شیعه نیوز:
پرسش
وقتی آدم( علیه السلام ) آثار مرگ در خود مشاهده نمود به فرزندش(شیث) وصیت نمود وقتی که روح از تنم خارج شد جسدم را با روغن و مُرّ و کندر که از بهشت به همراه من بود اندود و مومیا کن که اگر چنین کنی تا روز حشر جسد سالم ماند و متلاشی نگردد، سپس جسدم را در تابوتی نهاده و در میان دخم‌های در زمین جای ده؛ آدم در روز جمعه از جهان رفت و در سالروز فرود آمدنش از بهشت و در همان ساعت بر او نماز گزارده شد که مصادف بود با ششم نیسان، وی در آن روز 960 سال از عمرش گذشته بود، و صد و چهل روز بر او نوحه‌سرائی کردند. آیا این مطلب صحیح است؟
پاسخ اجمالی
بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع اسلامی، پاسخ آنچه در پرسش آمده را به همان صورت پیوسته و در منابع کهن تنها در تألیف ابوالقاسم زمخشری (م 538ق) یافتیم که بدون تحلیل، تنها به نقل آن می‌پردازیم:
«حضرت آدم( علیه السلام ) هنگام احتضار به فرزندش شیث گفت: فرزندم! وصیت می‌کنم که روغن و مرّ و کندری از بهشت به یادگار دارم بر پیکرم بمالانی، زیرا در این صورت، تا قیامت چیزی از اعضای مرده از هم جدا نخواهد شد ... و سفارش می‌کنم که پیکرم را در تابوتی قرار داده و در غاری در اعماق زمین دفن کنی. آدم( علیه السلام ) روز جمعه ششم نیسان[1] در 960 سالگی جان سپرد و در همان ساعتی که از بهشت بیرون رفته بود بر او نماز گزاردند و 140 روز برایش عزاداری کردند».[2]
فرازهایی از این گزارش در منابع دیگر نیز وجود دارد:
آدم در روز جمعه از جهان رفت.[3]
آدم در روز جمعه ششم نیسان در همان ساعتى که آفریده شده بود وفات کرد.[4]
آدم( علیه السلام ) به فرزندش شیث( علیه السلام )، وصیت کرد که پیکرش را در تابوتی گذاشته و در میان غاری در عمق زمین جای دهد.[5]
اما درباره عمر آدم( علیه السلام ) هر چند نقل‌های مختلفی وجود دارد،[6] ولی ظاهراً بیشتر مورّخان گفته‌اند که 930 سال بوده است.[7] و حتی برخی ادعای اتفاق نظر کرده‌اند.[8] در حالی که زمخشری در این گزارش، عمر آدم را 960 سال ذکر کرده است.
در ضمن، گزارش «مالیدن بدن آدم( علیه السلام ) به روغن، مرّ(دارویی تلخ[9]) و کُندر بهشتی»، و «نوحه کردن برای وفات آدم( علیه السلام ) به مدت صد و چهل روز»، را در منابع دیگر نیافتیم.
[1]. در لغت‌نامه دهخدا در معنای «نیسان» چنین آمده است: «نیسان، نام ماه هفتم است از ماه‌های رومیان. ماه دوم بهار. به سریانی نام ماه دویم باشد از سه ماه بهار. ماه هفتم از سال سریانی میان آذار وایار، و آن ماه دوم بهار است مطابق اردیبهشت فارسی و ثور عرب و تقریباً مطابق است با آوریل فرانسوی و آن 30 روز است. و باران این ماه را نیز مجازاً نیسان گویند».
[2]. زمخشری، محمود بن عمر، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، ج 5، ص 158، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1412ق.
[3]. ابن کثیر دمشقی، أبو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 1، ص 98، بیروت، دار الفکر، 1407ق.
[4]. یعقوبی، احمد بن أبى یعقوب، تاریخ الیعقوبى، ج 1، ص 7، بیروت، دار صادر، بی‌تا؛ مسعودی، على بن حسین، مروج الذهب، ج 1، ص 48، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.
[5]. تاریخ الیعقوبى، ج 1، ص 7.
[6]. ر. ک: ابن اثیر، على بن ابی‌الکرم، الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 51، بیروت، دار صادر، 1385ق.
[7]. هاشمی بغدادی، ابوجعفر محمد بن حبیب، کتاب المحبر، ص 2، بیروت، دار الآفاق الجدیدة، بی‌تا؛ البدایة و النهایة، ج 1، ص 99؛ قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج 1، ص 45، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق؛ مسعودى، على بن حسین، اثبات الوصیة للامام على بن ابی‌طالب( علیه السلام )، ص 23، قم، انصاریان، چاپ سوم، 1426ق؛ صدوق، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 523، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.
[8]. تاریخ الیعقوبى، ج 1، ص 7.
[9]. لغت‌نامه دهخدا، واژه «مُرّ».
T
