پرسش
سلام؛ 1. آیا این حدیث صحیح است؟ «هرکس خربزه بخورد، خداوند هفتاد هزار حسنه برای او می‌نویسد و هفتاد هزار گناهش را پاک می‌کند». 2. اگر حدیث صحیح است، لطفاً توضیح دهید که چگونه چنین چیزی ممکن است؟
پاسخ اجمالی
آنچه در پرسش و در ارتباط با فواید خربزه بدان اشاره شده، برگرفته از روایتی مرسل است که در منابع شیعه، اولین بار در کتاب طب النبی مستغفرى (م 432ق) آمده است: «تَفَکَّهُوا بِالْبِطِّیخِ وَ عَضُّوهُ فَإِنَّ مَاءَهُ رَحْمَةٌ وَ حَلَاوَتَهُ مِنْ حَلَاوَةِ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ فَمَنْ لَقَّمَ لُقْمَةً مِنَ الْبِطِّیخِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ سَبْعِینَ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ سَبْعِینَ أَلْفَ سَیِّئَة»؛[1] خربزه بخورید و آن‌را با دندان بخورید که آب آن رحمت و شیرینى آن از شیرینى ایمان، و ایمان در بهشت است، پس هر کس قدرى خربزه بخورد، خدا براى او هفتاد هزار پاداش می‌نویسد و هفتاد هزار بدی را از او محو می‌کند.
این روایت از جهت سند نه تنها صحیح، بلکه حتی مسند هم نیست، تا لازم باشد از آن دفاع کنیم.
البته در نقل دیگر در فواید خربزه ده فایده برای آن شمرده شده است: «وَ قَالَ ص إِنَّ فِی الْبِطِّیخِ خصال [خِصَالًا] عَشَرَة»؛[2]
همچنین در روایات دیگر، فوایدی برای این میوه شمرده شده است؛ مانند شست‌وشوی معده و روده‌ها، یا تأثیر آن در زیبایی نوزاد برای زن باردار و... .[3]
به هر حال با قطع نظر از صحت این نوع روایات، آنچه در این باره می‌توان گفت آن است که شاید منظور از حسنه و سیئه، فواید تغذیه‌ای و بر طرف کردن سموم و مواد مضر از بدن باشد، نه حسنه به عنوان ثواب اخروی و سیئه به عنوان گناه قابل بازخواست که اگر کسی خربزه خورد، این مقدار ثواب برایش در نظر گرفته می‌شود و این تعداد گناه از او پاک خواهد شد.
گفتنی است که قید هفتاد هزار نیز می‌تواند از باب مبالغه در فایده‌های این میوه باشد که دانش تغذیه تاکنون به مقداری از آنها دست پیدا کرده، و ممکن است در آینده به نتایج بیشتری در این زمینه دست‌رسی پیدا کند که چندان دور از ذهن نخواهد بود!
[1]. مستغفرى، جعفر بن محمد، طب النبی صلى الله علیه و آله و سلم، محقق، مصحح، الهى خراسانى، على اکبر، ص 29، نجف، مکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1385ق.
[2]. همان؛ ر. ک: طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص 184، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 63، ص 149، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[3]. «وَ قَالَ ص الْبِطِّیخُ قَبْلَ الطَّعَامِ یَغْسِلُ الْبَطْنَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّاءِ أَصْلا». «وَ قَالَ ص مَا مِنِ امْرَأَةٍ حَامِلَةٍ أَکَلَتِ الْبِطِّیخَ إِلَّا یَکُونُ مَوْلُودُهَا حَسَنَ الْوَجْهِ وَ الْخَلْق». طب النبی صلى الله علیه و آله و سلم، ص 29.
T
