به گزارش «شیعه نیوز»، آیت الله عبدالله جوادی آملی، مفسر قرآن کریم، فقیه و فیلسوف، با استناد به آیات قرآن و سیره سالکان توضیح می‌دهند چرا پیامبر اکرم (ص) که به مقام رضای الهی رسیده بودند، هرگز از واژه «ای کاش» در زندگی استفاده نکردند.
در برخی روایات نقل شده است پیامبر اکرم (ص) هیچگاه از واژه ای کاش استفاده نمی‌کردند. آیت الله عبدالله جوادی‌آملی در کتاب مراحل اخلاق در قرآن موضوع رضای الهی را با این روایت مرتبط کرد و نوشت: مرحله رضا برای سالکان کوی حق، آن است که نه‌تنها سالک راه حق کوشش کند خدا از او راضی باشد؛ بلکه بکوشد او از قضا و قدر خدا راضی باشد.
این مفسر قرآن کریم مرحله رضا در منازل سیر و سلوک را بر دو قسم دانست و افزود: قسم اوّل آن است که انسان بکوشد خدا از او راضی باشد؛ یعنی با انجام واجب و ترک حرام به جایی برسد که خدا از او راضی باشد که در این صورت گرفتار قهر خدا نخواهد شد.
قسم دوم آن است که انسان بکوشد از قضا و قدر الهی راضی باشد؛ یعنی هر چه خدا انجام می دهد بپسندد و به آن رضا دهد و این مقام، مهمّ است. البته مرحله اوّل برای هر انسانی لازم است؛ اما کسب مرحله و مقام دوم مقدور همه نیست.
این مرجع تقلید در ادامه به روایتی از کتاب اصول کافی استناد کرد و ادامه داد: در سیره و سنت حضرت رسول اکرم (ص) آمده است در همه زندگی اش هرگز «ای کاش» نگفت. زیرا همه گفتار و رفتارش مطابق قضای الهی تنظیم می شد و این مقام کامل رضاست. چنین سیره و سنّتی که در زندگی معصومان (ع) و شاگردان و رهروان آنان مشاهده می شود، مبتنی بر این اساس معرفتی است که می دانستند خدا حکیم محض است و همه کارهایش، بر اساس عدل، حکمت و رحمت است.
آیت الله جوادی آملی با استناد به آیه ۲۳ سوره مبارکه حدید (لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَیٰ مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ؛ (این تقدیر حق را بدانید) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید، خدا هیچ متکبر خودستایی را دوست ندارد) افزود: ذات اقدس خداوند حقیقت زهد را که زمینه نیل به مقام رضاست، بازگو کرده و می فرماید همه مقدرات، قبل از تحقق در جهان عینی، در کتاب آسمانی و الهی تنظیم شده تا شما نسبت به آنچه از دستتان می رود یا مصیبتی که دامنگیرتان می شود، اظهار افسوس و رنج نکنید و برای امور دنیوی که به شما می رسد خوشحال نباشید.
کسی که بر اثر معرفت از معبر زهد گذشت و به مقام رضا رسید، در هر دو حال مزبور به کار خدا راضی است و این رضا نتیجه محبّت و محبّت، ثمره معرفت است. کسی که خدا را به عنوان مبدأ حکمت و رحمت بشناسد، به او دل می سپارد و در پیشگاهش سر می ساید و این سرساییدن و دل سپردن محبّت است و یکی از ثمره های این محبّت، رضاست.
البته آیت الله جوادی آملی همین موضوع را در کتاب حماسه و عرفان اینگونه ذکر کرده است که انسان عارف معتقد است آنچه در عالم وجود واقع می شود، قضای الهی است و تا چیزی از جانب او مقدّر نشده باشد، واقع نمی شود؛ چنان که از آن طرف نیز هر چه مقدّر شد حتماً واقع می شود.
وی افزود: برای چنین انسانی عزت و ذلت، فقر و غنا، راحتی و سختی، صحت و مرض یکسان است. هر چه رضا و تسلیم در انسان بیشتر باشد، «ای کاش» گفتن او کمتر است تا جایی که هرگز «ای کاش» نمی گوید و نسبت به شرایط پیش آمده اعتراضی در پیشگاه الهی نمی کند. چنان که رسول اکرم (ص) هرگز «ای کاش» نگفت. البته این بدان معنا نیست که انسان دست روی دست بگذارد و هیچ حرکت و تلاشی برای دگرگونی و تغییر وضع موجود نداشته باشد بلکه تلاش و مبارزه برای تغییر ناهنجاری موجود و تبدیل آن به وضعیت مطلوب در حدّ خود از قضا و قدر الهی است و مرزی جدا از آن ندارد.
صاحب تفسیر تسنیم که معتقد است دعا به درگاه الهی به معنای چوب لای چرخ نظام کلّی عالم گذاشتن نیست و مرزی جدا از قضا و قدر الهی ندارد، افزود: آنچه بعد از تلاش واقع می شود، نباید موجب حیرت و پریشانی شود و زبان گلایه و شکایت انسان را بگشاید.
اگر حوادث بر طبق مراد ما پیش آمد، در مقابل نعمت های خدا سپاسگزاریم و اوست یاری‌رسان در ادای شکر و اگر حوادث و پیش‌آمدها بین ما و خواسته هایمان فاصله شد، باز هم آن کسی که نیّتش حق و حاکم بر دل او تقواست از مسیر خود خارج نشده و ضرر نکرده است.
