مزد گرفتن در برابر انجام حجامت چه حکمی دارد؟

شیعه نیوز:
پرسش
آیا مزد گرفتن در برابر انجام حجامت، مکروه است؟
پاسخ اجمالی
در مسئله اجرت گرفتن حجامت و کسب درآمد از این‌راه،[1] روایات متعارضی وجود دارد.
الف) برخی از روایات، مزد گرفتن برای حجامت را به صورت مطلق جایز می‌دانند؛ مانند:
1. امام باقر( علیه السلام ): «شخصی از قبیله بنی‌بیاضه پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) را حجامت کرد. اگر مزد گرفتن برای حجامت کردن حرام بود، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) مزدی برای حجامت پرداخت نمی‌کرد».[2]
2. حنان بن سدیر نقل می‌کند که فرقد حجّام از امام صادق( علیه السلام ) پرسید: آیا مزد گرفتن برای حجامت کردن کراهت دارد؟ امام( علیه السلام ) فرمود: «از درآمد خودت (بابت حجامت) بخور، و صدقه بده، و حج به جا بیاور و ازدواج کن؛ زیرا پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به شخصی که ایشان را حجامت کرد، مزد داد و اگر این‌کار حرام بود، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) آن‌را انجام نمی‌داد...».[3]
3. امام صادق( علیه السلام ): «استفاده از درآمد حجامت اشکالی ندارد».[4]
ب) در طرف مقابل، برخی از روایات مزد گرفتن برای حجامت کردن را مصداق «سُحت»[5] بیان کردند.
1. امام علی( علیه السلام ): «کسب درآمد از حجامت یکی از اقسام سحت است».[6]
2. امام صادق( علیه السلام ): «مزد گرفتن برای حجامت، یکی از اقسام سحت است...».[7]
در ارزیابی و جمع‌بندی بین این روایات، باید گفت روایاتی که گرفتن مزد حجامت را منع کرده‌اند، روایات اندکی هستند و توان معارضه در برابر روایات دسته اول را ندارند؛ لذا حمل بر کراهت می‌شوند.[8] و این کراهت نیز بیشتر ناظر به زمانی است که مبلغ خاصی را برای انجام حجامت شرط کنند؛ لذا در فرمایش امام باقر( علیه السلام ) چنین آمده که گرفتن مزد از راه حجامت تا زمانی‌که شرط نکنند، اشکالی ندارد.[9]
در همین راستا، گروهی از فقها، از اساس، گرفتن مزد برای حجامت را مکروه ندانسته و برخی نیز این عدم کراهت را در صورت شرط نکردن گرفتن مزد دانسته‌اند.[10]
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[11]
آیت الله خامنه‌ای :
اشکال ندارد. و کراهت آن ثابت نیست.
آیت الله سیستانی :
اشکال ندارد.
آیت الله شبیری زنجانی :
اجرت گرفتن حجام، اشکالی ندارد اما اگر شرط اجرت کند مکروه است.
آیت الله مکارم شیرازی:
حرام نیست.
آیت الله  نوری همدانی:
مانعی ندارد.

[1]. «حجامت درمان هر درد »، 87008؛ «ارتباط کاهش و افزایش خون در هلال ماه با آداب آمیزش در روایات»، 30518؛ «پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) و پرتاب کردن خون به آسمان و خوردن خون حجامت توسط عبدالله بن زبیر»، 86449؛ «دور کردن شپش از نگاه روایات»، 40265.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 116، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. همان، ج ‏5، ص 115 – 116.
[4]. همان، ج ‏5، ص 116.
[5]. سحت در لغت به معنای نابودی، تباه شدن و... و در اصطلاح به معنای کسب مال از راه غیر مشروع. ر. ک: 14571.
[6]. کوفی، محمد بن محمد اشعث، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 180، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، چاپ اول، بی تا.
[7]. کافی، ج ‏5، ص 127.
[8]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 6، ص 356، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[9]. کافی، ج ‏5، ص 115.
[10]. شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح، کلانتر، سید محمد،‌ ج 3، ص 219، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، 1410ق؛ بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 2، ص 415، قم، دفتر معظم‌له، چاپ دوم، 1426ق.
[11]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.

T