شیعه نیوز:
پرسش
دنبال سند (منبع) سخن زیر هستم که حضرت علی( علیه السلام ) منسوب است. امام علی ( علیه السلام ) می فرماید: مواظب افـکــارت بــــــاش که گفتــارت می شود، مواظب گفتــارت بــــــاش که رفتـــارت می شود، مواظب رفتـــارت بــــــاش که عــــادتت می شود، مواظب عــــادتت بـــــاش که شخصیتت می شود، مواظب شــخـصیتت بــــــاش که سرنوشتت می شود.
پاسخ اجمالی
هر حکمت آموزنده‌ای که با سنجش تفکر و اندیشه آدمی، روزنه‌ای به سوی کمال باشد، مورد تأیید دین نیز خواهد بود؛ چنانچه امام علی( علیه السلام ) نیز فرموده‌اند: «حکمت را از کسى که آن‌را برای تو می‌آورد، بگیر و به آنچه گفته است، بنگر و به [شخصیت] گوینده نگاه نکن»؛[1] اما روشن است که نباید ما هر نکته اخلاقی و زیبا را بدون تحقیق و توجه کافی، به کلام معصومین و بزرگان دین خود منتسب کنیم؛ از این‌رو باید هر سخن در جایگاه حقیقی خود و منبع اصلی آن مورد بررسی قرار گیرد.[2]
حکمتی هم که در سوال مطرح شده است، به این شکل و با این کلمات در هیچ یک از روایات معصومین نیامده است؛ اما مشابه برخی از قسمتهای آن در کلام حضرت علی( علیه السلام ) آمده است. به عنوان نمونه: « کسى چیزى را در دل پنهان نکند جز آن‌که در لغزشهاى زبان و رنگ رخسارش، آشکار خواهد گشت».[3]
بنابر تحقیق انجام شده، حکمتی که در سوال آمده است برگردان یک عبارت به زبان انگلیسی می‌باشد که در بین اندیشمندان غربی رواج یافته است:
Watch your thoughts, they become words;
watch your words, they become actions;
watch your actions, they become habits;
watch your habits, they become character;
watch your character, for it becomes your destiny.
در حقیقت پنج کلمه Word, Action, Thought, Character, Habit که به ترتیب به معنای «گفتار، کردار، افکار، شخصیت و عادات» می‌باشند، اگر اولین حرف هر از یک از این کلمات را در کنار یکدیگر قرار دهیم، کلمه WATCH به معنای «ببین و مراقب باش» را تشکیل می‌دهند.[4]
از این کلمات بسیار در جملات حکمت آموز و در عبارت‌های مختلف استفاده شده است؛ از این‌رو منبع دقیقی برای عبارت فوق وجود ندارد، در برخی نوشته‌ها متعلق به «رالف والدو امرسون» نویسنده و فیلسوف آمریکایی دانسته شده، برخی منتسب به «فرانک اوتلا» و برخی دیگر آن‌را برای گاندی دانسته‌اند؛ تا آن‌جا که در بسیاری از نوشته‌ها این جمله را حتی به بودا و یا لائوتسه بنیان‌گذار آیین تائو در 2500 سال قبل نیز نسبت داده‌اند.
[1] . لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، محقق و مصحح: حسنی بیرجندی، حسین، ص 241، دار الحدیث، قم، چاپ اول، 1376ش.
[2] . برای فهم دقیق این موضوع ر.ک به نمایه معیار پذیرش سخن درست از نادرست کد سایت 39561
[3] . «مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَیْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِی فَلَتَاتِ لِسَانِهِ وَ صَفَحَاتِ وَجْهِه»؛ شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص472، حکمت26، قم، چاپ اول، 1414 ق.
[4] . البته کلماتی مانند Way, Heart, companion,… نیز عنوان شده است.
T
