به گزارش «شیعه نیوز»، آموزش از راه دور در دانشگاه‌ها و مدارس کشور از سه هفته آخر اسفندماه سال گذشته آغاز و با دستور رئیس جمهوری تا ۳۰ فروردین ماه سال ۹۹ ادامه می‌یابد. اما آنچه در این مدت بیش از همه خودنمایی کرده مشکلاتی، چون کندی اینترنت بوده است. اما سؤال اینجاست که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای بهبود آموزش آنلاین و مجازی چه اقدام‌های مهمی انجام داده است؟ آیا مشکلات موجود در آموزش از راه دور تنها به کندی اینترنت ارتباط دارد؟ وضعیت دانشگاه‌ها در برگزاری آموزش آنلاین چگونه است؟ خبرنگار ما به سراغ مسئولان وزارت ارتباطات و چند تن از اساتید دانشگاهی رفت و نظر آن‌ها را جویا شد.
ارتقای شبکه ارتباطی
«چند لایه مختلف در آموزش آنلاین دانشگاه‌ها و مدارس نقش عمده‌ای دارند که تنها بخش زیرساخت شبکه ارتباطی به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مربوط می‌شود.»
سجاد بنابی عضو هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت با بیان مطلب فوق گفت: آموزش مجازی و ارائه خدمات دارای چند لایه یعنی بستر شبکه ارتباطی، لایه‌های دسترسی و دیتاسنترهاست. از این سه لایه، بستر شبکه ارتباطی در حوزه شرکت ارتباطات زیرساخت تعریف شده است. بخش دیگر یعنی لایه‌های دسترسی به اپراتور‌های تلفن همراه و شرکت‌های اینترنتی ارتباطات ثابت برمی گردد. لایه سوم نیز که حوزه زیرساختی دیتاسنترهاست و روی آن نرم افزار‌ها و پلتفرم‌های آموزشی مستقر هستند، در دست بخش خصوصی است.
بنابی افزود: وزارت ارتباطات سعی کرد که لایه ارتباطی شبکه را که در حوزه اختیارات خود دارد، افزایش دهد و به همین خاطر این شبکه را ۴ برابر ارتقا داد بنابراین اکنون مشکل پهنای باند و محدودیت ارتباطی و کمبود ظرفیت در شبکه‌های داخلی و بین‌المللی وجود ندارد بنابراین با این اتفاق مهم، آموزش مجازی دانشگاه‌ها و مدارس بهبود خواهد یافت.
وی با اشاره به اینکه برخی مشکلاتی که در زمینه آموزش آنلاین و راه دور دانشگاه‌ها و مدارس وجود دارد خارج از مجموعه زیرساخت است، گفت: به علت ماندن مردم در خانه میزان مصرف اینترنت خانگی و تلفن همراه افزایش یافته است در اینترنت خانگی ترافیک مصرف از ۱۵ درصد به ۴۵ درصد رسید از این رو در این لایه دسترسی نیز با مشکلاتی همچون کندی سرعت اینترنت مواجه شد که در این زمینه ظرفیت افزایش یافت و در بخش اینترنت خانگی نه تنها سرعت «ای دی اس ال» افزایش یافت، بلکه بخش «وی دی اس ال» نیز راه اندازی شد. از سوی دیگر همانطور که وزیر ارتباطات هم اعلام کردند با شروع مجدد کلاس‌های مجازی مدارس و دانشگاه‌ها، به شرکت‌های اینترنت خانگی ابلاغ شده که تا پایان اردیبهشت سرعت همه مشترکین خود را رایگان به ۱۶مگابیت ارتقا دهند.
عضو هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت در ادامه گفت: البته در بخش اپراتور‌های تلفن همراه نیز تا جایی که فرکانس رادیویی اجازه می‌داد ظرفیت خود را افزایش دادند. کلاس‌های مجازی مدارس و دانشگاه‌ها که برای آموزش نیازمند اینترنت هستند، این ظرفیت شبکه افزایش پیدا می‌کند، اما وزارت ارتباطات منابع فرکانسی دیگر را در اختیار ندارد و آنچه وجود داشت در اختیار اپراتور‌های تلفن همراه قرار داد.
