آیا ابن تیمیه یک محدث (اهل حدیث) بوده است؟

شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی

عنوان محدث با اهل حدیث فرق دارد؛ محدّث به کسانی گفته می شود که در علم حدیث به عنوان واسطه در نقل یا صاحب کتاب مستند در حدیث هستند؛ اما اهل حدیث به گروهی خاص که دارای عقاید مخصوص در ابواب مختلف کلامی بودند اطلاق می شود. البته ممکن است یک نفر هم محدث باشد و هم اهل حدیث، ولی تلازمی بین این دو وجود ندارد؛ از این رو «ابن‏ تیمیه» را نمی توان محدّث به معنای مصطلح دانست؛ زیرا نام او نه در سلسله سند نقل احادیث آمده و نه صاحب کتاب مستند در نقل احادیث است.

آنچه در مورد ابن تیمیه، گزارش شده این است که وی حنبلی مذهب بوده،[1] هر چند برخی از عقاید وی نیز با اهل حدیث هماهنگ است. اما دارای برخی عقاید جنجالی دیگری است که منحصر به او است، و پیش از او، چنین عقایدی از شخصی نقل نشده است. از این رو، بر شمردن او از اهل حدیث به معنای مصطلح نیز با نوعی مسامحه همراه است.

برای آگاهی بیشتر کتاب های زیر را مطالعه کنید:

1. رضوانى، على اصغر، تلخیص: معلم، مرتضى، نقدى بر افکار ابن تیمیه، نشر مشعر، تهران، چاپ اول، 1386ش.
2. حامد ابراهیم عبدالله، الوهابیة فرقة للتفرقة بین المسلمین، نشر مشعر، تهران، چاپ اول،1430ق.

[1]. زرکلى، خیر الدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، ج 4، ص 6، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ هشتم، 1989م؛ ابن حماد حنبلی، شهاب الدین ابو الفلاح عبد الحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق: الأرناؤوط، ج 7، ص 583، دار ابن کثیر، دمشق، بیروت، چاپ اول، 1406ق.

T