به گزارش «شیعه نیوز»،همیشه یافتن و یا دانستن موضوعی غیر معمول برای انسان هیجان‌انگیز است؛ مثل یافتن کشتی‌های غرق شده و یا شهرهای به زیر آب رفته. در واقع در طول تاریخ شهرهای زیادی به زیر آب رفته‌اند مانند شهر بایا در ایتالیا که در چند کیلومتری ناپل قرار دارد، این در گذشته‌های دور محلی برای ثروتمندان شهر رم و حتی امپراتور کالیگولا به حساب می‌آمده اما در قرن هشتم میلادی به زیر آب فرو رفت که امروزه به محلی برای گردشگران و غواصان تبدیل شده است.
اما چند سالی است که ایجاد موزه‌های زیر آب در دنیا مطرح شده و بر این اساس بزرگ‌ترین و اولین موزه جهان در زیر آب در عمق ۸ متری آبهای کانکون، مکزیک در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد، در این موزه هیجان‌انگیز ۵۱۰ مجسمه مختلف در فضای بزرگی در زیر آب جای گرفته که مانند زندگی‌هایی منجمد شده در بین خزه‌ها و گیاهان دریایی به نظر می‌رسند.
در واقع این موزه‌ها با هدف کمک به زیستگاه‌ها و آبسنگ‌های مرجانی ایجاد می‌شوند چون با افزایش جمعیت و میل افراد به غواصی، زیستگاه‌های آبسنگ‌های مرجانی در خطر نابودی قرار گرفته‌اند از این رو عده‌ای به فکر نجات این اکوسیستم‌های طبیعی برآمدند و به فکر منحرف کردن حواس غواصان و توریست‌ها از این مناطق افتادند که بر این اساس موزه‌های زیر آب شکل گرفت تا غواصان به جای رفتن به مناطق طبیعی و زیستگاه آبسنگ‌های مرجانی از این موزه‌های جذاب دیدن کنند. چنین موزه‌هایی در آبهای ترکیه، اسپانیا، مکزیک و گرانادا در شرق دریای کاراییب نیز وجود دارد. این مجسمه‌ها به مرور به زیستگاه‌های مصنوعی برای آبزیان و آبسنگ‌های مرجانی تبدیل می‌شوند.
در واقع تندیس‌های زیر آب شکل جدیدی از موزه هستند که در آن مجسمه‌ها در زیر آب هر کدام مشغول کاری هستند و گردشگران برای بازدید از آنها باید غواصی کنند، در ایران و در زیر آبهای جزیره کیش نیز چندی پیش چند مجسمه قرار گرفت تا شاید محافظ آبسنگ‌های مرجانی این جزیره باشند.
اما در این میان سوال اصلی این است که آیا این مجسمه‌ها خودشان آسیبی به محیط زیست دریایی منطقه وارد نمی‌کنند؟ مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: هر سازه، متریال و یا تجهیزاتی که بخواهد به زیر دریا منتقل شود باید تحت پیوست ۸ کنوانسیون لندن باشد (کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی ناشی از دفع مواد زاید و دیگر مواد) در این پیوست مشخص شده که چه مواردی مجاز هستند وارد دریا شوند بنابراین اگر بخواهیم از اجسام حجیمی مانند هواپیما، کشتی و حتی سکوها به عنوان زیستگاه مصنوعی در کف دریا استفاده کنیم باید یک سری شرایط و الزامات داشته باشد که مهم‌ترین آنها نداشتن هر گونه آلودگی است.
داود میرشکار افزود: با توجه به تغییر اقلیم و دست‌کاری انسان در طبیعت، زیستگاه‌های طبیعی در معرض نابودی قرار گرفته‌اند بنابراین اگر زیستگاه‌های مصنوعی به درستی مدیریت شوند فرصتی برای احیای زیستگاه‌های طبیعی خواهند بود لذا باید طوری مدیریت کنیم که سال‌های آتی فشار از روی زیستگاه‌های طبیعی برداشته شود و توریست‌ها و طبیعت‌گردان‌ها به این سمت هدایت شوند.
وی تاکید کرد: از ایجاد فضاهای مصنوعی به عنوان زیستگاه‌های مصنوعی استقبال می‌کنیم البته به شرطی که تعارضی با زیستگاه‌های طبیعی به ویژه آبسنگ‌های مرجانی نداشته باشند که اگر درست مدیریت شوند، در جای مناسب قرار گیرند و با مواد مناسب ساخته شوند حتی می‌توانند به نوعی به عنوان زیستگاه تلقی شوند و در آینده به واسطه جذب یک سری از گونه‌ها، از اهمیت زیادی برخوردار خواهند شد.
میرشکار درباره اینکه تشخیص سازگاری مواد به کار رفته در این سازه‌ها با محیط زیست، بر عهده چه نهادی است، گفت: این موضوع و همچنین مکان‌یابی آنها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان بنادر و کشتیرانی است.
مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره هواپیمایی که قرار است در آبهای کیش غرق شود، توضیح داد: لاشه هواپیمایی به کیش منتقل شده تا در زیر آبهای این جزیره به عنوان زیستگاهی مصنوعی قرار گیرد، شخصا برای بررسی وضعیت به کیش سفر کردم هم اینکه زیر آب و منطقه‌ای که برای غرق کردن آن در نظر گرفته شده و مسیر انتقال را پایش میدانی انجام دادیم تا مطمئن شویم اجرای آن هیچ آسیبی به محیط زیست منطقه وارد نمی‌کند.