بنابی به مشکل دیگر در لایه زیرساخت دیتاسنتر‌ها و اپلیکیشن‌های نرم افزاری اشاره کرد و افزود: این لایه در دست بخش خصوصی است و از عهده شرکت زیرساخت برای رفع آن خارج است. به عنوان مثال در بخش آموزش مجازی از نرم افزار‌های صوتی و تصویری مانند اسکای روم و پیام رسان‌ها استفاده می‌شود و یا دانشجویان از زیرساخت‌ها و پلتفرم‌های دانشگاهی خود بهره می‌برند که باید مشکلات آن‌ها از سوی صاحبان نرم افزار‌ها و پلتفرم‌ها رفع و ارتقا یابد.
تسریع کار استارتاپ‌های آموزش مجازی
«با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس که تهدیدی برای آموزش محسوب می‌شد، اما سازمان فناوری اطلاعات این تهدید را تبدیل به فرصت کرد تا بتواند فعالیت‌های آموزش مجازی خود را که از مدت‌ها قبل آغاز کرده، سرعت ببخشد.»
مشکات اسدی مشاور توانمندسازی اجتماعی رئیس سازمان فناوری اطلاعات نیز با بیان مطلب فوق گفت: پیش از این هدف از آموزش مجازی کمک به عدالت آموزشی بود. این سازمان معتقد بود که با آموزش مجازی و تهیه محتوای مطلوب و استاندارد می‌تواند آن‌ها را با رهبری وزارت آموزش و پرورش در اختیار مناطق کمتر برخوردار قرار دهد و از سوی دیگر می‌تواند مکملی برای آموزش در مدارس باشد، ولی با تعطیلی مدارس، آموزش مجازی از بحث مکمل بودن خارج و به آموزش اصلی تبدیل شده است.
وی افزود: برای ایجاد ارتباط بهتر بین معلمان و دانش آموزان در وزارت ارتباطات در ۴ لایه مختلف کار کردیم. در لایه اول با دستور وزیر ارتباطات به سه وزارتخانه آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نامه زدیم که می‌توانیم تا پایان شیوع ویروس کرونا برای این سه بخش اینترنت رایگان در نظر بگیریم.
اسدی در ادامه به حمایت سازمان فناوری اطلاعات از بخش خصوصی و کسب وکار‌های حوزه آموزش مجازی اشاره کرد و گفت: در لایه دوم از شرکت‌ها و کسب وکار‌های استارتاپی که در حوزه آموزش مجازی و تولید محتوا و پلتفرم فعال بودند و در سامانه نوآفرین این سازمان ثبت نام نکرده بودند، به سرعت خواستیم تا ثبت نام کنند. همینطور از آن‌ها خواستیم در راستای مسئولیت اجتماعی خود، خدماتشان را تا پایان تعطیلات مدارس، رایگان ارائه دهند که این کار را انجام دادند و سپس آن‌ها را به آموزش و پرورش معرفی کردیم.
وی افزود: در لایه سوم برای این حوزه از کسب و کار‌ها که برای فعالیت خود نیاز به اعتبارنامه از سوی وزارت آموزش و پرورش داشتند اقدام کردیم، چرا که آن‌ها باید از فیلتر‌هایی همچون امنیت، حریم خصوصی و فنی نیز عبور می‌کردند که برای گذر از این مراحل به آن‌ها کمک کردیم تا سریعتر بتوانند وارد اکوسیستم آموزش مجازی شوند و این اقدام‌ها به سرعت انجام شد به طوری که بعد از شروع فعالیت آن‌ها به قدری کاربران‌شان افزایش یافت که گاهی با مشکل مواجه شدند.
