شیعه نیوز:
پرسش
در حدیثی آمده است: «هر کسی به خودش عادت دهد در روز اول ماه پنیر بخورد هر حاجتی که دارد بر آورده می‌شود» (مفاتیح الجنان)؛ آیا این حدیث درست است، و واقعاً با خوردن پنیر انسان به حاجت خود می‌رسد؟!
پاسخ اجمالی
روایتی را جناب سید بن طاوس در کتاب «الدروع الواقیه»[1] آورده است و بعد از ایشان؛ در کتاب «وسائل الشیعه» ذکر شده است.[2] سید بن طاوس این روایت را چنین نقل می‌کند: «روایت می‌کنم به سندم از هارون بن موسی تَلّعُکبری، و او از محمد بن همام بن سهیل، و او از محمد بن یحیی فارسی، و او از محمد بن یحیی طبری، و او از ولید بن أبان رازی، و او از محمد بن سماعه، و بالأخره محمد بن سماعه از پدرش، و او از امام صادق( علیه السلام ) چنین روایت کرده است: پنیر، خوب غذایی است، دهان را باز كند و بوى دهان را خوش كند و خوراک پيش از خود را هضم کرده و اشتها را باز کند و هر كس روز اول هر ماه، آن‌را بخورد چه بسا حاجتى از او رد نشود».[3]
صرف نظر از سند ما بین سید بن طاوس تا هارون بن موسی تلعکبری (از علما و محدّثان بزرگ قرن پنجم و هم‌عصر نجاشی[4]) که در روایت وجود ندارد، چندین نفر از افراد ذکر شده در این سند، شناخته شده نبوده و یا مطلبی برای آنها در کتاب‌های رجال حدیث ذکر نشده است. از جمله «محمد بن یحیی فارسی» و «محمد بن یحیی طبری» که نامی از آنها در منابع اولیه رجالی نیست و «ولید بن ابان رازی» که تنها در برخی کتب رجالی[5] نامش بدون هیچ ارزیابی وجود دارد. بر این اساس، این روایت از نظر سندی ضعیف است و از نظر محتوایی هم، هیچ روایت مشابهی که تأیید کننده محتوای آن باشد نداریم، و تنها برای اولین بار در کتاب «الدروع الواقیه» سید بن طاوس آمده و اثری از این روایت با سند دیگری در دیگر کتاب‌ها نیست. بله! مرحوم برقی مقداری از این روایات را در کتاب خود و بدون سند(مرفوعه) آورده است و می‌گوید: «حضرت فرمود: پنیر باعث هضم غذاهای قبلی می‌شود و بعد از خوردنش، اشتهای انسان باز می‌شود».[6] همان‌طور که می‌بینیم؛ قسمت انتهایی روایت که «خوردن آن در اول هر ماه؛ جهت برآورده شدن حاجت است» در نقل برقی؛ نیامده است.
اما از طرفی با توجه به دیگر روایات؛ اجمالاً می‌دانیم که خوردن پنیر، دارای فوائدی است و توصیه‌هایی درباره آن شده است که به برخی از آنها؛ اشاره می‌شود.
در برخی از این روایات به خوردن پنیر؛ همراه گردو توصیه شده است. در روایت آمده است: «پنیر و گردو اگر با هم خورده شوند دارو است (یعنی ضرری ندارد و چه بسا موجب صحت بدن شود) و هر کدام اگر به تنهایی خورده شود، برای بدن مضر است».[7]
همچنین در روایات توصیه شده است که؛ پنیر اگر شب هنگام و برای شام مصرف شود بهتر از آن است که برای چاشت؛ استفاده شود.[8]
[1]. سید بن طاوس، علی بن موسی، الدروع الواقیه، ص 42، بیروت، مؤسسة آل البیت( علیه السلام )، 1415ق.
[2]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 25، ص 122، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1409ق.
[3]. «رَوَيْنَا ذَلِكَ بِإِسْنَادِنَا إِلَى هَارُونَ بْنِ مُوسَى التَّلَّعُكْبَرِيِّ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامِ بْنِ سُهَيْلٍ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الْخَيْرِ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْفَارِسِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو حَنِيفَةَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الطَّبَرِيُّ، عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ أَبَانٍ الرَّازِيِّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ أَبِيهِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(عَلَيْهِ السَّلَامُ) يَقُولُ: نِعْمَ اللُّقْمَةُ الْجُبُنُّ، تُعْذِبُ الْفَمَ وَ تُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَ تَهْضِمُ مَا قَبْلَهُ وَ تُشَهِّي الطَّعَامَ، وَ مَنْ يَعْتَمِدْ أَكْلَهُ رَأْسَ الشَّهْرِ أَوْشَكَ أَنْ لَا تُرَدَّ (لَهُ) حاجة»؛ الدروع الواقیه، ص 42.
[4]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 439، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
[5]. برقی، احمد بن محمد بن خالد، الطبقات(رجال البرقی)، ص 54، انتشارات دانشگاه تهران، 1383ق.
[6]. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج2، ص 497، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[7]. «قَالَ أَلامام الصادق( علیه السلام ): الْجُبُنُّ وَ الْجَوْزُ إِذَا اجْتَمَعَا فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا شِفَاءٌ وَ إِنِ افْتَرَقَا كَانَ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا دَاءٌ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 340، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[8]. «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ( علیه السلام ) قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ الْجُبُنِّ فَقَالَ دَاءٌ لَا دَوَاءَ فِيهِ فَلَمَّا كَانَ بِالْعَشِيِّ دَخَلَ الرَّجُلُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَنَظَرَ إِلَى الْجُبُنِّ عَلَى الْخِوَانِ فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ سَأَلْتُكَ بِالْغَدَاةِ عَنِ الْجُبُنِّ فَقُلْتَ لِي إِنَّهُ هُوَ الدَّاءُ الَّذِي لَا دَوَاءَ لَهُ وَ السَّاعَةَ أَرَاهُ عَلَى الْخِوَانِ قَالَ فَقَالَ لِي هُوَ ضَارٌّ بِالْغَدَاةِ نَافِعٌ بِالْعَشِيِّ وَ يَزِيدُ فِي مَاءِ الظَّهْرِ»؛ همان.
T
