شیعه نیوز:
پرسش
یک زن چگونه عاقبت به خیر می‌شود و جایگاهش بهشت خواهد بود؟
پاسخ اجمالی
«عاقبت به خیری»[1] و «فرجام نیک» براى انسانِ مسلمان، هدف و مقصد است و در تعالیمِ دینى، تراز و معیارِ ارزش‌گذارى و سنجش می‌باشد؛ از این‌رو به طور کلی باید گفت؛ عوامل عاقبت به خیری و ورود به بهشت برای بانوان، تفاوت چندانی با همان عوامل در مردان ندارد و وجه مشترک هر دو، «ایمان» و «کردار نیک» است، چنان‌که این موضوع، بارها در قرآن تصریح شده است:
«وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا یُظْلَمُونَ نَقیرا»؛[2] هر مرد یا زن با ایمانی که کردار نیک داشته باشد وارد بهشت شده و به هیچ‌کدامشان کمترین ظلمی روا نخواهد شد.
«مَنْ عَمِلَ سَیِّئَةً فَلا یُجْزى إِلاَّ مِثْلَها وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْزَقُونَ فیها بِغَیْرِ حِساب»؛[3] هرکه بدى کند، جز به مانند آن کیفر داده نمی‌شود؛ ولى هر مرد یا زن باایمانی که کار شایسته‌اى انجام دهد، وارد بهشت شده و از روزى بی‌حساب آنجا بهره‌مند خواهد شد.
در همین راستا عنصر «ایمان» در مرد و زن تفاوتی نداشته و مصادیق «کردار صالح» نیز در بیشتر موارد، مشترک است؛ مواردی مانند نماز، روزه، زکات، حج، امر به معروف و ... مگر آن‌که هرکدامشان در پاره‌ای از موارد، احکام شرعی مخصوص خود را نیز دارند. به عنوان نمونه؛ داشتن رویکردهای خاصی در خانواده توسط بانوان به طور مشخص، موجب ثواب بسیاری برای آنان می‌شود که استمرار آنها مایه عاقبت به خیری و داخل شدن در بهشت خواهد بود.
پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در سخنانی می‌فرماید:
1. «هیچ زنى نیست که جرعه‌اى آب به شوهرش بنوشاند، مگر آن‌که این عمل او برایش بهتر از یک سال باشد که روزهایش را روزه بگیرد و شب‌هایش را به عبادت بگذرانَد. خداوند به ازاى هر جرعه‌اى که به شوهرش می‌نوشانَد، شهرى در بهشت برایش می‌سازد و شصت گناه او را می‌آمرزد».[4]
2. «هیچ زنى نیست که بر شوهر خویش لباس بپوشاند، مگر آن‌که خداوند در روز رستاخیز، هفتاد خلعت بهشتى بر او بپوشاند، که هر یک از آن خلعت‌ها، همانند شقایق نُعمان و رَیحان است، و نیز در روز رستاخیز، چهل کنیز از حوریان بهشتى، به او داده می‌شود که خدمتش می‌کنند».[5]
3. «هر زنى که هنگام مرگش، شوهرش از او راضى باشد، به بهشت می‌رود».[6]
4. «هر زنى که شوهرش را هفت روز یارى دهد، خداوند، هفت درِ دوزخ را به روى او می‌بندد، و هفت درِ بهشت را به رویش می‌گشاید تا از هر درى که می‌خواهد، وارد شود».[7]
5. «هیچ زنى نیست که فرمان شوهرش را اطاعت کند و حقوق او را به جا آورَد، و از خوبی‌هاى او یاد کند، و در خود و اموال شوهرش به او خیانت نکند، مگر آن‌که در بهشت، میان او و شهیدان، تنها یک درجه فاصله باشد. پس، اگر شوهرش، مؤمن و خوش‌اخلاق بوده، در بهشت نیز همسر اوست، وگرنه، خداوند، مردى از شهیدان را به همسرى او در می‌آورَد».[8]
6. «هر زنى که از پروردگارش بترسد و دامن خود را حفظ کند و از شوهرش فرمان بَرد، هشت درِ بهشت برایش گشوده می‌گردند و به او گفته می‌شود: از هر درى که خواستى، داخل شو».[9]
مردى، نزد پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و گفت: زنى دارم که هرگاه وارد [خانه] می‌شوم، به استقبالم می‌آید و هرگاه [از خانه] خارج می‌شوم، بدرقه‌ام می‌کند، و هرگاه مرا اندوهگین می‌بیند، می‌گوید: چرا اندوهگینى؟ اگر غمِ روزی‌ات را می‌خورى، غیر تو (خداوند) آن‌را برایت ضمانت کرده است، و اگر غم آخرتت را دارى، پس خداوند بر اندوهت بیفزاید.