مشاور توانمندسازی اجتماعی رئیس سازمان فناوری اطلاعات به لایه چهارم نیز اشاره کرد و گفت: در آموزش مجازی برخی از معلمان با سواد دیجیتالی کمی که داشتند شروع به تولید محتوا برای دانش آموزان خود کردند از این رو ما با کمک آموزش و پرورش یک کمپینی به نام «درسخانه» را راه اندازی کردیم. هدف از این کمپین شناسایی و تقدیر از معلمانی است که محتوای آموزشی تولید می‌کنند از این رو با همکاری «آپارات» از معلمان درخواست شد تا محتوای خود در این پلتفرم را بارگذاری کنند و قرار بر این شد که بعد از پایان تعطیلات از نظر کمی (تعداد دیده شدن و میزان تولید محتوا) و کیفی داوری شوند و بهترین معلمان و دانشجو معلمان وارد چرخه تولید محتوا در سازمان فناوری اطلاعات شوند.
کندی اینترنت مشکل اصلی
اما اساتید دانشگاهی در زمینه برگزاری آموزش آنلاین چه گفتند. ناصر مزینی استاد هوش مصنوعی دانشگاه علم و صنعت معتقد است که دانشگاه علم و صنعت اولین دانشگاهی بود که با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها آموزش آنلاین خود را آغاز کرد و سه هفته پیش از آغاز تعطیلات نوروزی کلاس‌ها برپا بود و اکنون نیز ادامه دارد.
مزینی با بیان اینکه ما در مدت یک هفته تمام زیرساخت‌های مورد نیاز، فایل‌ها و ویدئو‌های آموزشی و نرم‌افزار‌های لازم را برای آموزش آنلاین فراهم کردیم، به «ایران» گفت: بزرگترین چالش آنلاین و آموزش مجازی بحث اینترنت است، چون به علت کندی شبکه، اساتید و دانشجویان با قطع و وصلی اینترنت مواجه هستند و گاهی به دلیل قطعی، صدای استاد را ندارند.
علیرضا هاشمی گلپایگانی استاد دانشگاه امیرکبیر نیز معتقد است که در شرایط کنونی و سخت که با شیوع ویروس کرونا ایجاد شده آموزش آنلاین و راه دور بهترین راه است تا دانشجویان از کسب علم عقب نیفتند.
هاشمی گلپایگانی نیز با بیان اینکه دانشگاه صنعتی امیرکبیر از گذشته تجربه خوبی در برگزاری آموزش مجازی دارد، به «ایران» گفت: این دانشگاه پیش از این زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده و اساتید و دانشجویان می‌توانند آموزش‌های نظری خود را در این بستر ادامه دهند.
وی درباره مشکلاتی که در حوزه آموزش آنلاین وجود دارد نیز گفت: از آنجایی که همزمان بیش از ۲۰۰ کلاس با ظرفیت ۲۰ تا ۳۰ دانشجو در دانشکده‌های مختلف برگزار می‌شد و تا حدودی این میزان آموزش نیز روی پلتفرم آموزش مجازی دانشگاه انجام می‌شود، زیرساخت ظرفیت کافی برای این تعداد کلاس که دانشجویان از سراسر کشور به آن متصل می‌شوند، ندارد. از سوی دیگر به اینترنت با سرعت بالا در کل کشور نیاز است تا با قطعی و وصلی مواجه نشوند.
این استاد دانشگاه افزود: البته با ارائه محتوا‌ها به صورت آفلاین می‌توان کاری کرد تا دانشجویان از دروس خود عقب نیفتند، اما باید قبول کرد که این نوع آموزش از کیفیت لازم به دلیل در تعامل نبودن دانشجو و استاد برخوردار نیست.
این استاد دانشگاه به ارائه خدمات آموزش الکترونیکی از سوی شرکت‌های دانش بنیان و خدماتی اشاره کرد و گفت:سامانه‌های آموزش مجازی با نیرو‌های زبده می‌تواند در آموزش مجازی مؤثر واقع شود از سوی دیگر می‌تواند بستر مناسبی برای کسب و کار‌ها باشد، ولی باید استاندارد‌های لازم برای این سامانه‌ها تعریف شود.
وی افزود: محتواسازی در آموزش مجازی بسیارمهم است و استاد باید محتوای خود را به گونه‌ای فراهم کند که در قالب آموزش الکترونیکی شکل دهد و در این زمینه باید استاندارد‌ها و شیوه‌ها مشخص شود و به نظر می‌رسد کسب و کار‌های این حوزه می‌توانند در این زمینه کمک رسان باشند.
منبع:روزنامه ایران