وی ادامه داد: همچنین لاشه هواپیما نیز مورد بازدید قرار گرفت و مشخص شد که از هر گونه آلودگی که ممکن است به مشکلات زیست محیطی منجر شود پاکسازی شده است، در واقع تجهیزات و وسایلی که می‌توانست بالقوه مشکل ایجاد کند تخلیه شده و فقط قسمت فلزی هواپیما باقی مانده است و مکان مورد نظر برای انتقال نیز آبسنگ‌های مرجانی ندارد. البته قرار بود که این هواپیما نزدیک هتل ترنج کیش غرق شود که سازمان محیط زیست با آن مخالفت کرد و دلیل مخالفت هم فاصله زیاد محل غرق کردن با هتل ترنج بود چون این فاصله منجر می‌شد که در آینده درخواست احداث کلوپ جدید داشته باشند در حالی که اکنون هم تعداد کلوپ‌ها در آن منطقه زیاد است بنابراین اکنون در حال مطالعه برای مکان جدید هستند.
میرشکار درباره لزوم اجرای این کار گفت: این کار به حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی به ویژه زیستگاه آبسنگ‌های مرجانی منطقه کمک زیادی می‌کند از این رو تلاش می‌کنیم با حفظ تمام ملاحظات زیست محیطی فعالیت‌های اکوتوریستی را در جزیره پخش کنیم بنابراین با بررسی تمام جوانب و اولویت رعایت ملاحظات زیست محیطی، سازمان حفاظت محیط زیست مجوز غرق کردن این هواپیما را صادر کرده است.
وی درباره مجوز مجسمه‌های غرق شده در کیش اظهار داشت: آن مجسمه‌ها قدیمی هستند و مجوز آنها را نیز سازمان حفاظت محیط زیست صادر نکرده است، البته منطقه آزاد کیش به عنوان متولی این کار، بخش محیط زیست دارد و حتما با اجازه آنها انجام شده است.
میرشکار در پاسخ به اینکه خلیج فارس یک دریای نیمه بسته با عمق کم و گردش آب طولانی است و ممکن است این کار در ابعاد زیادتر به آن آسیبی بزند، گفت: اگر مطابق قوانین و مقررات کنوانسیون لندن و جانمایی سازمان محیط زیست باشد و کاری بدون نظر این سازمان انجام نشود، آسیبی نخواهد رساند بنابراین تقاضا داریم تمام این فعالیت‌ها با نظر سازمان حفاظت محیط زیست انجام شود.
رییس گروه اکولوژی دریا معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: چند سالی است که در بیشتر نقاط دنیا برای جذب توریست و در عین حال حفظ اکوسیستم طبیعی آن منطقه، اقدام به ایجاد زیستگاه‌های مصنوعی در زیر دریا کرده‌اند.
مهدی بلوکی افزود: متاسفانه برخی غواصان تازه‌کار که در زیر آب نمی‌توانند تعادل خود را حفظ کنند روی آبسنگ‌های مرجانی راه می‌روند و این موجب تخریب زیستگاه‌ها می‌شود و اکنون نیز جزیره کیش در مناطق مرجانی خود بیشتر از توان و ظرفیت منطقه توریست می‌پذیرد و غواصی در زیستگاه‌های مرجانی موجب آسیب رساندن به این اکوسیستم می‌شود.
وی ادامه داد: بسیاری کشورها از جمله مالزی و اندونزی با هدف کاهش حجم توریست در مناطق طبیعی، اقدام به ساخت زیستگاه‌های مصنوعی با نصب مجسمه و سایر اشکال حجمی در زیر آب می‌کنند، این سازه‌ها معمولا از جنس سیمان سازگار با محیط زیست این مناطق است و حتی در برخی موارد بر روی آنها آبسنگ‌های مرجانی می‌کارند که باعث رشد و توسعه این آبسنگ‌ها می‌شود و منطقه آزاد کیش به طور هدفمند تعدادی از این سازه‌ها را در قالب مجسمه زیر آب قرار داده تا توریست‌ها را از منطقه طبیعی دور و به سمت سازه‌های مصنوعی هدایت کند.
رییس گروه اکولوژی دریا معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: حتی برخی کشورها زیر آب نمایشگاه نقاشی راه می‌اندازند تا به حفظ مناطق طبیعی کمک کنند، سازه‌هایی که زیر آب قرار می‌گیرند در واقع نوعی موزه هستند اما در کیش هنوز تعداد این مجسمه‌ها کم است و نمی‌توان نام موزه روی آنها گذاشت اما می‌توانند تا حدودی تعدادی از غواصان و گردشگران را از زیستگاه‌های طبیعی دور کنند.
وی تاکید کرد: البته تمام این کارها باید با رعایت یک سری ملاحظات زیست محیطی صورت گیرد تا آسیبی به محیط زیست وارد نکند، برای قرار دادن مجسمه‌ها زیر آب محدودیت زیادی نداریم اما برای غرق کردن مثلا هواپیما محدودیت داریم که باید به طور کامل پاکسازی شوند، مجسمه‌ها سازه غیر معمولی نیستند بنابراین مشکلی پیش نمی‌آید مگر اینکه در منطقه‌ای قرار گیرند که برای آن منطقه مشکل‌ساز شود مثلا منطقه مرجانی باشد که در این صورت با نصب آنها به هیچ عنوان موافقت نخواهیم کرد.
