شیعه نیوز:
پرسش
آیا امام معصوم، امام بعد از خود را غسل و کفن و دفن می‌کند؟ آیا امام سجاد( علیه السلام )، توسط امام باقر( علیه السلام ) غسل داده شدند؟ در سایتی آمده است؛ هنگامی که ایشان را غسل می‌دادند، بر روی دوش ایشان اثر جراحت مانند زخم شتران بود. به خانواده ایشان گفته شد: اینها آثار چیست؟ پاسخ دادند: اثر حمل غذا در شب است که بر منزل فقرا می‌بردند. اگر معصوم باید توسط معصوم غسل داده شود! اینها چطور این جراحت‌ها را دیدند؟ آیا هنگام غسل دادن امام سجاد( علیه السلام )، امام باقر( علیه السلام ) و یارانشان بودند؟ در مورد غسل حضرت هیچ روایتی نیست که معتبر باشد و بگوید امام سجاد توسط چه کسی غسل داده و دفن شدند.
پاسخ اجمالی
روایات فراوانی وجود دارد مبنی بر این‌که غسل و کفن و دفن هر یک معصومان، به عهده معصوم دیگر است. [1] اما ممکن است که افراد دیگری آن معصوم را در این کار یاری کنند:
1. ابی‌عون می‌گوید: پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در مرضی که منتهی به مرگشان شد، به حضرت علی( علیه السلام ) فرمود: «ای علی! زمانی که از دنیا رفتم، مرا غسل بده». حضرت علی( علیه السلام ) گفتند: ای رسول خدا! تاکنون مرده‌ای را غسل نداده‌ام؟ پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «همانا به زودی تو آماده می‌شوی». علی( علیه السلام ) فرمود: پس من ایشان را غسل دادم و هیچ عضوی از اعضا را برنداشتم، مگر این‌که از من پیروی می‌کرد(اعضا خود به خود حرکت می‌کردند) و فضل بن عباس، زیر بغل ایشان را گرفت و گفت: ای علی! عجله کن پشتم شکست.[2]
2. پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) به حضرت علی( علیه السلام ) فرمود: «ای علی! کمک‌کارانی هستند که در غسل من به تو کمک می‌کنند و چه خوب یاری‌رسان و برادرانی هستند». علی( علیه السلام ) فرمود: پدر و مادرم به فدایت! آنها کیستند؟ فرمود: «جبرئیل، میکائیل، اسرافیل، ملک الموت، و اسماعیل صاحب آسمان دنیا که کمک کننده تو هستند».[3]
3. امام کاظم ( علیه السلام ) فرمود: «پدرم به من وصیت کرد که: ای پسرم! زمانی که از دنیا رفتم کسی غیر تو من را غسل ندهد؛ چون امام را غسل نمی‌دهد مگر امام».[4]
4. ابو معمر می‌گوید: از امام رضا( علیه السلام ) در مورد این قضیه که «امام را امام غسل می‌دهد» سؤال کردم، و آن‌حضرت فرمود: «این امر، سنتی از موسی بن عمران( علیه السلام ) است».[5]
در راستای همین روایات؛ باید گفت بدن امام سجاد( علیه السلام )، توسط امام باقر( علیه السلام ) غسل و کفن و دفن شد؛ چنان‌که روایتی خاص هم در این‌باره نقل شده است که؛ امام باقر( علیه السلام ) فرمود: «پدرم علی بن حسین( علیه السلام ) در وصیتش به من فرمودند: ای پسرم! هنگامی که از دنیا رفتم کسی جز تو متولّی غسل من نگردد؛ زیرا امام را جز امامی مانند او غسل نمی‌دهد».[6]
ناگفته نماند؛ آنچه از این روایات برمی‌آید، این نیست که هیچ فردی نباید در جریان غسل معصومان حضور داشته باشد. و بر این اساس، امکان حضور افرادی در جریان غسل امام سجاد( علیه السلام ) امکان‌پذیر بوده و آنان چنین آثاری را دیده و گزارش کرده‌اند.
[1]. ر.ک: کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، «الامام لا یغسله الا امام من الأئمة( علیه السلام )»، ج 1، ص 384، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. هاشمی بصری، محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، ج 2، ص 215، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق.
[3]. ابن طاووس، على بن موسى، طرف من الأنباء و المناقب، ص 201 – 202، مشهد، تاسوعا، چاپ اول، 1420ق.
[4]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبی‌طالب( علیه السلام )، ج 4، ص 224، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[5]. کافی، ج 1، ص 385.
[6]. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله، الخرائج و الجرائح، ج 1، ص 264، قم، مؤسسه امام مهدى(عج)، چاپ اول، 1409ق.
T