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم )فرمود: «خداوند، نمایندگانی دارد و این زن، یکى از همان نمایندگان است! براى او نصف پاداش شهید در نظر گرفته شده است».[10]
در این‌جا توجه به نکات مهم زیر لازم به نظر می‌رسد:
یک. از روایات شیعه و اهل سنت برمی‌آید که مهم‌ترین کردار نیک زن در خانواده «خوب شوهرداری و کمک به او» است؛ زیرا بزرگ‌ترین موفقیت براى زن در خانواده این است که همکار خوبى براى شوهرش باشد. مراد از همکارى تنها آشپزى و رسیدگى به تغذیه شوهر، شستن ظرف و لباس و مانند آن نیست، اگرچه اینها نیز هرچند بر او واجب نیست، اما نوعی همکارى است. منتها بیشترین مراد از همکارى در روایات، همکارى روحى و روانی است؛ به این معنا که زن ضرورت‌هاى مرد را درک کند، فشار اخلاقى روى او وارد نیاورد، کارى نکند که او در امر زندگى مستأصل شود و خداى ناکرده به راه‌هاى نادرست متوسّل شود. او را به ایستادگى و مقاومت در میدان‌هاى زندگى تشویق کند و تحریص نماید. اگر چنانچه کار او مستلزم این است که ناخواسته نتواند به وضع خانوادگى رسیدگى کافى داشته باشد، این نقطه ضعف را به رُخ او نکشد، اینها مهم است. اینها وظیفه‌هایى است از طرف زن.
دو. کمک واقعى به شوهر این است که هرگاه شوهرش در زندگى گرفتارى و مشکلى پیدا می‌کند، تردید و ابهامى برایش رخ می‌دهد، در چنین موقعیتى باید همسرش به او کمک کند، غم را از دل او بردارد، او را راهنمایى کند، اشتباهش را برطرف نماید و اگر می‌بیند خطایى از او سرمی‌زند مانع شود. زن می‌تواند به شوهر خویش روحیه دهد، خستگی‌اش را از تنش بیرون سازد، با روی خوش با او برخورد کرده، به او دلخوشى دهد و خلاصه این‌که بهترین یاور او در زندگى، بویژه در امر دین باشد.
سه. البته تمام موارد یاد شده در مورد بانوانی می‌باشد که دارای همسرند و در غیر این صورت، دیگر کردارهای نیکی که اشتراک آنها با مردان در ابتدای سخن یادآوری شد نیز می‌تواند به خوبی موجبات «عاقبت به خیری» یک زن را فراهم سازد.
[1]. عاقبت به خیری؛ یعنی مجموعه فعالیت‌ها و کارکردهایی که پایان آن خیر و خوشبختی را برای انسان به دنبال دارد.
[2]. نساء، 124.
[3]. غافر، 40.
[4]. دیلمی، حسن بن ابی الحسن محمد، ارشاد القلوب، تحقیق: میلانی، سید هاشم، ج 1، ص 333، قم، دار الاسوة للطباعة و النشر، چاپ اول، 1417ق.
[5]. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 14، ص 245، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق؛ ر. ک: «حور العین بهشتی و زنان»، سؤال 864.
[6]. ترمذی، محمد بن عیسى، سنن الترمذی، محقق، عبد الباقی، محمد فؤاد، ج 3، ص 458، مصر، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفى البابی الحلبی، چاپ دوم، 1395ق.
[7]. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 20، ص 172، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[8]. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق، سلفی، حمدی بن عبد المجید، ج 16، ص 24، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، چاپ دوم، 1415ق.
[9]. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الاوسط، ج 5، ص 75 – 76، قاهره، دار الحرمین، بی‌تا.
[10]. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 389، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
آیات مرتبط
سوره آل عمران (195) : فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ ۖ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ ۖ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ
سوره النساء (124) : وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا
سوره النحل (97) : مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
سوره الأحزاب (35) : إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا
سوره غافر (40) : مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا ۖ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ
T
