیاط کوچکی دارید، سرو قرمز و اگر فضای بزرگ تری دارید کاج سفید را انتخاب کنید. کاج سفید معمولا بلندای (17 متر) را داراست.
5- اگر خاک سنگی(صخره ای) دارید لاله کوهی و یا اسطوخودوس را به شما پیشنهاد می کنیم :
اگر می خواهید از اصلاح خاک رها شوید لاله کوهی و اگر گسترش نور خورشید را ترحیح می دهید، اسطوخدوس بکارید.
منبع : نمناک
