شیعه نیوز: احتمالاً همه‌ی ما تجربه اش را داشته ایم؛ در رختخواب گرم و نرم مان دراز می‌کشیم و کم کم دارد چشم مان گرم می‌شود که یکباره بدن مان تکان می‌خورد و از خواب می‌پریم. این پرش‌ها می‌توانند تکان‌هایی جزئی تا شدید در حدی باشند که از جا بلندمان کنند. گرچه معمولاً بعد از آن طولی نمی‌کشد که دوباره خواب مان می‌برد، اما این سؤال در ذهن مان باقی می‌ماند که این اتفاق چطور رخ داده بود.
در ادامه می‌خواهیم ببینیم چرا درست قبل از به خواب رفتن یکباره در رختخواب از جایمان می‌پریم.
مغز معمولاً بدن را هنگام خواب فلج می‌کند
شاید اول از همه لازم باشد این را بدانیم که چرا معمولاً در خواب حرکت نمی‌کنیم. ما حتی وقتی خواب‌های خیلی شفافی می‌بینیم هم همان جایی از خواب بیدار می‌شویم که به خواب رفته بودیم. علت این اتفاق تولید مواد شیمیایی‌ای در مغز است که سلول‌هایی را غیر فعال می‌کنند که به عضلات امکان حرکت می‌دهند؛ بنابراین گرچه مغز فعال است، اما عضلات بدن فلج می‌شوند.
این کار با تغییر حالت از هوشیاری به خواب آلودگی انجام می‌شود
برای اینکه بفهمیم چرا گاهی به طور کامل فلج نمی‌شویم، ابتدا باید ببینیم اصلاً در مغز چه می‌گذرد. دو سیستم اصلی در بدن ما وجود دارد که زندگی روزانه‌ی ما تحت کنترل آن‌ها است. اولی سیستم فعال کننده مشبک (Reticular Activating System) نام دارد و همان بخشی است که فرآیند‌های فیزیولوژیکی اساسی بدن، مثل تنفس را کنترل می‌کند. وقتی این سیستم فعال باشد، ما هم هوشیار و فعال و درواقع بیدار هستیم. نقطه‌ی مقابل این سیستم، هستە قدامی-جانبی پره اپتیک (Ventrolateral Preoptic Nucleus) است که باعث خواب آلودگی می‌شود. این بخش از مغز همان مواد شیمیایی‌ای را تولید می‌کند که باعث غیر فعال شدن توانایی حرکت عضلات می‌شوند. وقتی به خواب می‌روید، مغز از هوشیاری به خواب آلودگی تغییر حالت می‌دهد. این تغییر حالت، اما یکباره رخ نمی‌دهد و مثل عملکرد یک کلید روشن و خاموش نیست، بلکه بیشتر یک مکانیزم کشویی دارد یعنی از نقطه‌ای شروع می‌شود، مسیری را طی می‌کند و به نقطه‌ی نهایی می‌رسد.
اما گاهی مغز برای تنظیم دنیای واقعی و دنیای خواب دچار مشکل می‌شود
این تغییر حالت همیشه راحت و بدون مشکل رخ نمی‌دهد. وقتی اشکالی به وجود می‌آید، مغز برای تنظیم دنیای واقعی و دنیای خواب دچار مشکل می‌شود. به همین خاطر مثلاً اگر در خواب ببینید که در حال شوت زدن به یک توپ هستید، ممکن است یکباره واقعاً به کسی که کنارتان خوابیده لگد بزنید. این مسأله همیشه باعث بیدار شدن تان نمی‌شود، اما اگر حرکت بدن به قدر کافی شدید باشد، بیدار خواهید شد.
ممکن است مربوط به یک واکنش غیر ارادی متعلق به اجداد نخستی سان ما باشد
یکی از نظریات پرطرفدار مطرح شده در مورد علت وجود این پرش‌ها در ما این است که پیامد جانبی تکامل ما هستند. این پرش‌ها ممکن است یک واکنش غیر ارادی باستانی متعلق به اجداد نخستی سان ما باشد، واکنشی که کارکرد آن هشدار درباره‌ی شل شدن عضلات هنگام خوابیدن روی درختان بلند است. مغز شل شدن عضلات را به اشتباه نشانه‌ی آن تعبیر می‌کند که نخستی سانی که به خواب رفته در حال سقوط از درخت است و برای هشدار کاری می‌کند که عضلات به سرعت واکنش نشان دهند.
پرش بدن در خواب امری طبیعی است به شرط آنکه باعث اضطراب نشود
پرش بدن در خواب امری کاملاً طبیعی است و هیچ چیز نگران کننده‌ای در مورد آن وجود ندارد. اما ممکن است فکر بعضی‌ها را درگیر کند، امری که می‌تواند باعث اضطراب شود. این اتفاق اگر زیاد هم رخ دهد می‌تواند تبدیل به امری آزاردهنده شود. این افزایش اضطراب و بی خوابی می‌تواند پرش بدن در خواب را بیشتر کند، در نتیجه گرفتار یک دور باطل خواهید شد. اگر دچار این مشکل هستید، بهتر است به یک متخصص مراجعه کنید.
منبع: روزیاتو
